Kurkuma

e meohethitische Loi mitere hieroglypheluwische Inschrift

Kurkuma (assyr. Gurgum) isch e neohethitische Stadtstaat vom 10. bis 8. Jh. v. Chr. gsii.

Laag

Kurkuma hett im Oste a Kumaha, im Südoste a Karkamis, im Süüde a Samʼal ggrenzt. D Hoptstadt isch Marqasi gsii, wo identisch isch mite antike Stadt Germanikeia und em hüttige Maraş i de Törggai.

Gschicht

De ältisti bikannt König isch de Astuwaramanza gsii, da isch e luwische Name, wo „Name sai!“ bidüttet, wa maint, as de Trääger vo dem Name birüemt were söll. Zur Zitt vom assyrische König Assurnasirpal II. (883–859 v. Chr.) isch Kurkuma e Vasall vo Assyrie wore und meriri König sind bizügt, ass si em assyrische König Tribut zallt hend. I de Mitti vom 9. Jh. v. Chr. hett de König Halparundiya (assyrisch: Qalparunda) gherrscht und Chrieg gege s Land Hirika, wo im Weste vo Kurkuma glegen isch, gmacht. De Adadnirari III. hett ane 805 v. Chr. d Grenze zwösched Kumaha und Kurkuma noi festgsetzt, zum Nootail vo Kurkuma, well da sich gegenöber em assyrische König nöd bsunders treu verhalte hett. Ane 743 v. Chr. hett de König Tarhulara vo Kurkuma zäme mit em König vo Urartu gege de Tiglatpilesar III. gchämpft. De isch geg Kurkuma zoge und het 738 de Tarhulara bisigt, und de hett müese Land an Panamuwa vo Samˀal abtrette. De Sargon II. het een denn, wi anderi Förste o, bischuldigt, gmainsami Sache mitem Mita von Muški z mache. Er isch 711 v. Chr. vo sim aigne Soo, em Mutallu, ermordet wore, grund gnueg för de Sargon Kurkuma zerobere und as Provinz Marqasi is assyrische Riich iizglidere.

König vo Kurkuma

I Chlammere stönd d Joore, wo die Könige bilait sind. Ali Joorzaale sind v. Chr.

• Astuwaramanza (10. Jh.)
• Muwattalli (10. Jh.), Soo vom Astuwaramanza
• Larama (10. Jh.), Soo vom Muwattalli
• Muwazi (9. Jh.), Soo vom Larama
• Halparundiya (9. Jh.), Soo vom Muwazi
• Muwattalli (ass. Mutalli, 858), Soo vom Halparundiya
• Halparundiya (ass. Qalparuda, 853), Soo vom Muwattalli
• Larama (ass. Palalam, 9. Jh.), Soo vom Halparundiya
• Halparundiya (ass. Qalparuda, 805), Soo vom Larama
• Tarḫulara (743, 738, 732, 711)
• Mutallu vo Bit- Bīt Paˀalla (711), Soo vom Taḫulara

ab 711 assyrischi Provinz Marqasi

Literatur

• Ekrem Akurgal: Die Kunst der Hethiter. München 1961.
• John David Hawkins: Cambridge Ancient History Nr. 3, Vol. 1, Cambridge 1982.
• John David Hawkins: Maraş. In: Dietz Otto Edzard u. a. (Hrsg.): Reallexikon der Assyriologie und Vorderasiatischen Archäologie, Bd. 7. Walter de Gruyter, Berlin / New York 1987–1990, S. 352–353.
• John David Hawkins: Inscriptions of the Iron Age (= Corpus of the Hieroglyphic Luwian Inscriptions Vol. 1 = Untersuchungen zur indogermanischen Sprach- und Kulturwissenschaft NF 8, 1). Walter de Gruyter, Berlin / New York 2000, ISBN 3-11-010864-X, S. 249–281.
• Winfried Orthmann: Untersuchungen zur späthethitischen Kunst. Bonn 1981.
• R. M. Porter: Dating the Neo-Hittite Kinglets of Gurgum/Maraş. In: Anatolica 29 (2003), S. 7–16.
• Shigeo Yamada: The Manipulative Counting of the Euphrates Crossings in the Later Inscriptions of Shalmaneser III. In: Journal of Cuneiform Studies 50 (1998), S. 87–94.