Houptsyte

Schwyzerdütsch

Grüezi, grüessech und willkomme uf der Houptsyte vor alemannische Wikipedia, en Enzyklopedi wo alli derbi chöi mitschaffe und verbessere, und wo darf frei verbreitet werde!

Artikel finde

Artikel nooch Kategorie:
Alli Kategorie • Astronomi • Biologi • Bruuchtum • Ernährig • Gschicht • Kunscht • Literatur • Mathematik • Musik • Natur • Person • Physik • Politik • Religion • Sport • Sproch • Verkehr

Themeportal:: Regionali Artikel • Portal Alemanne • Portal Alemannisch • Portal Bade • Portal Bade-Wirttebärg • Portal Elsass • Portal Geografi • Portal Gschicht • Portal Literatur • Portal Musik • Portal Politik • Portal Religion • Portal Schwiiz • Portal Sproch • Portal Wüsseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikle • Läsige Artikle • Artikel nooch Dialäkt • Audiouffnahme vo Artikel • Alemannischer Bischpilsatz • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannischi Wikipedia

Di alemannischi Wikipedia isch en Enzyklopedi i de Dialekt vom alemannische Sprachruum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liechtestei, vo Oberbade, vom Schwabeland und vo Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dür di freiwilligi Hilf vo allne, wo öppis in irer Mundard wöi bytrage. Yträg chöi vo allne Bsuecher gschribe und gänderet werde. Alli si härzlich yglade mitzmache. Bringet eues Wüsse y und helfet eso mit, ds Alemannische z pflege, ufzwerte und z erhalte. Di erschte Schritt si ganz eifach!

Wer mir vo der Alemanische Wikipedia si und was mir wei, findsch i üsem Profil.

D Inhält vor Wikipedia dörfe frei kopiert und verbreitet werde.

Bis jetz häts bi der alemannische Wikipedia 30.429 Artikle.

Artikel vor Wuche: Surbtalerjiddisch

S Surbtaalerjiddisch (oder s Surbtaaler Jiddisch) isch en weschtjiddische Tialäkt gsy, wo vom 17. bis i s 20. Jarhundert die jüdischen Ywoner im Surbtaal (wo-n-im hüt aargauische Zùùrzipiet lyt) gredt händ reschp. wo am Schluss na Lüüt händ chöne rede, wo dèren iri Elteren oder Groselteren us em Surbtaal gstamt sind. Hüt isch dèè Tialäkt verlosche, aber er isch na quasi im letschte Momänt bsunders vo de Florence Guggenheim-Grünberg dokumäntiert woorde.

Sälber händ d Sprächer und Sprächerinen irer Mundaart nöd «Jiddisch» gsäit – das isch en Amerikanismus us em spaate 19. Jarhundert. Si händ ere Jidischdajtsch, aso «Jüdischtüütsch», gsäit.

I de Schwyz isch Weschtjiddisch i zwäi Döörffer gredt woorde: z Ändige und Längnau. Si ligged ganz im Nordoschte vom hüttige Kanton Aargau – hischtoorisch gsee imene Gibiet, wo e gmäini Hèrrschaft, aso en äidgnössischs Undertaaneland gsy isch. I de Nööchi isch de wichtig Mèèrt vo Zùùrzi gläge, wo s händ chöne Handel trybe. Ires Jiddisch hät zum Südweschtjiddisch ghöört, wie s Jiddisch vom süüdliche Land Bade und vom Elsis. (…der ganz Artikel lese)

Früeneri Artikle vor Wuche:

Hesch gwüsst ...

... dàss ànna 1991 dr Bìrgermaischter vu Reims s’ Projakt fìr a näij Schtroossabàhnnätz gschtoppt hàt, wial d’ Ainzelhandler vu dr Ìnnaschtàdt d’rgeega haftig protäschtiart hann?
... ass d Caroline Farner vyyl kritisiert woore isch, wel si as Frau in ire mediziinische Praxis au Manne bhandlet het?
... dass em Eduard Egger dr Kunschtbetrib z Paris nid gfallä hed u Minchä fir ins gmiätlicher gsi isch?
... dàss s’ Biogrààfisch-Bibliogrààfisch Kìrchaläxikon mìt ìwwer 20.000 Àrtìkel ìwwer g’schtoorwana Pärsoona s’ wìchtigschta biogrààfischa Informàzioonskwalla ìwwer Litt vu dr Kìrcha- un Filosofiigschìcht ìsch?
... ass d Heike Heubach di eerscht gheerloos Bundesdaagsabgoordneti isch?
... dass dr Jacques-Richard Chéry sini Bilder i sire Tankstell usgstellt hät?

Nachrichte rund um di alemannische Dialäkt:

11. Mai 2024:
Über Mundart Literatur schaffen (Badische Zeitung)
Interkantonale Verständigungsprobleme (St. Galler Tagblatt)
10. Mai 2024:
Genderneutrale Sprache (SRF)
9. Mai 2024:
Antworten auf Ihre Mundartfragen! (SRF)
Wenn Ambixli vom Bonggi den Hixi kriegen (Tages-Anzeiger)

Meh Nachrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

20. Mai

Wältdag vu dr Imme

1498: Dr portugiesisch Entdecker Vasco da Gama chunnt bis uf Indie un landet z Calicut.
1838: Dr Johannes Niederer grindet z Gämf dr Grütliverein as Diskussionsverain fir Handwärchsgselle.
2002: No 24 Johr Bsetzig dur Indonesie un drei Johr Verwaltig dur d Verainte Natione wird Oschttimor (Bild) as „Republica Democratica de Timor-Leste“ unabhängig.
2006: D Hardrock-Band Lordi gwinnt as erschti finnischi Band z Athen dr Eurovision Song Contest.