Quälltext vu Tanganjikasee aaluege

{{Infobox See
|NAME = Tanganjikasee
|BILD = Lake tanganyika.jpg
|BILDBESCHREIBUNG = 
|LAGE = zentr. [[Afrika]]
|BREITENGRAD=6/22/58/S
|LÄNGENGRAD=29/36/54/E
|REGION-ISO=TZ/BI/CD/ZM
|POSKARTE=Afrika
|ZUFLUSS = Lufubu, Malagarasi un Ruzizi
|ABFLUSS = Lukuga
|UFERSTADT = Bujumbura, Kalemie
|NAHESTADT = 
|HÖHE = 782 
|HÖHE-BEZUG=
|FLÄCHE = 32893
|SEELAENGE = 673
|SEEBREITE = 72
|VOLUMEN = 18.900 km³
|MAX-TIEFE = 1470
|MED-TIEFE = 570
|BESONDERHEITEN = viertdiefschti Kryptodepression
}}
De '''Tanganjikasee''' isch ain vu dr greschte Seeä z [[Afrika|Zäntralafrika]] (3° 20' bis 8° 48' sidlig un 29° 5' bis 31° 15' eschtlig) un dr segschtgrescht un zweetdiefscht [[See]] vu dr Ärd.

== Geografi ==
Dr See lyt im weschtlige Dail vum [[Ostafrikanischer Graben|Oschtafrikanische Grabe]] (''Great Rift Valley''), doderzue ghert di [[Zentralafrikanische Schwelle|Zäntralafrikanisch Schwelle]], wu an d Weschtsyte vun em aagränzt. Är isch dr grescht Grabebruch-See vu Afrika un au dr diefscht un dr zweetgrescht vum ganze [[Kontinent|Kontinänt]]. Är het mit 18.880&nbsp;km³ Volume s grescht Sießwasservorchuu vu Afrika un s zwaitgrescht wältwyt noch em [[Baikalsee]]. Dr Tanganjikasee goht 673&nbsp;km in Nord-Sid-Richtig mit ere durschnittlige Braiti vu 50&nbsp;km un het e Flechi vu 32.893&nbsp;km². D Wasseroberflechi lyt uf {{Höhe|782|DE-NN|link=true}}. Dr See isch Mittel 570 m dief, di maximal Diefi lyt bi 1.470 m (im nerdlige Dail). Dodermit lyt dr Grund vum zweetdiefschte See vu dr Ärd 688 m unter em Meeresspiegel, di viertdiefscht [[Kryptodepression]] vu dr Wält. Wäg syyre extreme Diefi handlet s sich in dr diefere Schichte vum See um [[Fossiles Wasser|fossil Wasser]].

S Yyzugsbiet vum Tanganjikasees umfasst 231.000&nbsp;km². Dr Ruzizi, wu vu Norde här in See fleißt, isch syy Hauptzuefluss. Anderi Zuefliss sin dr Kalambo un dr Malagarasi. Iber syy Abfluss, dr Lukuga, entwässeret er in dr [[Kongo (Fluss)|Kongo]].

Am Tanganjikasee hän d Staate [[Demokratische Republik Kongo]] (friejer Zaire), [[Tansania]], [[Sambia]] un [[Burundi]] Aadail. Di Demokratisch Republik Kongo (45 %) un Tansania (41 %) hän derby dr Hauptaadail vum See.

== Dier- un Bflanzewält ==
D Wältnaturschutzunion [[IUCN]]nännt dää Langzytsee dr arterychscht Blatz vu dr Wält. Dr See isch zem Byschpel d Haimet vu ere große Zahl vu [[Fische|Fischarte]] (iber 300), 95 % devu sin [[Endemit|endemisch]]. Wie au im [[Malawisee]] dominiere [[Buntbarsche|Buntbarsch]], wu sich as sekundäri Sießwasserfisch am beschte an di hoch Mineraliekonzentration vum See hän chenne aabasse. Dernäbe git s unter anderem [[Elefantenfische|Nilhächt]], [[Karpfenfische|Karpfefisch]], [[Salmler]], zwee [[Tanganjikasee-Sardine|Heringsarte]], [[Stachelwelse|Stachelwels]], [[Fiederbartwelse|Fiderbartwels]], [[Glaswelse|Glaswels]], [[Kiemensackwelse|Chiemesackwels]], [[Quappenwelse|Quappewels]], ai Art vu dr [[Elektrische Welse|Elektrische Wels]], vier Arte vu [[Latidae|Risebarsche]], zwee [[Zahnkärpflinge|Zahnkärpfling]], [[Stachelaale|Stachelool]], zwoo Arte vu [[Flösselhechte|Flesselhächt]] un ai Art vum [[Afrikanische Lungenfische|Afrikanische Lungefisch]] im See.<ref>Fishbase [http://www.fishbase.org/trophiceco/FishEcoList.php?ve_code=4 Species in Lake Tanganyika]</ref>

An wirbellose Dier findet mer im See unter anderem verschideni Arte vu [[Krabben|Krabbe]], [[Ringelwürmer|Ringelwirmer]], [[Schnecken|Schnäcke]], [[Muscheln|Muschle]], [[Süßwasserquallen|Sießwasserqualle]] un [[Schwämme|Schwimm]].

In e Dail Regione het s [[Nilkrokodil]] an dr Stade.

Unterhalb vun ere Diefi vu 200 Metern het s Wasser vum Tanganjikasee fascht kai Suurstoff me, wel d Wasserumwelzig fählt, un dodermit het s au kai hecher Läbe dert unte.

Dr See isch scho vu jehär e wichtigi Nahrigsquälle vu dr yyhaimische Bevelkerig gsii. Rund 45.000 Mänsche läbe vu dr Fischerei, insgsamt läbe vum See rund ai Million Mänsche. E Huffe Buntbarschartn wäre as Zierfisch exportiert.

== Schifffahrt ==
S ainzig groß Passagierschiff uf em Tanganjikasee isch d ''Liemba'', wu fir d Bevelkerig rund um dr See un fir dr Gietertransport wichtigi Dienscht laischtet. Wel Kigoma z Tansania, Bujumbura z Burundi un Mpulungu z Sambia di ainzige Häfe am See sin, findet s Uf- un s Ablade zmaischt Boot uf em See statt. D Liemba het urspringlig ''Graf Goetzen'' hgaiße un isch fu dr Meyer-Werft z Papenburg z Norddytschland churz vor em [[Erster Weltkrieg|Erschte Wältchrieg]] böue wore. S Dampfschiff isch dert ussenander böue, in 5000 Chischte verpackt un derno anne 1914 mit dr Yysebahn, Iberseedampfer un zum Dail z Fueß vu yyhaimische Dreger dur [[Deutsch-Ostafrika|Dytsch-Oschtafrika]] transportiert wore. Vor Ort isch s Schiff unter dr Laitig vu drei dytsche Mitarbaiter vu dr Meyer-Werft vu neiem am Stade vum See ufböue wore.

== Gschicht ==
As erschte Europäer sin am 13. Februar 1858 dr Richard Francis Burton un dr John Hanning Speke uf dr Tanganjikasee gstoße, dr Burton het e dodmol fir d Quälle vum [[Nil]] ghalte.

Speter isch dr David Livingstone an syne Stade lang zoge. Us syne Ufzaichnige isch dr Name „Liemba“ as regionale Name fir dr sidlig Dail vum See bekannt. Dää Name wird syt 1927 vum friejer dytsche Dampfer gfiert, wu syterhär s Hauptverchehrsmittel uf em See darstellt.<ref>[http://books.google.com/books?id=ZJRKJnFkJeIC&pg=PA212&lpg=PA212&dq=livingstone+liemba&source=bl&ots=hj_CKFIgAV&sig=pn8-dppmLnT_CI_dN64DgAZG8M0&hl=en&ei=qdLNS6v-Nc-HkQX0gen7Dw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CAgQ6AEwAQ#v=onepage&q=liemba&f=false Liemba war ein historischer Name für den südlichen Teil des Sees vermutlich aus der Sprache der Fipa, der aus den Aufzeichnungen von David Livingstone bekannt ist. Vgl. The Last Journals of David Livingstone in Central Africa from 1865 …, Volume 1 p. 338; via google books]</ref>

In dr Kolonialzyt isch dr See zue dr Gränze zwische dr dytsche un dr belgische Kolonialbiet wore. Am sidlige un sidweschtlige Änd het s britisch Nordrhodesie e Zuegang ghaa. Dur dr Böu vu Bahnlinie bis an dr See uf dr dytsche un dr belgische Syte het s regional e wirtschaftlige un entwickligsmäßige Ufschwung gee. Im [[Erster Weltkrieg|Erschte Wältchrieg]] het s bis 1915 Kämpf am un uf em See gee, wu mit em Ruckzug vu dr dytsche Druppe ne Änd gfunde hän.

== Umwält ==
Vu 1995 bis 2000 het di initial Phase vun eme Biodiversitetsprojäkt statfunde, finanziert dur s ''United Nations Office For Project Services (UNOPS)'', doderby hän alli Aarainerstaate mitgmacht. Ziil isch s gsii, e noohaltig Syschtem zum Management un Erhalt vu dr Artevilfalt z schaffe. Zämme mit zahlryche Inschtitut vu dr Aarainerstaate sin e Raie vu Studie erstellt un e ''Strategic Action Programm (SAP)'' veryybart wore. Mit dr Unterstitzig vu dr GEF soll s Projäkt wytergfiert wäre.

<gallery>
Datei:NASA - Visible Earth, Lakes of the African Rift Valley.jpg|<center>Nasa-Ufnahm
Datei:Burundi - Lake Tanganyika fisheries.jpg|<center>Fischer am burundische Stade
Datei:Tanganjikasee.jpg|<center>Dytsche Zollchryzer „Kingani“ mit Gschitzfloß im Erschte Wältchrieg
Datei:Liemba1.jpg|D ''Liemba''
</gallery>
== Literatur ==
* A. Koenings, H. W. Dieckhoff: ''Geheimnisse des Tanganjikasees'', ISBN 3-928457-10-1
* Alex Capus: ''Eine Frage der Zeit'', Knaus Verlag, München 2007.

== Fueßnote ==
<references />

== Weblink ==
{{Commonscat|Lake Tanganyika|Tanganjikasee}}
* [https://web.archive.org/web/20071008164644/http://tanganyika-cichlids.com/Cartographie/Carte_du_lac_Tanganyika_EG.gif Charte vum Tanganjikasee] (''frz.'', ca. 1,16&nbsp;MB)
* [https://web.archive.org/web/20190518061746/http://www.ltbp.org/ Homepage des Lake Tanganyika Biodiversity Project] (''en./frz.'')
* [http://www.taz.de/pt/2005/12/06/a0146.1/text Todesurteil für einen See] (taz)
* [http://www.spiegel.de/wissenschaft/weltall/0,1518,460982,00.html Bedrohte Naturidylle im Herzen Afrikas] (Spiegel online)
* [http://einestages.spiegel.de/static/topicalbumbackground/7501/ritt_auf_dem_kanonenboot.html Das Kanonenboot, das über die Berge kam] (Spiegel online)
* [http://www.plosone.org/doi/pone.0001979 The Freshwater Herring of Lake Tanganyika] (doi:10.1371/journal.pone.0001979 in "PLoS ONE")

{{Übersetzungshinweis|de|Tanganjikasee|dütsch}}

[[Kategorie:See]]
[[Kategorie:Geografii vo Afrika]]