Quälltext vu Schwarzatalsperre aaluege

{{DISPLAYTITLE:Schwarzadalschperri}}
{{Infobox Stausee
|NAME = Schwarzadalschperri
|BILD = Schwarzabruck.jpg
|BILDBESCHREIBUNG = Stausee Schwarzabrugg im Schwarza-Dal
|LAGE = [[Landkreis Waldshut]], [[Landkreis Breisgau-Hochschwarzwald|Landkreis Briisgau-Hochschwarzwald]]
|ZUFLUSS = [[Schwarza (Schwarzwald)|Schwarza]]
|ABFLUSS = 
|UFERORT = 
|NAHERORT = [[Häusern|Hüserè]], [[Schluchsee (Gemeinde)|Schluchsee]]
|BREITENGRAD = 47/45/14/N
|LÄNGENGRAD = 8/11/26/E
|REGION-ISO = DE-BW
|BAUZEIT = 1929–1931
|BAUHOEHE = 
|TALHOEHE = 36
|GRUENDUNGSHOEHE = 43
|WASSERHOEHE = 
|KRONENHOEHE = 
|MAUERVOL = 44000
|KRONENLAENGE = 158
|KRONENBREITE = 
|BASISBREITE = 
|RADIUS = 
|NEIGUNG-LUFT = 
|NEIGUNG-WASSER = 
|LEISTUNG = 
|STAUZIEL = 723
|FLÄCHE = 0.20
|SEELAENGE = 0.950
|SEEBREITE = 0.270
|SPEICHERRAUM = 1,29 Mio. m³
|STAURAUM = 
|EINZUG = 20.54
|HOCHWASSER = 
|BESONDERHEITEN = 
}}

D '''Schwarzadalschperri''' bzw. dè '''Stausee Schwarzabrugg''' (''Schwarzabeggi'') isch èn Bumpschpycher-Stausee im Dal vo dè [[Schwarza (Schwarzwald)|Schwarza]] bi [[Häusern|Hüserè]] im [[Schwarzwald|Süèdschwarzwald]].

== Geografy ==
[[Datei:Schwarzabeggi II.ogg|miniatur|links|Schwarzabeggi in füchtem un drochenem Zuèschtand]]
Dè Stausee Schwarzabrugg lyt im Dal vo dè Schwarza uff ca. 723 m ü. NN. D [[Staustufe|Stauschtufè]] bzw. s [[Kraftwerk Häusern|Kraftwärk Hüserè]] stôt, trotz eignem Nammè ''Schwarzabrugg'', namentlich in Vobindig mit èm uff èm Bergruckè im Weschtè ligendè Ort Hüserè (889 m ü. NN). S Kraftwärk un èn Deil vom Stausee liget uff èm Gebièt vo dè Gmeind Hüserè. Dè gröscht Deil vom Stausee lyt abber uff èm Gebièt vo dè Gmeind [[Schluchsee (Gemeinde)|Schluchsee]].

Uff èm Bergruckè im Oschtè lyt dè Ort [[Staufen (Grafenhausen)|Staufè]], Gmeind [[Grafenhausen|Grõfèhuusè]], wellem si Gebièt au bis nõch a dè See reicht.

Vo beidè Bergruckè füürt è Strõß zum Stausee bzw. Kraftwärk. D Strõß durch s Schwarzadal isch nu bedingt zuègänglich (Forschtwäg bzw. Wärksstrõß).

== Funktion ==
[[Datei:Schluchsee Staumauer Tafel 7849-2.jpg|thumb|left|D Werksgruppè Schluchsee uff èrè Infodaflè am Schluchsee]]
Dè Stausee Schwarzabrugg isch èn Deil vom Bumpspycher-Netzwärk vo dè [[Schluchseewerk|Schluchseewärk&nbsp;AG]] (mit Sitz z [[Laufenburg (Baden)|Laufèburg]]) zwischè m [[Schluchsee]] un [[Hochrhein|Rhy]].

Diè [[Talsperre|Dalschperri]] übernimmt für d ''Oberschtufè'', s [[Pumpspeicherkraftwerk Häusern|Bumpspycherkraftwärk Hüserè]] (Schwarzabrugg), d Funktion vom Unterbeggi mit èm Schluchsee als Obberbeggi.

Glychzitig isch si für d ''Mittelschtufè'', s [[Pumpspeicherkraftwerk Witznau|Bumpspycherkraftwärk Witznau]], s Obberbeggi mit èm [[Witznautalsperre|Stausee Witznau]], Gmeind [[Ühlingen-Birkendorf|Üülingè-Birchèdorf]], als Unterbeggi.

Für e ''Unterschtufè'', s [[Kraftwerk Waldshut|Kraftwärk Waldshuèt]], bildet dè Stausee Witznau als Obberbeggi mit èm Rhy als natürlichè Unterbeggi (Rückschtauberych vom Flusskraftwärk ''Rhynkraftwärk Albrugg-Dogerè AG'' (RADAG)).

Dè Stausee Schwarzabrugg wrd in sinèrè Funktion vo zwei witerè Stauseè flankyrt:
* S [[Mettmabecken|Mettmabeggi]], wo im Oschtè im Dal vo dè [[Mettma]] lyt.
* Dè [[Albbecken|Albschtausee]], wo im Weschtè im Dal vo dè [[Alb (Hochrhein)|Alb]] (süèdlich vo [[St. Blasien|St. Bläsy]]) lyt.

== Technischi Merkmõl ==
S [[Absperrbauwerk|Abschperrbauwärk]] vo dè Schwarzadalschperri isch è 43&nbsp;m hochi [[Gewichtsstaumauer|Gwichtsschtaumuèr]]<ref>http://schluchseewerk.de/images/download/TD-Haeusern_Schluchseewerk1.pdf{{Toter Link|url=http://schluchseewerk.de/images/download/TD-Haeusern_Schluchseewerk1.pdf |date=2019-08 }} Technischi Datè vom Chraftwärch Hüsèrè</ref>.
S gschtauti Wasser wörd im Kraftwärk Witznau zu dè Stromerzügig bruucht. Sèllèm sini Nennleischtig bedrait 220&nbsp;[[Watt (Einheit)|MW]] .

== Nammensglychi Dalschperrè ==
Die mengmõl au Schwarzadalschperrè gnannti Dalschperrè a dè [[Schwarza (Saale)]] z Thüringè isch d [[Talsperre Scheibe-Alsbach|Dalschperri Scheibe-Alsbach]].

== Ablauf ==
Für Wartungsarbètè, Revisionè un Sanyrungè wörd dè Schwarzastausee in sèltènè Fäll drochè glait, i dèm mò dè Grundablass ganz uffmacht un dè Zuèlauf vom Chraftwärch Hüsèrè ganz zuèmacht. I sèllèm Fall flüèßt nu d Schwarza resp. dè Schwarza-Räscht, wo vom Grundablass vo dè [[Schluchsee (See)|Schluchsee-Staumuèr]] hèr chunnt, durch s Schwarzabeggi durrè. Sèll isch abber so wènnig, dass nu no è mittlers Bächle, abber kein See dèvo eksischtyrè cha. È drochè glaites Seebeggè isch attraktyv für mèngi Bsuècher un Yheimischi, wo vo [[Brenden (Ühlingen-Birkendorf)|Brändè]] uff Hüsèrè odder umkeert übber d Schwarzabrugg faarèd. Vom Aafang Mai 2018 - Èndi Septemèr 2018 isch sèll Ereignis mòl widder ydroffè<ref>http://schluchseewerk.de/index.php/sonstige-projekte/sanierung-oberstufe-haeusern{{Toter Link|url=http://schluchseewerk.de/index.php/sonstige-projekte/sanierung-oberstufe-haeusern |date=2019-05}} Brojèktsitè Sanyrung Schwarzabeggi 2018</ref>
<gallery>
Drochèglaites Schwarzabeggi Mit Schwarzabächle.jpg|S drochè Schwarzabeggi mit èm drochèglaitè Maschinnèhuus. Im Vordergrund dè Grundablass vom Obberbeggi Schluchsee, wo pro forma no uff dè Nammè Schwarza losè duèt
Schwarzabecken Trocken Staumauer Baubrückle Mit Schwarza-Durchlass.jpg|S drochèglaite Schwarzabeggi mit èm Behelfsbrüggle für d Baumaschinnè übber èm Durchlass für d Schwarza
Schwarzabecken Trocken Staumauer Und Beckenboden.jpg|S drochèglaite Schwarzabeggi mit dè Staumuèr un èm Beggèboddè
Schwarzabecken Trocken Staumauer Und Maschinenhaus.jpg|D Stromtrassè gön vom drochèglaite Schwarzabeggi uus uff dè Brändemer Bärg uè
Schwarzabecken Trocken Umspannwerk.jpg|S Umspannwärch für d Yschpysig vom erzügtè Strom vom Chraftwärch Hüsèrè bi drochèglaitem Schwarzabeggi
Schwarzabecken Trocken Zufluss Von Schwarzabruck.jpg|Dè Schwarza-Zuèfluß, wo s drochèglaite Schwarzabeggi no è bitzeli aafüchtè duèt
Schwarzabrugg Trocken.jpg|D Schwarzabrugg mit èm drochèglaitè Schwarzabeggi un èm Schwarzarinnsal
</gallery>

== Trivia ==
Im 1029. [[Liste der Tatort-Folgen|Tatort]] mit èm Titel ''Goldbach'', wo glychzitig dè 2. [[Freiburg im Breisgau|Fryburger]] Tatort gsi isch, hèt au dè Schwarza-Stausee mitsamt dè Staumuèr mitschpillè dürfè. <!-- nur als Statischt un ooni Sprèchrollè :-) -->

<gallery>
Schwarzabecken MagererZuflussImSommer.JPG|D Schwarza als magerè Zuèfluss zum Schwarza-Beggi.
Schwarzabecken BrueckeUeberZufluss.JPG|S Schwarzabeggi obsi mit dè Brugg übber dè Schwarza-Zuèfluss.
Schwarzabecken NachUntenBisStaumauer.JPG|S Schwarza-Beggi dè Längi nooch absi vom Zuèfluss links unnè bis zu dè Staumuèr i dè Mitti obbè.
Schwarzabecken MastzwillingImSee.JPG|Zwillings-Strommaschtè im Schwarza-Beggi gegèübber vom Kraftwärk Hüsèrè.
Schwarzabecken Grundablass.JPG|Grundablass vom Schwarza-Beggi mit Staumuèr flusssitig.
</gallery>

== Luèg au ==
* [[Liste von Talsperren in Baden-Württemberg|Lischtè vo Dalschperrè z Badè-Württèbärg]]

== Weblinggs ==
{{Commonscat|Schwarzatalsperre|Schwarzadalschperri}}
* [https://web.archive.org/web/20160818093836/http://www.schluchseewerk.de/ Schluchseewärk AG]
* [https://web.archive.org/web/20070611155115/http://www.fzu.uni-karlsruhe.de/Calendar/WS01_02/turtur.pdf Meefachnutzig vo Stauseè...] (PDF-Datei; 561 kB)

== Fuèßnotè ==
<references/>

{{Übersetzungshinweis|de|Schwarzatalsperre|dütsch|116063016}}

[[Kategorie:See (Dütschland)]]
[[Kategorie:Wuete]]
[[Kategorie:Stausee z Badè-Württèbärg]]