Quälltext vu Ayyubiden aaluege

{{DISPLAYTITLE:D Ayyubide}}
[[Datei:Flag of Ayyubid Dynasty.svg|mini|D Faaane vo de Ayyubide]]

D '''Ayyubide''' ({{kuS|دەوڵەتی ئەییووبی|Dewleta Eyûbiyan}}; {{arS|بنو أيوب|d=Banū Ayyūb}} oder {{ar|الأيوبيون|w=Aiyūbiyūn}}) si e [[Sunniten|sunnitisch-muslimischi]] [[Dynastie|Dünastii]] vo [[Kurden|kurdischer]]<ref>[http://www.iranica.com/articles/ayyubids Ayyubids], Artikel in der [[Iranica]]</ref><ref>[[Wladimir Fjodorowitsch Minorski|V. Minorsky]]: ''Studies in Caucasian History: I. New Light on the Shaddadids of Ganja II. The Shaddadids of Ani III. Prehistory of Saladin'' In: Cambridge Oriental Series, Band 6 (CUP Archive, 1953)</ref> Härkumft gsi, wo vo 1171 bis 1252 z [[Ägypten|Egüpte]] gherrscht het. Dr Naame vo dr Dünastii chunnt vom [[Nadschmuddin Ayyub]], em Vater vom [[Saladin]].

== Gschicht ==
[[Datei:Ayyubid Dynasty 1171 - 1246(AD).PNG|mini|S Riich vo de Ayyubide (1171–1246), wo s am grösste gsi isch]]
[[Datei:Ayyubid al Adil 1201 Damascus.jpg|mini|E Münze, wo im Naame vom Ayyubid al-Adil brägt worde isch]]

Wo d [[Fatimiden|Fatimide]] in Egüpte häi afo schwecher wärde, häi d [[Kreuzzug|Chrüzfaarer]] vom [[Königreich Jerusalem|Köönigriich Jerusalem]] iiri Aagriff versterkt. D Fatimide häi druf d [[Zengiden|Zengide]] wo über [[Syrien|Sürie]] gherrscht häi, zu Hilf grüft. Die häi Drubbe under em [[Sirkuh]] uf Egüpte gschiggt, und dä het sich zum [[Wesir]] lo ernenne. Noch sim Dood isch si Nöwöö [[Saladin]] 1169 Wesir worde. Er het 1171 d Dünastii vo de [[Ismailiten (Schia)|ismailitische]] Fatimide-[[Kalif]] abgsetzt und die [[Kurden|kurdischstämmigi]] Dünastii vo de Ayyubide gründet.

Under em Saladin (1171–1193) isch Egüpte reorganisiert worde. Er het d Landwirtschaft und dr Handel gförderet und eso d Wirtschaft witer gsterkt, zum d Chrüzfaarer us [[Jerusalem]] und [[Palästina (Region)|Palestina]] chönne verdriibe. Bis 1181 het er si Riich über Sürie, [[Mesopotamien|Obermesopotamie]], dr [[Jemen]] und [[Nubien|Nubie]] usdeent, sodass er dr grösst Däil vo de arabische Kärnländer regiert het. Er het denn d Chrüzfaarer am 4. Juli 1187 in dr [[Schlacht bei Hattin|Schlacht bi Hattin]] in dr Nööchi vo [[Tiberias]] entschäidend besigt und druf Jerusalem erooberet. Im [[Dritter Kreuzzug|Dritte Chrüzzuug]] wo denn choo isch, isch s de Chrüzfaarer zwar glunge, e baar Stetdt an dr Küste (drunder [[Akkon]]) zrugzeroobere, aber Jerusalem häi si nid chönne iinee.

Bevor dr Saladin gstorbe isch, het er si Riich ufdäilt. Es isch aber äinewääg zu Machtkämpf cho, und dr [[al-Adil I.]] (1200–1218) het sich gegen e [[al-Mansur (Ayyubiden)|al-Mansur]] (1198–1200), dr minderjöörig Soon vom [[Al-Aziz (Ayyubiden)|al-Aziz]] (1193–1198), chönne duuresetze. Au dr al-Adil het s Riich vor sim Dood ufdäilt, aber sim Noochfolger [[al-Kamil]] (1218–1238) isch s glunge, dr [[Kreuzzug von Damiette|Chrüzzuug vo Damiette]] (1217–1221) in Egüpte abzweere. Bim [[Kreuzzug Friedrichs II.|Chrüzzuug vom Friedrich II.]] (1228–1229) het er mit em [[Friedrich II. (HRR)|Kaiser]] verhandlet und iim s umbefestigte Jerusalem abdräte. Churz vor sim Dood het sich dr al-Kamil au in Sürie chönne duuresetze.

In dünastische Machtkämpf isch s im [[as-Salih]] (1240–1249) glunge, witi Däil vom Ayyubideriich wider z veräinige, au wenn Nordsürie, Obermesopotamie und dr Jemen ändgültig verloore gange si. 1244 het er Jerusalem für immer von de Chrüzfaarer erooberet.

Grad wo dr [[Sechster Kreuzzug|Säggst Chrüzzuug]] (1249–1254) uf Egüpte abgweert gsi isch, isch dr letscht Ayyubid [[Turan Schah (Herrscher)|Turan Schah]] ere Verschwöörig vo de türkische [[Mamluken|Mamluke]] in dr Armee zum Opfer gfalle, won er brobiert het, deren iire Iifluss iizschränke. Bis 1257 het denn si Stiefmueter [[Schadschar ad-Dur]] as Regäntin die Regierig gfüert, und het dr Füerer vo de Mamluke, dr [[Izz ad-Din Aibak|Aybak]],  ghürootet. Dä het sich as al-Malik al-Muizz 1252 zum Sultan erhoobe, dr Dünastii vo de Ayyubiden in Egüpte en Änd gmacht und s Mamlukeriich (1252–1517) gründet.

Sitelinie vo de Ayyubide häi in [[Damaskus]] und [[Aleppo]] no bis 1260 gherrscht, in [[Homs]] bis 1262 und in [[Hama (Syrien)|Hama]] bis 1341.  Es het au ayyubidischi Herrscher in [[Hasankeyf]] (Hisn Keyfa) gee, wo dört bis in s 15. Jahrhundert regiert häi und erst vo de [[Aq Qoyunlu]] abgsetzt worde si.

Im Gegesatz zu de Fatimide vor ene und de Mamluke noch ene häi d Ayyubide kä Zentralstaat regiert. D Söön vom Herrscher und anderi Sitezwiig vo dr Dünastii si in dr Verwaltig vom Riich verwigglet gsi. Wäge däm isch s, wenn e Herrscher gstorbe isch, immer wider zu Kämpf um d Äihäit vom Gsamtriich choo.

== Archidektuur ==
[[Datei:Ayyubid Wall Al-Azhar Park Cairo 01-2006.jpg|mini|Dr Al-Azhar Park z Kairo (Ayyubidischi Archidektuur)]]

D Archidektuur vo dr Ayyubidezit isch brägt vo alte regionale künstlerische Dradizioone, vermischt mit Stilelimänt vo iranischem Ursprung und vo sonige, wo mä us dr [[Kreuzfahrerburg|Chrüzfaarer]]-Archidektuur verdleent het.

Die öiropäisch Komponänte spieglet sich iidrücklig in dr milidäärische Baukunst, wo d ''[[Zitadelle von Aleppo|Zitadälle vo Aleppo]]'' am hervorragendste isch. Iiri Charakteristike si groossi, blutti Baukörper mit scharfe Kante, wo in dr Hang zruggsetzt si mit eme mächdige [[Tor|Doorbooge]] as Iigang zur Zitadälle. Über e Brugg isch säll Monumänt denn über e Stääge an dr Hauptiigang aagschlosse gsi.

Bedütend isch au d Iirichdig von e hufe religiöse Stifdige wie [[Madrasa|Medrese]], wo dr Saladin mit sinere orthodox religiöse Iistellig voraabrocht und uf Stedt wie Aleppo, Damaskus und s egüptische [[Kairo]] verdäilt het. Bischbil si d ''al-Zahiriyya''-, d ''Firdaus''- und d ''al-Salihiyya''-Medrese.

Die ayyubidischi Archidektuur het sich vil uf die üsseri Gstaltig konzentriert, wie Dooraalaage (Portaal) und Ussedekorazioone (Nische as Gliiderigselimänt, [[Stalaktit]]emotiv und [[Polychromie|vilfarbigi]] Stäikomposizioone).<ref>Umberto Scerrato, ''Islam'' - Monumente Großer Kulturen, S. 86–89</ref>

==D Herrscher vo de Ayyubide ==
'''D Herrscher vo Egüpte'''
* 1171–1193: [[Saladin|an-Nasir Yusuf (Saladin)]]
* 1193–1198: [[Al-Aziz (Ayyubiden)|al-Aziz Uthman]], däm si Soon
* 1198–1200: [[al-Mansur (Ayyubiden)|al-Mansur Muhammad I.]],  däm si Soon
* 1200–1218: [[al-Adil I.|al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)]], dr Brueder vom Saladin
* 1218–1238: [[al-Kamil|al-Kamil Muhammad I.]],  däm si Soon
* 1238–1240: [[al-Adil II.|al-Adil Abu Bakr II.]],  däm si Soon
* 1240–1249: [[as-Salih|as-Salih Ayyub]],  däm si Halbbrueder
* 1249–1250: [[Turan Schah (Herrscher)|al-Mu'azzam Turan Schah]],  däm si Soon
* 1250–1254: [[al-Aschraf (Ägypten)|al-Aschraf Musa]], dr Uränkel vom al-Kamil Muhammad I.

'''D Herrscher vo Damaskus'''
* 1174–1193: [[Saladin|an-Nasir Yusuf (Saladin)]]
* 1193–1196: [[al-Afdal Nur]],  däm si Soon
* 1196–1218: [[al-Adil I.|al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)]], dr Brueder vom Saladin
* 1218–1227: [[al-Mu'azzam|al-Mu'azzam Isa]],  däm si Soon
* 1227–1229: [[an-Nasir Dawud]],  däm si Soon
* 1229–1237: [[al-Aschraf Musa (Syrien)|al-Aschraf Musa]],  däm si Unggle
* 1237–1237: [[As-Salih Ismail (Ayyubiden)|as-Salih Ismail]],  däm si Brueder
* 1237–1238: [[al-Kamil|al-Kamil Muhammad I.]], däm si Brueder
* 1238–1238: [[al-Adil II.|al-Adil Abu Bakr II.]],  däm si Soon
* 1238–1239: [[As-Salih|as-Salih Ayyub]], däm si Halbbrueder
* 1239–1245: [[As-Salih Ismail (Ayyubiden)|as-Salih Ismail]] (2.&nbsp;Mol)
* 1245–1249: [[As-Salih|as-Salih Ayyub]] (2.&nbsp;Mol)
* 1249–1250: [[Turan Schah (Herrscher)|al-Mu'azzam Turan Schah]],  däm si Soon
* 1250–1260: [[an-Nasir Yusuf]], Uränkel vom Saladin

'''D Emir in Aleppo'''
* 1183–1186: [[al-Adil I.|al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)]], dr Brueder vom Saladin
* 1186–1216: [[Az-Zahir Ghazi|as-Zahir Ghazi]], dr Soon vom Saladin
* 1216–1236: [[al-Aziz Muhammad]],  däm si Soon
* 1236–1260: [[an-Nasir Yusuf]],  däm si Soon

'''D Emir in Hama'''
* 1178–1191: [[Al-Muzaffar Umar I. (Hama)|al-Muzaffar Umar I.]], dr Nöwöö vom Saladin
* 1191–1221: [[Al-Mansur Muhammad I. (Hama)|al-Mansur Muhammad I.]],  däm si Soon
* 1221–1229: [[An-Nasir Kilidsch Arslan (Hama)|an-Nasir Kilidsch Arslan]],  däm si Soon
* 1229–1244: [[Al-Muzaffar Mahmud (Hama)|al-Muzaffar Mahmud]], däm si Brueder
* 1244–1284: [[Al-Mansur Muhammad II. (Hama)|al-Mansur Muhammad II.]],  däm si Soon
* 1284–1299: [[Al-Muzaffar Umar II. (Hama)|al-Muzaffar Umar II.]],  däm si Soon
* 1310–1331: [[Abu l-Fida|al-Mu'ayyad Abu l-Fida]] (Chronist), Enkel von al-Muzaffar Mahmud
* 1331–1334: [[Al-Afdal Muhammad III. (Hama)|al-Afdal Muhammad III.]],  däm si Soon

'''D Emir in Homs'''
* 1164–1169: [[Schirkuh|Asad ad-Din Schirkuh I.]], dr Unggle vom Saladin
* 1178–1186: [[Nasir ad-Din Muhammad (Homs)|Nasir ad-Din Muhammad]],  däm si Soon
* 1186–1240: [[Al-Mujahid Schirkuh (Homs)|al-Mujahid Schirkuh II.]],  däm si Soon
* 1240–1246: [[Al-Mansur Ibrahim (Homs)|al-Mansur Ibrahim]],  däm si Soon
* 1246–1248: [[Al-Aschraf Musa (Homs)|al-Aschraf Musa]],  däm si Soon
* 1248–1260: [[an-Nasir Yusuf]], dr Uränkel vom Saladin
* 1248–1263: [[Al-Aschraf Musa (Homs)|al-Aschraf Musa]] (2. Mol)

'''D Emir in Kerak'''
* 1188–1218: [[al-Adil I.|al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)]], dr Brueder vom Saladin
* 1218–1227: [[al-Mu'azzam|al-Mu'azzam Isa]],  däm si Soon
* 1227–1248: [[an-Nasir Dawud]],  däm si Soon
* 1250–1263: [[Al-Mughith Umar (Kerak)|al-Mughith Umar]], dr Soon vom al-Adil Abu Bakr II.

'''D Emir in Jemen''' 
* 1173–1181: [[Turan Schah (Gouverneur)|al-Mu'azzam Turan Schah]], dr Brueder vom Saladin
* 1181–1197: [[Al-Aziz Tughtegin (Jemen)|al-Aziz Tughtegin]], däm si Brueder
* 1197–1202: [[al-Mu'izz Ismail (Jemen)|al-Mu'izz Ismail]],  däm si Soon
* 1202–1214: [[An-Nasir Ayyub (Jemen)|an-Nasir Ayyub]], däm si Brueder
* 1214–1215: [[Al-Muzaffar Sulaiman (Jemen)|al-Muzaffar Sulaiman]], dr Urgroossnöwöö vom Saladin
* 1215–1229: [[Al-Mas'ud Yusuf (Jemen)|al-Mas'ud Yusuf]], dr Soon vom al-Kamil Muhammad I.

'''D Emir in al-Dschazira''' 
* 1185–1193: [[Saladin|an-Nasir Yusuf (Saladin)]]
* 1193–1200: [[al-Adil I.|al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)]], däm si Brueder
* 1200–1210: [[al-Wahad Ayyub (Mesopotamien)|al-Wahad Ayyub]],  däm si Soon
* 1210–1220: [[al-Aschraf Musa (Syrien)|al-Aschraf Musa]], däm si Brueder
* 1220–1245: [[al-Muzaffar Ghazi (Mesopotamien)|al-Muzaffar Ghazi]], däm si Brueder

'''D Emir in Hisn Keyfa'''
* 1232–1239: [[as-Salih|as-Salih Ayyub]], Sohn von al-Kamil Muhammad I.
* 1239–1249: [[Turan Schah (Herrscher)|al-Mu'azzam Turan Schah]],  däm si Soon

(nit vollständig)

=== Stammbaum (Uszuug) ===
D Sultan vo Egüpten si '''fett''' gschriibe.

{{Stammbaum/Start}}
{{Stammbaum | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |}}
{{Stammbaum | | | | | | | | ŞAD | | | | | | | | | | | | |ŞAD=Schadhi bin Marwan}}
{{Stammbaum | | |,|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | | |}}
{{Stammbaum | | ESD | | | | | | | | | | NCM | | | | | | | | | | | ESD=[[Schirkuh]]| NCM=[[Nadschmuddin Ayyub]]}}
{{Stammbaum | | |!| | | | | |,|-|-|-|-|-|+|-|-|-|-|-|.| |}}
{{Stammbaum | | NDM | | | | SHD | | | | TS | | | | 1AD | | | | | | NDM=[[Nasir ad-Din Muhammad|Muhammad]]|SHD='''[[Saladin|an-Nasir Yusuf (Saladin)]]'''|1AD='''[[al-Adil I.|al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)]]'''|TS=[[Turan Schah (Gouverneur)|al-Mu'azzam Turan Schah]]}}
{{Stammbaum | | |!| | | |,|-|^|-|.| | | |,|-|-|-|v|-|^|-|v|-|-|-|.|}}
{{Stammbaum | | MS2 | | AZZ | | AZG | | KML | | ALM | | ALA | | ASI | | MS2=[[al-Mujahid Schirkuh (Homs)|al-Mujahid Schirkuh]]|AZZ='''[[al-Aziz (Ayyubiden)|al-Aziz Uthman]]'''|AZG=[[az-Zahir Ghazi]]|KML='''[[al-Kamil|al-Kamil Muhammad I.]]'''|ALM=[[al-Mu'azzam|al-Mu'azzam 'Isa]]|ALA=[[al-Aschraf Musa (Syrien)|al-Aschraf Musa]]|ASI=[[As-Salih Ismail (Ayyubiden)|as-Salih Ismail]]}}
{{Stammbaum | | |!| | | |!| | | |!| | | |)|-|-|-|v|-|-|-|.|}}
{{Stammbaum | | MIH | | MSR | | AAM | | MSD | | 2AD | | SLH |~| SCD | | | MIH=[[al-Mansur Ibrahim (Homs)|al-Mansur Ibrahim]]|MSR='''[[al-Mansur (Ayyubiden)|al-Mansur Muhammad I.]]'''|AAM=[[al-Aziz Muhammad]]|MSD=[[al-Mas'ud Yusuf (Jemen)|al-Mas'ud Yusuf]] |2AD='''[[al-Adil II.|al-Adil Abu Bakr II.]]'''|SLH='''[[as-Salih|as-Salih Ayyub]]'''|SCD=[[Schadschar ad-Durr]]}}
{{Stammbaum | | |!| | | | | | | |!| | | |!| | | |!| | | |!| | | | |}}
{{Stammbaum | | AMH | | | | | | ANY | | YSM | | MUK | | TRS | | | AMH=[[al-Aschraf Musa (Homs)|al-Aschraf Musa]]|ANY=[[an-Nasir Yusuf]]|YSM=Yusuf|MUK=[[al-Mughith Umar (Kerak)|al-Mughith Umar]]|TRS='''[[Turan Schah (Herrscher)|al-Mu'azzam Turan Schah]]'''}}
{{Stammbaum | | | | | | | | | | | | | | |!| |}}
{{Stammbaum | | | | | | | | | | | | | | AMA | | | AMA='''[[al-Aschraf (Ägypten)|al-Aschraf Musa]]'''}}
{{Stammbaum/Ende}}

== Litratuur ==
* Ulrich Haarmann: ''Geschichte der Arabischen Welt.'' Uusegee vom Heinz Halm. 5. Uflaag. C. H. Beck, Münche 2004, ISBN 3-406-47486-1 (''Beck’s historische Bibliothek'').
* P.&nbsp;M. Holt: ''The age of the Crusades. The Near East from the eleventh century to 1517.'' 7. Uflaag. Longman, London u.&nbsp;a. 1996, ISBN 0-582-49303-X (''History of the Near East'').
* Giuseppe Ligato: ''La croce in catene. Prigionieri e ostaggi cristiani nelle guerre di Saladino. 1169–1193.'' Fondazione Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo, Spoleto 2005, ISBN 88-7988-092-6 (''Istituzioni e società'' 5).
* Henri Massé: ''ʿImâd ad-Dîn al-Iṣfahânî (519–597 / 1125–1201). Conquête de la Syrie et de la Palestine par Saladin (al-Fatḥ al-qussî fî l-fatḥ al-Qudsî)''. Paul Geuthner, Bariis 1972 (''Documents relatifs à l’Histoire des Croisades publiés par l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres'' 10, {{ZDB|764458-9}}).
* {{Literatur|Autor=Umberto Scerrato|Titel=Islam – Monumente Großer Kulturen|Jahr=1972|Kommentar=Lizenzausgabe}}

== Weblingg ==
{{Commonscat|Ayyubid dynasty|D Ayyubide}}

== Fuessnoote ==
<references />

{{Normdaten}}

{{Übersetzungshinweis|de|Ayyubiden|dütsch}}

[[Kategorie:Muslimischi Herrscherdynastii]]