Quälltext vu Argonnen aaluege

{{Titel|Argonna}}
[[Datei:Argonne localization.jpg|mini|D’ Lààg vu da Argonna ìm Nordoschta vu Frànkrììch]]
{{Dialäkt|Elsässisch|Milhüserisch|Mìlhüüserisch}}

D’ '''Argonna''' – uff [[Französische Sprache|Frànzeesch]] ''l’Argonne'' {{Audio-IPA|LL-Q150 (fra)-Mathieu Kappler-Argonne.wav|[aʁɡɔn]}}, ìn Diitschlànd noh-n-em [[Erster Weltkrieg|Äärschta Waltkriag]] maischt '''Argonner Wàld''' gnännt – sìnn a Làndschàft ìm Nordoschta vu [[Frankreich|Frànkrììch]]. Sa lììga zwìschem Ardenner Gebìrg, dr [[Champagne]] un [[Lothringen|Lothrìnga]]. Hìtt düen sa Tailer vu da Départements [[Département Ardennes|Ardennes]], [[Département Marne|Marne]] un [[Département Meuse|Meuse]] umfàssa, fìr a Gsàmtflächa vun äbba 2.150 Kwàdràtkilomeeter. ’S ìsch a hììgaliga Làndschàft nììdriger àss 350 Meeter ìwwer’m Meer, mìt vììla [[Wald]]er un [[Weiher (Gewässer)|Wäijer]]. Dr Hàuiptort vu da Argonna ìsch d’ Schtàdt [[Sainte-Menehould]] (äbba 4.100 Iiwoohner).

Ìm [[Altertum|Àltertumm]] ìsch d’ Làndschàft bekànnt gsìì fìr siina Keràmikwarkschtätta, wu maa d’ soognànnta Argonnawààra hargschtällt hàt. Schpeeter ìn dr frànzeescha Gschìcht hann a pààr wìchtiga Ärragnissa ìn da Argonna schtàttgfunda: ànna 1791 ìsch dr Keenig [[Ludwig XVI.]] uff dr Flucht z’ Varennes fäschtgnumma worra; ìm Joohr druff ìsch d’ Schlàcht vu Valmy geega [[Königreich Preußen|Pröissa]] un s’ [[Heiliges Römisches Reich|Hailiga Reemischa Raich]] gsìì; ìm Äärschta Waltkriag sìnn d’ Wìnter- un d’ Harbschtschlàcht ìn dr Champagne gsìì (ànna 1914 un 1915), so wia d’ Schlàcht um Verdun (ànna 1917) un d’ Maas-Argonna-n-Ààgrìff (ànna 1918).

== Weblìnks ==
{{commonscat|Argonne|Argonna}}
* [http://centretudargonnais.org/index.shtml Centre d’études argonnais], a kültüräller Verain, wo d’ joohrliga Zittschrìft ''Horizons d’Argonne'' veräffentligt (uff Frànzeesch)
* [https://inventaire-forestier.ign.fr/IMG/pdf/RFN-Argonne.pdf a Bschriiwung vum Argonner Wàld] ìm frànzeescha Nàzionààla Wàldverzaichniss (uff Frànzeesch)

== Lìteràtüür ==
* {{Literatur|Sprache=fr|Online=https://www.larousse.fr/encyclopedie/autre-region/Argonne/106100|Abruf=2022-11-23|Titel=Argonne|Sammelwerk=Encyclopédie Larousse|Verlag=Larousse}}
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Ernest Deliège|Verlag=Ligaran|Titel=Pays d’Argonne|Umfang=266|Jahr=2016|ISBN=9782335168495}}
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Georges Chenet, Guy Gaudron|Jahr=1955|Titel=La céramique sigillée d’Argonne des IIe et IIIe siècles|Verlag=Centre national de la recherche scientifique (CNRS)|Umfang=249}} — ìwwer d’ Argonnawààra ìm Àltertumm
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Jérôme Buridant|Titel=La gestion de la forêt d’Argonne autour de Beaulieu, XVIe-XVIIIe siècles|Sammelwerk=Actes de XXXIe journées d’études meusiennes|Verlag=Société des lettres, sciences et arts de Bar-le-Duc / Üniwärsiteet Nànzig-II|Jahr=2004|Seiten=187–196}}
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Jérôme Buridant|Titel=La forêt d’Argonne ou les permanences de l’histoire|Sammelwerk=Revue historique ardennaise|Nummer=43|Jahr=2011|Seiten=63–82}}
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Régis Guyotat|Online=https://www.lemonde.fr/archives/article/2001/07/26/l-argonne-forets-de-sombre-memoire_4200675_1819218.html|Abruf=2024-01-28|Titel=L’Argonne, forêts de sombre mémoire|Sammelwerk=[[Le Monde]]|Datum=2001-07-26}}
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Gilles Déroche, François Stupp, Michel Godard |Titel=Les sites de la Grande Guerre en Argonne|Sammelwerk=Horizons d'Argonne |Nummer=88 |Datum=2011-06 |Online=https://web.archive.org/web/20220408122152/http://centretudargonnais.org/HorizonArgonne88.pdf|Format=pdf |Seiten=43-64}}
* {{Literatur|Sprache=fr|Titel=Histoires du pays d'Argonne|Autor=Roland Persin, Patrick Thiébaut (Bìlder)|ISBN=2842081358}} — a pààr Gschìchtla üss’m Argonner Wàld
* {{Literatur|Sprache=fr|Autor=Jean Babin|Titel=Les parlers de l’Argonne|Jahr=1954}} — ìwwer d’ Mundàrta-n-ìm Argonner Wàld

{{Normdaten}}
{{Übersetzungshinweis|fr|Argonne_(région)|französisch|198744607}}
{{Coordinate|NS=49/10/30/N|EW=4/57/7/E|type=mountain|dim=110000|elevation=303|region=FR}}

[[Kategorie:Französeschi Landschaft]]
[[Kategorie:Grand Est]]