Cajon-Pass
Dè Cajon-Pass (Höchi 1151 m) isch èn Gebirgspass im US-Bundesschtaat Kaliforniè. Dèsèll Pass lyt uff dè Gränz zwǜschè dè San Bernardino Mountains im Südè un dè San Gabriel Mountains im Nordè. D Interstate 15 lauft übber dè Cajon-Gipfel, wo i dè Nôchi lyt, d SR 138 lauft dirèkt übber dè Cajon-Pass sèlber. Mit beidè Pass-Schtrõßè wörd Las Vegas mit èm Ballungsruum Los Angeles vobundè. Parallel zuè dè SR 138 volauft è Ysèbaaschtreggi übber dè Cajon-Pass, wo dè Union Pacific Railroad un dè BNSF Railway ghört un èbbèfalls d Agglo vo Los Angeles a dè Mittlere Weschtè bzw. d Oschtküschtè vo dè USA aabindèt. Lokaler aagluègt vobindèt dè Cajon-Pass dè Bezirk vo San Bernardino un s Coachella Valley am Südrand vo dè Mojave-Wüste mitnand. Dè Pass isch nõch èm span. Uusdrugg cajón benamst, wa Chaschtè odder Schublädli bedütet. Datsächlich bezièt sich dè Nammè uumittelbar uff dè spanische Landbsitzer, wo sèlli Gegènd als Èrschtes erkundet hèt. Unter m Nammè Cajón-Pass isch dè Pass zèrscht 1852 in èrè änglischsprõchigè Landchartè uffdaucht.
Well dè Cajon-Pass d Metropol-Region vo Los Angeles mit dè Mitti un èm Oschtè vo dè USA vobindèt, hèt sèbbè Pass è großi Bedütung für d Vosorgung un diè lokali Wǜrtschaft vo sèbbèrè Metropolè a dè südlichè US-amrikanischè Pazifikküschtè.
Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Zwǜschè dè Städt San Bernardino un èm Coachella Valley volauft èn San Gabriel Mountains, wo insgsamt bis zuè 3000 m hoch isch, nördlich vo San Bernardino abber bim Cajón-Gipfel abber nu 1151 m hoch isch un dõdemit ideal für èn Pass isch. Wiè dè südöschtlich vo San Bernardino glègène San-Gorgonio-Pass isch dè Cajón-Pass wiè d San Gabriel Mountains durch dè San-Andreas-Grabbè entschtandè. Der Cajón-Pass isch einè vo dè dǜèfschtè Gebirgspäss i dè Continental United States, öppè voglychbar mit èm Tejon-Pass.
Infraschtruktur[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ysèbaavokeer[ändere | Quälltäxt bearbeite]
D California Southern Railroad, wo zuè dè Atchison, Topeka and Santa Fe Railway ghört, isch s èrschte Ysebaa-Unternämmè, wo dè Cajon-Pass bruucht hèt, um s Gebirge im südlichè Kaliforniè z übberwindè. D Baanlinniè übber dè Pass isch i dè früè 1880er Johr als Deil vo dè Vobindung zwǜschè dè hütigè Städt Barstow un San Diego am Südzipfel vo dè kalifornischè Pazifikküschtè baut worrè.[1][2] Hützdaag bruucht d Union Pacific Railroad un d BNSF Railway (s Nõchfolgeunternämmè vo dè Santa Fe) dè Cajón-Pass, um Los Angeles un San Bernardino z erreichè.
Wäg dè Huufè Züüg, dè bemerkenswärtè Landschaft drum ummé un èm eifachè Zuègang isch dè Cajón-Pass è belièbti Stell für Baanfans, sèllèwäg git s zaalrychi Fotos vo Güèterzug am Cajón-Pass in Ysèbaa-Büècher un -Zitschriftè. Wèg dè langè (öppè 3000 m) un schwèrè (öppè 6000 t) Züüg un dè Huufè Loks (füüf un mee wèg dè Südrampè) isch dè Cajón-Pass au bi internationalè Baanfans üßerscht belièbt.
Dè Union Pacific Railroad ghört un bruucht ei Trassè übber dè Pass, wo vo dè Southern Pacific Railroad Palmdale im Johr 1967 übbernõ worrè isch. D BNSF Railway hèt zwei Trassè un bedrybt è dritts Gleis sit èm Summer 2008.[3] D Baanunternämmè deilèd sich d Zuègangsrächt übber dè Pass sit d Union Pacific d Zuègangsrächt vom Santa Fe Deil übbernõ hèt, wo no unter dè urschprünglichè Los Angeles and Salt Lake Railroad uusghandlèt worrè sin. Diè urschprüngliche BNSF (ATSF) Streggi isch i dè 1880er Johr baut worrè. Spôteri Übbergäng, d U.S. Route 66 un d I-15, sin èm Volauf vo dè Baanlinniè grob gfolgt. D Südrampè hèt für è baar Kilometter è Neigung vo 3O Promille, wa n-èm Steigungsmaß vo 1:33 entschprèchè duèt. Sèll Steigungsmaß isch für langi Züüg uff dè Südrampè è ächti Usèforderung, wa vor allem für diè Züüg weschtwärts gu Los Angeles faarendè Züüg wäg èm Gefälle grundsätzlich gfôrlich isch, wenn d Lokfüürer sich bim Brämsè vom Zuug vodüèn, z. B. idèm d Nutzbräms z wènnig ygsetzt wörd, diè mechanischè Brämsè heiß laufè duèt odder dè Luftdrugg im pneumatischè Sischteem nit langèd. Diè zweit Trassè, wo anno 1913 baut worrè isch, isch 3,2 km länger gmacht worrè, um d Neigung unter 22 Promille z druggè. Sèlli Trassè isch durch zwei churzi Tunnel gangè, wo abber wèg gmacht worrè sin, nõchdèm diè dritt Trassè näbb dè zweitè nõch baut worrè isch.[3] Züüg chönnèd uff dè graadè Abschnitt am Fuèß vom Pass Gschwindigkeitè vo 100-115 km/h erreichè, bim Uffschtyg gòt d Gschwindigkeit uff 23-36 km/h abbè, bim Abschtyg gòt si bis uff 38-50 km/h zrugg.[3] Mit dè drittè Trassè isch d Kapazität uff 150 Züüg bro Daag uff dè BNSF Streggi uè gangè.[3]
Ysèbaa-Uufäll[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Diè steil Südrampè vom Cajón-Pass hèt è wichtigi Roll bim Ysèbaaunfall am 12. Mai 1989 gschpillt, wo èn übber 6000 t schwèré Güèterzuug mit z wènnig Brämsleischtung in è Stadtquartyr vo San Bernardino grast un entgleist isch.
- Dè Cajon-Pass isch d Uufallschtell vo èm großè Ysèbaauufall am 14. Dezember 1994, wo èn weschtwärts faarendè Container-Zuug vo dè Atchison, Topeka & Santa Fe füürungslos uff dè Zuugschluß von èm weschtwärts faarendè SP-Kollèganzzug coal unterhalb vom California Highway 138 zwǜschè Alray un Cajón uffgfaarè isch.[4]
- Am 1. Februar 1996 sin zwei Brämser ums Läbbè chò, wo èn BNSF Chemy-Zuug am Cajon-Pass entgleist isch un Füèr gfangè hèt.[5]
- Am 16. Auguscht 2016 hèt èn kataschtrophalè Waldbrand, s Blue Cut Fire, è Brugg a dè UP-Trassè abbrènnt.[6]
Strõßèvokeer[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dè Mojave Freeway (I-15) isch im Johr 1969 übber dè Cajon-Gipfel weschtlich vom Cajon-Pass baut worrè. Dört volauft dè Hauptwäg zwǜschè Los Angeles un Las Vegas. D Autobaan gòt drübber un barallel zum urschprünglichè Abschnitt vo dè historischè Route 66 un dè U.S. Route 395. Dèsèll Abschnitt, wo hützdaag als Cajon-Boulevard bekannt isch, isch è churzès, guèt erhaaltenes Fragmènt, wo durch è Neutrassyrung un Vobreiterung vo dè Autobaan i dè früè 1950er Johr übbrig blibbè isch. Nur diè südweschtlichè Faarbaanè sin in Gebruuch; diè nordöschtlichè Faarbaanè mit irè Bruggè sin für dè öffentliche Vokeer gschperrt. Uff sèllèm stillglaitè Abschnitt, wo übber d Kenwood Drive odder d Cleghorn Road Uusfaart erreichbar sin, findèt d Baanfans diè beschtè Uussichtspüngt.
.jpg)
Dè historische Summit Inn, absits vo dè Oak Hills Uusfaart uff dè Passhöchi, isch è historischi Raschtschtättè (ergo èn Diner) a dè Route 66 gsi. Sèlli Raschtschtätte isch vo 1952 bis 2016 dört gschtandè, bis d Blue Cut-Füèrsbrunscht dè Diner abgfacklèt hèt.[7] Uff è baar Landchartè cha dè Cajon Pass dirèkt a dè SR 138 yzeichnèt sy, welli d I-15 südlich vo dè Passhöchi zwǜschè m West Cajon Valley un èm Summit Valley chrützè duèt. Dè högschte Pungt vom I-15 zwǜschè Los Angeles un Victorville wörd sèllèwäg mèngmòl als Cajon-Gipfel feschtglait. Als Cajón-Pass wörd im allgmeinè nit nu dè Pass mit dè Passhöchi sèlber, sondern au dè Cajon-Gipfel benamst.
Wanderwäg[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dirèkt übber dè Cajón-Pass gòt dè Pacific Crest Trail, èn Fèrnwanderwäg, wo d Sierra Nevada-Bärgchètti übberquert. Wôrènd dè Wander-Saison passyrèd meerèri hundert Wanderer d Passhöchi, wo vo dè Mojave-Wüèschti unnè uè chömmèd un Richtung Pazifikküschtè witter gän. Well sèlli Wanderer graad diè heißèschti un drochenschti Wüèschti uff èm Wanderwäg hinter sich brocht hèn, wörd s (obligatorische) Goldene M uff dè Passhöchi vo durschtigè un uuszeertè Wanderer öfters gschtürmt. Mèngi übbernachtet au im einzigschtè Motel, wo s uff dè Passhöchi git.
Hochschpannungsleitungè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Zuèsätzlich zuè dè Vokeerswäg gön au drei Hochschpannungstrassè vo dè Southern California Edison mit 500 kV Hochschpannung übber dè Gipfel. Sèlli Leitungè füürèd zum Umschpannwärch nordöschtlich vom Cajón-Pass un sin Deil vom Hochschpannungstrassè 46, wo d Wasserchraftwärch i dè Gegènd um dè Colorado River un diè ölgfüèrtè Chrafwärch uss èm Vyr-Länder-Egg (Utah, Arizona, New Mexico, Colorado) mit dè Agglo vo Los Angeles vobindè duèt.
Naturkataschtrophè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Im Oktobèr un Novembèr 2003 hèt è Seriè vo Waldbränd im Bärgland bim Pass un drum ummè zuè dè Spèrrung vo dè I-15 gfüürt. Im nägschté Winter hèt Règèfäll zämmè mit dè vobränntè Vegetation zuè-n-è baar Ärdrütsch un sèllèwäg zum Spèrrè vom Pass gfüürt.
Am 17. Juli 2015 hèt è schnèlli, vom Wind aagfachti Füèrwalzè uff d I-15 übbergriffè, nõchdèm è längeri Dürri dè Bundesstaat Kaliforniè blòògt un ekstreemi Waldbränd voursacht hèt. Dè Waldbrand am Cajón-Pass hèt zwǜschè dè Uusfaartè zuè dè SR-138 un dè Oak Hill Road uff d I-15 übbergriffè, wodurrè Autofaarer iri Kärrè stò glò un um irè Läbbè grènnt sin sowiè au 20 Faarzüüg in Flammè uffgangè sin.[8] Dè Waldbrand, wo für d Spèrrung vo dè südlichè Faarbaanè vo dè I-15 un dè Reduktion vo dè nördlichè Faarbaanè uff eini gsorgt hèt. hèt èbbéso è baar Faarzüüg abgfacklèt.[9]
Im Johr druff hét s Blue Cut Füèr zuègschlagè un ab èm 16. Auguscht 2016 widder für è baar Dääg für d Spèrrung vo dè I-15 gfüürt. Dè Rrand hèt è baar allei stehèndi Gebäude un Hüser vonichtet, s Summit Inn Restaurant z Oak Hills isch abbrènnt. Bim McDonald's-Fillialè uff èm Pass isch aagangè, ooni größèri Schaddè z voursachè. S Füèr hèt Hüser in Lytle Creek, Phelan, Oak Hills un Wrightwood abbè brènnt un 14800 ha Bärgland vobrènnt.
Näbb dè Waldbrand-Gfòòr git s uff èm Cajón-Pass è bemerkènswärti Sturm-Gfòòr. Bi starkè Bisè isch es bsunders schwirig, übber dè Pass z faarè, well d Santa Ana Bisè normalerwys übber sèll Gebièt fägè duèt. Dè Sturm duèt mèngmòl Orkanstärki erreichè, dõrum sin normalerwys Vokeersschilder mit Schturmwarnungè am Pass-Abschnitt uffgschtellt.
Glegéntlich git s am Cajón-Pass glegèntlich au Schnee, wo mèngmòl au dè Pass unpassyrbar macht. Wenn s Schnee git, duèt Autobaanpolizei Strōßèkontrollè yrichtè, um d Autofaarer uffzhaaltè odder zrugg z schickè, well diè meischtè kalifornischè Autofaarer keini Winterreifè un schu gar keini Schneechettè hèn.
Bi Sturm odder Schnee uff èm Cajón-Pass isch es zimli oft èso, dass dè Fèrnsee-Wetterbricht für San Bernardino, San Diego un Los Angeles mit Vorort-Bericht vom Cajón-Pass ergänzt wörd.
D San Andreas Schpaaltè gót übber dè Cajón Pass drübber wèg (si chrützt d I-15 a dè Südflankè vom Gipfel) un isch voantwortlich für die einzigartigi geographischè Vohältnis am Pass.[10]
Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Cajon-Pass – Sammlig vo MultimediadateieEinzelnõchwys[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Waters, Leslie L.: Steel Trails to Santa Fe, S. 131–133, Lawrence, Kansas: University of Kansas Press 1950
- ↑ Serpico, Philip C.: Santa Fé Route to the Pacific, S. 18–24, Palmdale, California: Omni Publications 1988, ISBN 0-88418-000-X
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Imram Ghori: Railway aims to add track through Cajon Pass. Riverside Press-Enterprise. August 15, 2007.
- ↑ Gorman, Tom. Runaway Train Hits Another in Cajon Pass , Los Angeles Times, 15 December 1994.
- ↑ 2 Killed in Fiery Train Wreck in Cajon Pass , Los Angeles Times, 2 February 1996.
- ↑ Shawn Boyd: RR Trestle Burned by Blue Cut Fire Undergoing Rapid Repairs. CalOES. 18 August 2016. Archiviert vom Original am 11. Februar 2019. Abgrüeft am 2. August 2018. RR Trestle Burned by Blue Cut Fire Undergoing Rapid Repairs (Memento vom 11. Februar 2019 im Internet Archive)
- ↑ http://www.latimes.com/local/california/la-me-updates-wildfire-season-summit-inn-a-popular-roadside-diner-1471410149-htmlstory.html
- ↑ http://www.mercurynews.com/california/ci_28501416/report-california-wildfire-sweeps-across-i-15-destroys
- ↑ http://ktla.com/2015/07/17/15-freeway-shut-down-in-cajon-pass-due-to-30-acre-north-fire/
- ↑ Robert, E. Wallace: The San Andreas Fault System, California, 1, 1515, S. 16, Washington, D.C.: United States Government Printing Office 1990