Quälltext vu Neubritannien aaluege

{{DISPLAYTITLE:Neibritannie}}
{{Infobox Insel
|NAME= Neibritannie
|BILD1=  NewBritainTopography.png
|BILD1-TEXT=  Topografi vu Neibritannie
|GEWAESSER= [[Pazifischer Ozean|PAzifik]]
|GRUPPE= [[Bismarck-Archipel]]
|BREITENGRAD=   5/44/20/S 
|LAENGENGRAD=   150/44/17/E
|REGION-ISO=PG 
|KARTE=
|POSKARTE=
|LAENGE=600
|BREITE=146
|FLAECHE= 36520
|ERHEBUNG= Ulawun
|HOEHE= 2334
|HOEHE-BEZUG=
|HAUPTORT= Kokopo
|EINWOHNER= 501000
|ZENSUS= 
}}
'''Neibritannie''' ([[Englische Sprache|en.]] ''New Britain'', [[Tok Pisin]] ''Niu Briten'', [[Deutsche Sprache|dt.]] 1885-1914 ''Neupommern'') isch e [[Insel|Insle]] im [[Bismarck-Archipel]] z [[Melanesien|Melanesie]] un ghert bolitisch zue [[Papua-Neuguinea|Papua-Neiginea]]. Vor 1885 isch dr ganz Inselarchipel ''Neubritannien-Archipel'' gnännt wore. 

== Geografi ==
Neibritannie isch rund 36.520 km² groß un het 501.000 Yywohner. Mit ca. 520 km Lengi un ere Braiti vu 29 km bis maximal 146 km isch s di grescht Insle im Bismarck-Archipel. Dr eschtligscht Punkt isch rund 477 km Luftlinie ewäg vum weschtligeschte Punkt. Syt 1966 isch Neibritannie in zwee Verwaltigsbezirk ufdailt, d Provinze [[East New Britain Province|East New Britain]] un [[West New Britain Province|West New Britain]], East New Britain isch e weng chlainer, het aber mee Yywohner.

Hauptstadt vun West New Britain isch [[Kimbe]] mit 24.000 Yywohner. Di grescht Stadt un Hauptstadt vu East New Britain isch bis zum Vulkanuusbruch vu 1994 [[Rabaul]] gsii. E Großdail vu dr Bewohner isch derno uf [[Kokopo]] gflichtet un au dert blibe. Wäge däm isch derno Kokopo Provinzhauptstadt wore.

Dur d Insle ziet sich e hochi Bärgchette mit em aktive Vulkan ''Mt. Sinewit'' as hegschti Hebig (2438 m). E bsunderi Vulkanlandschaft mit sensible ekologische Regione uf em Land un im kischtenoche Beraich hewt s uf dr Willaumez-Halbinsle. D Insle isch zum Großdail deckt mit [[Regenwald|Rägewälder]].

== Gschicht ==
[[Datei:Bainings Fire Dance.jpg|thumb|left|Fyyrdänzer vu dr Baining]]
D [[Papua (Völkergruppe)|Papua]] sin di eltscht Bevelkerigsgruppe uf dr Insle. Im erschte Johrdöusert v. Chr. sin derno Auschtronesier yygwanderet.

Dr erscht Europäer, wu d Insle entdeckt het, isch dr [[William Dampier]] am 27. Februar 1700 gsii, wu dr Insle derno dr Name ''Nova Britannia'' gee het. Vu 1885 bis 1899 isch Neibritannie as Bsitz vu dr [[Neuguinea-Kompagnie]] Dail vu dr dytsche Kolonie gsii un het ''Neupommern'' ghaiße, no dr preußische [[Provinz Pommern]]. Vu 1899 bis 1914 isch Neupommern Dail vu dr Koloni [[Deutsch-Neuguinea|Dytsch-Neiginea]] gsii. Anne 1888 isch d Verwaltig uf Insle [[Kerawara]] verlait wore, wu zue [[Neulauenburg]] ghert (hite ''Duke-of-York-Insle''), anne 1890 uf ''Herbertshöhe'' (hite [[Kokopo]]) bi [[Ralum]] uf Neupommern, wu si syt 1899 der5no vum [[Deutsches Reich|Dytsche Rych]] wytergfiert woren isch. In dr Zyt vu dr dytsche Verwaltig isch aagfange wore mit em Aaböu vu dr langstachelige [[Baumwolle|Bauwulle]].

Im Johr 1914 isch d Insle vu [[Australien|auschtralische]] Druppe eroberet un noch em [[Erster Weltkrieg|Erschte Wältchrieg]] as Mandat vum [[Völkerbund|Velkerbund]] vu Auschtralie verwaltet w2ore.

Im [[Zweiter Weltkrieg|Pazifikchrieg]] hän Druppe vum [[Japan|Japanische Chaiserrych]] am 23. Februar 1942 d Hafestadt [[Rabaul]] eroberet un am 8. April isch e Ainhait im weschtlige Neibritannie glandet. Am 15. Dezember 1943 isch dr [[USA|amerikanische]] Druppe d Landung bi Cape Gloucester im Nordweschte vu Neibritannie un bi Cape Merkus (dt. bis 1918: ''Südkap'') im Sidweschte glunge. Rabaul isch 1945 drotz heftige Bumbardierige erscht no dr japanische Kapitulation wider zrurkgee wore.

== Bevelkerig ==
Di wichtigscht Bevelkerigsgruppe vu dr Neibritannie sin d [[Tolai]]. D [[Baining]] us em Hochland sin mit ihrem rituälle ''Fyyrdanz'' un ihrem Penisstab bekannt wore. Derzue git s d [[Kilenge]] (an dr Kischte), d [[Sulka]] (sidlig vu dr Gazelle-Halbinsle) un d [[Lakalai]] zwische Kischte un Gebirg.

== Weblink ==
{{Commonscat|New Britain}}

{{Übersetzungshinweis|de|Neubritannien|dütsch}}

[[Kategorie:Insle (Papua-Neuguinea)]]