Zum Inhalt springen

Ϝ

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Digamma
s pamphylischi Digamma

S Digamma (δίγαμμα "dopplets Gamma") oder au Wau (ϝαῦ, ωαῦ) (Majuskel Ϝ, Minuskel ϝ), wege sinre F-fermige Form au „s doppelt Gamma“ gnennt (zwey inenonder verschlungeni rechtsdräiti „Galge“ ergebe mit m gmeinsome hochkantige Schtrich e F), isch urspringli de sechst Buechschtab vum phönizische Alphabet gsi. „Waw“.

Da Zaiche werd isch vo altgriechische Tielekt bruucht wore um de Halbvokal /w/ z schriibe, so im Dorische (z. B. kretisch ϝέξ "sechs"), wäred im ionische und i de Koine de Luut scho früe verschwunden isch. Spööter isch astell vo Digamma au Beta breuucht wore.

Wu s no im griechische Alphabet exischtiert het, isch s (iber d Etrusker vermittelt) vun de Römer ibernummen worre un so in de Form vum F („Eff“) als sechster Buechschtab in s latinisch Alphabet kumme. Im klassische Altgriechisch ischs als Konsonantezeiche verschwunde, wil d Grieche e vor Vokale olutends „W“ nimmi ussgschproche hen (lueg griech. "oinos", friejer "woinos", mit ditsch "Wein" oder griech. "eideinai", friejer "weideinai", mit ditsch "wissen"). Es isch dän nur no als Zahlzeiche (6) benutzt worre, wobi aber oft e ondri Form, s Stigma, e Ligatur us Sigma un Tau, oder d Wort-End-Form vum Sigma (ς) oder au Sigma-Tau (στ) als zwey trennti Buechschtabe, gschribe worre isch. De urspringlig Buechschtabome „Waw“ isch verlore gonge un durchs Digamma ersetzt worre.

S Digamma isch vum Richard Bentley (1662-1742) widergfunde worre, wu er versuecht het, d Metrik in de Epe vum Homer z rekonschtruiere. Zue Zyte vum Homer isch s Digamma offesichtlig no nit komplett stumm gsi.