Benutzer:Strommops/Biecher/Iileitig

Wie cha-n-ich d'Wikipedia unterstütze?

Es gitt e Viilzahl vu Uffgobeberiich, wu i'me-ne Wiki mien odder sotte erledigt were. Zu de Bekanntiste zelle:

• Artiikelarbet: Aalege vu neue Site; Usboue, Übberarbeite un Aktualisiere vu alte Artiikel; Abstimmig übber Uszeichnig als „Bsunders glungene Artiikel“
• Fäldhiete: di letschte Änderige duurelüege, uukontrollieri Biidreg als übberprieft markiere bzw. blödsinnigi Biidreg (müetwilligi Zerstörige vu Artiikel etc.) lösche un bi zwiifelhaftem Inhalt Korrektuure mache un uff de Diskussionssite Verbesserigsvorschleg bringe
• Wartig: Kategorisiere vu Artiikel; Aalege un Korrigiere vu Vorlage (Boustei, wu in anderi Site iibunde were); Systemmäldige übbersetze
• Neuling: neui Nutzer begrieße, ihri Biidreg aalüege un inhaltligi odder sprochligi Fehler uffzeige; bi versehentlige Regelverletzige de Nutzer druff hiiwiise; Hilfsite (z. B. zum Programm MediaWiki, wu d'Tekschtgstaltig drübber ablauft) aktuäll halte un neu aalege; Froge beantworte
• S Projäkt witerentwickle: Diskussione uff em „Stammdisch“ (Diskussionssite für alles, was d'Wikipedia als Ganzes bedrifft, un für s Aachünde vu aktuälle Aalöss, wu d'Alemannia, d'Wikipedia odder s Alemannisch bedräffe); übber neui un veralteti Verhaltensregle diskutiere; Ammanne (Administratore) wehle

Näbe de Arbet an de Enzyklopedii sälber chasch di au an de Näbebrojäkt bedeilige: s Dachbrojäkt, d'Wikimedia Foundation, vereinigt nit numme alli Sprochusgobe vu de Wikipedia, sundern au s viilsprochig Wörterbüech Wiktionary, d'Tekschtsammlig Wikisource, s Nochrichteportal Wikinews, d’Wikibiecher uvm. Bi de meiste Sprochusgobe hänn sälli e eigeni URL (z. B. de.wiktionary.org), bi uns sin si in de Wikipedia sälber z finde, numme dass ihri Tiitel allewiil mit Wort:, Buech:, Text: etc. aafange. Deno gitt's no d’Schwösterbrojäkt, einzelni devuu sin keiner speziifische Sproch züegwise, sundern diene alle Wikimedia-Projäkt – zum Bispil d'Allmänd (Wikimedia Commons), wu e Sammlig vu Bilder, Audiodatäie uvm. un für alli Sprochversione un Projäkt züegänglig isch, odder s Metawiki für d'Verwaltig vu de Wikimedia-Projäkt. Au dört were neui Nutzer allewiil mit offene Ärm uffgnuu.

D'Näbebrojäkt sin im Momänt no wenig entwickelt, wiil sich numme wenig Nutzer demit bschäftige, mr wänn si in Züechumft abber widderbeläbe un unter anderem e alemannischs Wörterbüech, e Sammlig vu alemannische Gedichter un e Nochrichteportal für s alemannisch Sprochgebiet uffboue.

Mer siht, d'Uffgobe, wu bi de Wikipedia mien erledigt were, sin viilfältig. Ob in de Enzyklopedii odder in de Schwösterbrojäkt, neui Unterstützig isch allewiil willchuu un gwünscht. Unser Motto für Neuling isch: Drou di, dii Wüsse mit andere z deile! Säi müetig! Wenn de am Aafang no Fehler machsch, no isch es au nit schlimm, es sin gnüeg erfahreni Nutzer do, wu dr hälfe, un de Fehler cha wenn nötig liicht ruckgänig gmacht were.

Wenn dr des alles nit züesait, no chasch au eifach Artiikel läse, au des hä'mr gärn! E Autor hofft allewiil, dass sini Biidreg au gläse were un nit eifach numme do sin un niemer interessiere. Mr hänn Artiikel übber e Viilzahl vu Theme, es wird au für dich öbbis Spannends debii sii!

Deno gitt's no d'Mögligkeit, z spände. De Wikimedia-Gründer Jimmy Wales rieft allewiil Aafang Johr zum Spände an di gmeinnützigi Wikimedia-Stiftig uff, abber es cha natürlig au s Johr duure gspändet were. Alli Wikimedia-Projäkt erhalte sich durch Spände am Läbe, durch euri Hilf chönne si wärbefräi un chostelos bliibe.

Wär cha bi de Wikipedia mitmache?

Grundsetzlig jede. Mr hänn Autore us alle Regione vu de Alemannia, us alle möglige Brüefsspektre un Alterschlasse, Männer wie Fraue. De müesch numme willig sii, güet recherchierti Artiikel z schriibe, Alemannisch chönne un … Müet ha! Zöger nit; drou di rüehjg, e Wikipedia-Artiikel z schriibe odder z bearbeite – mr freue uns allewiil übber neui Autore un wenn de Froge häsch, no hälfe dr di erfahrene Benutzer gärn witer. Ußerdemm gitt's e Viilzahl an Hilfsite, wu Sache erchlärt were.

Wird de Inhalt vu de Wikipedia-Artiikel vu Fachlüt prieft? Wie züeverlässig sin Informatione, wu vu de Wikipedia stamme?

D'Wikipedia-Gmeinschaft setzt sich us fräiwillige Autore zämme. Nit jede devuu hät s Fachgebiet studiert, wu-n-er drübber schribt, un nit jede Artiikel wird vu öbberem duuregläse, wu sich wirkli demit uskännt. Allerdings isch es uuwohrschinlig, dass e Artiikel vu öbberem gschribe wird, wu kei blasse Schimmer hät, was er doo schribt; zudemm were normalerwis züeverlässigi Quälle gnutzt. Wie länger e Artiikel scho in de Wikipedia stoht, wie größer isch au d'Wohrschinligkeit, dass en irgendwänn emoll öbber verbessert.

Fehler lönn sich abber in de beste Enzyklopädiie nit vermiide – sott dr de Inhalt vu'me-ne Artiikel uuglaubwürdig vorchuu, no lüeg zerscht emoll noch, ob uff de Diskussionssite scho öbber Kritiik brocht hät, odder gibb sälber aa, was dr uuglaubwürdig erschiint. Übberprief au d'Quälle, wu im Artiikel uffglistet sin. Sottsch all no übberzüügt sii, dass öbbis mit em Artiikel nit stimmt, no lüeg lieber no moll in andere Sproochversione, im Internet odder i'me-ne Büech übber s entsprächend Thema noch. Wenn de e Fehler findsch, no freue mr uns natürlig, wenn de en in de Wikipedia korrigiersch odder uff de Diskussionssite druff uffmerchsam machsch!

In welem Verhältnìs stoht di alemannischi Wikipedia zu andere Sprochversione?

D'Wikimedia-Projäkt solle sich grundsetzlig nit verfiinde. Verschideni Sprochversione chönne uffenand uffboue, d. h. mer cha durchus Artiikel us ere anderschtsprochige Wikipedia übbersetze, bi uns mache Übbersetzige us em Hochdütsche öbbe e Drittel vu de Artiikel us.

E eigeständige Artiikel hät einewääg gegenübber ere Übbersetzig gwüssi Vordeil: Wenn gegenübber im Hochdütsche Artiikel neui Aspäkt belüüchtet were, no zieht säll Läser aa, wu do Züesatzinformatione chönne finde. Im Umchehrschluss stoßt's mit Sicherheit mänki ab, wu meine, di alemannischi Wikipedia säi e Sammlig vu Übbersetzige: für di meiste Alemanne isch Hochdütsch eifacher zum Läse, gradd gegenübber eme främde Dialäkt. Zudemm hä'mir zum Deil anderi Schwärpunkt wie s dütschsprochig Schwösterbrojäkt. Au d'Relevanzkriterie (bsunders für regionali Theme) sin bi uns e weng weniger sträng, defür hä'mr strängeri Regle in Bezug uff de Umgangsdon zwüsche unsere Mitarbeiter.

E Verfiindig wä'mr abber wie gsait nit: Vorurdeil, Verallgemeinerige un Übberdriibige wie „di dütsche Wikipedianer lösche gärn un us Spaß“ odder „uff de dütsche Wikipedia müesch demit rächne, dass di öbber beleidigt un niemer sich drum kümmert“ lähne mr ab. Artiikel odder Grundsetz vu andere Wikipedias z hinterfroge isch güet – kipe soll's abber nit un scho gar nit solle sich di einzelne Sprochversione odder Projäkt usenandläbe. E Usdusch vu Gwohnhete odder Idee unter de Sprochversione un Projäkt isch sogar öbbis, wu beidi Site devuu chönne profitiere, drum isch es mänkmoll nit schlächt, wenn Benutzer no uff andere Projäkt aktiiv sin un sich dört uskänne.

In welem Dialäkt soll i schriibe?

In dinem eigene – wenn de us em alemannische Gebiet chunnsch (für anderi Dialäkt gitt's eigeni Projäkt, z. B. di bairischi, di plattdütschi odder di ripuarischi Wikipedia). Di alemannischi Wikipedia soll in so viile verschidene alemannische Dialäkt wie möglig gschribe sii. Au dii Dialäkt isch willchuu, ganz bsunders wenn dii Artiikel e Thema us diner Region bedrifft. Mr hänn nit zum Ziil, e alemannischi Standardsproch z schaffe, nei, mr wänn d'Viilfalt vu unserer Sproch zur Gältig bringe. De bisch au uffgrüefe, dii Dialäkt mit alle Bsunderheite z schriibe; de müesch en nit „mäßige“! Was d'Rächtschriibig bedrifft, gitt's gwüssi Rahmebedingige, im Allgemeine bisch abber zimmli fräi.

Unter welem Tiitel were Artiikel aaglèggt, in welem Dialäkt müeß i de Namme vum Artiikel ins Süechfäld iigee?

Bi de alemannische Wikipedia gältet d'Regle, dass mer Artiikel unter em hochdütsche Tiitel aalèggt. Es gäb zwar Mögligkeite, vu Friiburg uff Friburg witerzleite, abber säll wär uffwändig un mer chönnt wohl nie alli vorstellbare Schriibige abdecke. Do isch es eifacher, we'mer di „gnormti“ Form iigee cha. Wenn de Artiikel deno uffgrüefe-n-isch, no wird dr allerdings de alemannisch Tiitel aazeigt.

Übrigens löse nit alli Dialäktwikipedias des Problem gliich. Bi de bairische Wikipedia bstimmt de Erschtautor, wele Tiitel er em Artiikel gitt, wenn öbber anderscht wesentlig zum Artiikel biidrait, no wird e automatischi Witerleitig aaglèggt. Bi de ripuarische Wikipedia degege chömme uff fast jede Artiikel viilmol dutzendi Witerleitige, wu vu jeder möglige Rächtschriibig us zum Artiikel fiehre.

Wie wird d'Wikipedia finanziert?

Alli Wikimedia-Projäkt läbe numme vu Spände. De Wikimedia-Gründer Jimmy Wales rieft eimol im Johr zu Spände uff, jedes Mol chönne Millione vu Spände iidribe were. Dank sonige Spände cha d'Wikipedia fräi vu Wärbig un für jede chostelos züegänglig bliibe. De allergröscht Deil vu de Gmeinschaft setzt sich au us Fräiwillige zämme, wu nit für Gäld schaffe, numme rund 30 Aagstellti schaffe gege Bezahlig. D'Spände finanziere denne Mitarbeiter ihr Lohn, d'Unterhaltig vu de Rächner un Festplatte, Wärbig un Veraastaltige wie d'Kumferänz Wikimania.

Ich det zwar gärn mitmache, ha abber Angscht, dass i am Aafang z viil falsch mach. Darf i's einewääg versüeche odder soll i's in demm Fall lieber glii bliibe loo?

Als Aafänger hät mer's allewiil schwär, des isch nit numme bi de Wikipedia eso. Natürlig sottsch d'Sach am Aafang e bitz langsamer aagoh, d. h. nit hundert Bearbeitige uff s Mol mache, wu de gar nit sicher bisch, ob sälli übberhaupt notwändig odder gwünscht sin.

D'Wikipedia isch abber defür dänkt, dass alli chönne mitmache. Wäge demm isch s Bearbeitigsprogramm druff drimmt, dass es eifach z bediene isch. Au Aafänger chömme schnäll drii:

• De müesch nit chönne programmiere odder dich mit Formatierige uskänne. Wenn de's anegriegsch, e Übberschrift odder e Gleich (Link) richtig z formatiere, no isch des schön, wenn nit, no isch es au nit witer schlimm, denn
• es sin gnüeg Nutzer ume, wu meh Erfahrig hänn un eso Sache gärn für di korrigiere. Niemer hät am Aafang glii alles richtig gmacht, mer lehrt mit de Zit. Wenn de Froge häsch, no chasch di allewiil diräkt an e erfahrene Benutzer wände odder d'Frogesite benutze.
• Ußerdemm hä'mr e Hufe Hilfsite, wu zum Bispil Programmfunktione erchlärt were. Die sin für Aafänger verständlig formuliert un zeige alles anhand vu konkrete Bispil.
• Un zu güeter Letscht: wenn de e Fehler machsch, no cha-n-er allewiil vu dir odder öbber anderem ruckgängig gmacht were. E baar Klicks un es isch alles wie vor diner Änderig!

Säll heißt natürlig nit, dass de d'Wikipedia noch Lust un Luune sollsch usprobiere. Für Tests (z. B. vu Formatierige) gitt's e Testsite, dini eigeni Nutzersite (wenn de aagmäldet bisch) un e Vorschau, im Artiikelruum hänn si nütt verlore! Au isch es uuerwünscht, noch jedem Setzli abzspeichere, wiil dodurch d'Liste vu de letschte Änderige uuübbersichtlig wird. Ganz bsunders soll mer keini Site uffmache mit Inhalt wie „Hallo, cha-n-i do wirkli öbbis abspeichere?“ odder ähnlig, abber no viil schlimmer isch, wenn öbber absichtlig falschi Informatione in e Artiikel iineschribt odder offesichtlige Blödsinn wie „dä un dä isch blöd“. Mr sin au kei Wärbeblattform un hänn gwüssi Kriterie drübber, was relevant isch un was bi uns nütt verlore hät. Nutzer, wu de Wikipedia absichtlig Schade wänn züefiege un alli Warnige in de Wind schlönn, chönne gsperrt were.

Loss di einewääg nit vu de Regle abschräcke! Wu e Wille isch, do isch au e Wäg: wenn dr Wille zur sinnvolle un konschtruktiive Mitarbet an Dag lèggsch, no cha nit viil bassiere un de lehrsch schnäll dezüe!

Ich det mi gärn an demm Projäkt bedeilige, wott abber nit, dass jede mii richtige Name uusefinde cha. Isch des möglig?

Jo. De häsch zwei Mögligkeite z editiere:

• De erstellsch dr e Nutzerchonto mit eme fräi gwehlte Namme. Des müeß also nit dii ächte Name sii; di meiste Nutzer verwände e Pseudonyym. D'Aagob vum bürgerlige Name isch nit erforderlig.
• De bearbeitsch anonyym. Deno wird abber dini IP-Adräss uffzeichnet un isch für immer in de Versionsgschicht für jede sichtbar. Mer cha nochvollzieh, us weler Region de chunnsch, abber dini wirkligi Identitet isch (fast) nit uusezfinde.

Natürlig isch e absoluti Anonymitet nit möglig. Es cha all no sii, dass öbber anhand vu irgendöbbis, was de z. B. i'me-ne Diskussionsbiidrag übber di schribsch, erkännt. Zwar isch es em verbotte, dich z denunziere, wenn duu's nit wottsch, allerdings cha's sii, dass er sich einewääg nit devuu abhalte losst, z veröffentlige, wär de bisch. Uff dii Wunsch hii cha e Biidrag, wu dii ächte Namme gnännt wird, vu'me-ne Administrator glöscht were, dä cha also nümi öffentlig iigseh were. Alles in allem isch d'Wohrschinligkeit, denunziert z were, zimmli gring; es chunnt praktisch nie vor, dass mr uns demit mien bschäftige.

Unter wele Bedingige darf i Informatione vu de Wikipedia witernutze?

D'GNU-Lizänz für fräii Dokumentation (GNU-FDL) erlaubt's dr, de Inhalt vu de Wikipedia witerzverbreite, z verändere un sogar kommerziäll z nutze. Dodebii müesch d'Wikipedia als Quälle aagee, d'Autore un Versione nänne un de Tekscht vu de GNU-FDL kopiere. Wenn de öbbis verändersch, no müeß säll au unter d'GNU-Lizänz für fräii Dokumentation gstellt were. Obacht: Bilder un Mediedatäie sin zum Deil anderscht lizenziert! Im Zwiifelsfall lüegsch uff de Bschriibigssite vum Bild im Internet noch.