Serse

Xerxes I., vo 486 bis 465 v. d. Z. achämenidische Groossköönig und egüptische Faraoo

Serse, dütsch Xerxes (HWV 40) isch en Opere (Dramma per musica) in drei Akt vom Georg Friedrich Händel und näben em Julius Caesar d Händel-Opere, wo in dr Nöizit am mäiste gspiilt wird.

Wie si entstande isch

Vo 1733/34 aa het dr Händel vier Säsong lang Konkurränz vo dr „Opera of the Nobility“ überchoo. Si het s Operehuus King's Theatre am Haymarket übernoo, und dr Händel isch in s nöije Theater in Covent Garden züüglet. 1734/35 het er dört äini vo sine beste Säsongs ghaa und d Ariodante und d Alcina urufgfüert. Die bäide Opereundernääme häi aber Gäld verloore und si noch dr Säsong 1736/37 bankrott gsi. Dr Händel het jetz scho zum dritte mol bläite gmacht. Er het aber au noch eme Schleegli im April 1737 nid ufgee und het wider am King's Theatre aagfange. Denn isch aber d Köönigin Caroline am 20. Novämber gstorbe und alli Theater häi für säggs Wuche müesse zuedue. Dr Händel het d Caroline kennt, sit dass si elfi gsi isch und si het en wirtschaftlig immer wider understützt. Er het denn für iir Begrääbnis s berüemte Funeral Anthem The Ways of Zion do Mourn (HWV 264) gschriibe. Druf het er dr Faramondo fertig gmacht und sofort mit ere nöije Opere aagfange, em Serse.

Dr Serse het am 25. April 1738 im King’s Theatre si Brömieere ghaa, isch aber scho noch fümf Uffüerige abgsetzt worde.

S Libretto

Dr Christian Heinrich Postel het emol e Libretto Der mächtige Monarch der Perser, Xerxes, in Abydus für d Hamburger Opere gschriibe, wo dr Komponist Johann Philipp Förtsch 1689 d Muusig drfür komponiert het. 1660 häi dr Minato und dr Cavalli d Opere bearbäitet und si isch z Bariis gspiilt worde. 1694 het dr Giovanni Battista Bononcini nöiji Muusig komponiert und dr Silvio Stampiglia s Libretto überarbäitet und es isch am Teatro Tordinona z Rom ufgfüert worde. Das isch d Version gsi wo im Händel sis Teggstbuech druf basiert het.

D Muusig

Dr Serse isch en Opere-Komödie, e Drama wo guet usgoot und wo mä mänggisch über sini Charakter cha lache, wo aber au sini ärnsthafte Momänt het. Im Geegesatz zu de gängige italiänische Opere si d Arie chürzer und d Muusig isch dr Handlig aabasst gsi, fast scho wie s in dr modärne Opere gmacht wird. Da Stil isch däm vo dr früenere Venezianische Opere äänlig gsi, wo s Libretto am wichdigste gsi isch, und het hauptsächlig us ere Mischig vo Rezitativ und Arioso bestande, mit churze Arie do und dört.

Litratuur

• Winton Dean: Handel’s Operas, 1726–1741. Boydell & Brewer, London 2006, Reprint: The Boydell Press, Woodbridge 2009, ISBN 978-1-84383-268-3. (englisch)
• Silke Leopold: Händel. Die Opern. Bärenreiter-Verlag, Kassel 2009, ISBN 978-3-7618-1991-3.
• Arnold Jacobshagen (Hrsg.), Panja Mücke: Das Händel-Handbuch in 6 Bänden. Händels Opern. (Band 2), Laaber-Verlag, Laaber 2009, ISBN 3-89007-686-6.
• Bernd Baselt: Thematisch-systematisches Verzeichnis. Bühnenwerke. In: Walter Eisen (Hrsg.): Händel-Handbuch: Band 1, Deutscher Verlag für Musik, Leipzig 1978, ISBN 3-7618-0610-8. Unveränderete Noochdruck, Kassel 2008, ISBN 978-3-7618-0610-4.
• Christopher Hogwood: Georg Friedrich Händel. Eine Biographie (= Insel-Taschenbuch 2655). Us em Änglische vo dr Bettina Obrecht, Insel Verlag, Frankfurt am Main/Leipzig 2000, ISBN 3-458-34355-5.
• Paul Henry Lang: Georg Friedrich Händel. Sein Leben, sein Stil und seine Stellung im englischen Geistes- und Kulturleben. Bärenreiter-Verlag, Basel 1979, ISBN 3-7618-0567-5.
• Albert Scheibler: Sämtliche 53 Bühnenwerke des Georg Friedrich Händel, Opern-Führer., Edition Köln, Lohmar/Rheinland 1995, ISBN 3-928010-05-0.

Weblingg

• Partitur von Serse (Händel-Werkausgabe, hrsg. v. Friedrich Chrysander, Leipzig 1884)
• Serse: Note im International Music Score Library Project.
• Wärkdaate über „Serse“ uf dr Basis vo dr MGG (Die Musik in Geschichte und Gegenwart) mit Diskographii bi Operone
• Aktuelli Inszenierige vo „Serse“ bi Operabase (Produkzioone, Bsetzig, Kaländer)
• Libretto von Serse (PDF, 451 kB)
• weitere Angaben zu Serse
• Burney über Serse (englisch)
• Handlung und Hintergrund von Serse (englisch)
• Handlung und Hintergrund von Serse (italienisch)
• 7. Buch der Historien des Herodot (griechisch und englisch) (Kap. 30-39)
• 7. Buch der Historien des Herodot (deutsch von Johann Eustachius Goldhagen, 1756) (ab Kapitel 31)
• 9. Buch der Historien des Herodot (deutsch von Johann Eustachius Goldhagen, 1756) (ab Kapitel 106)

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Serse“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.