Zum Inhalt springen

Sandhi

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Sandhi (Sanskrit: संधि IPA:[sən̪d̪ʰi] zämmesetze,verbinde) isch en Überbegriff für verschidni phonologischi Verschleipfige wo zwüsche oder innerhalb vo Wort- oder Morphemgränze ufdrätte. S sognannti Binden-n im alemannische oder d französischi Liaison sin Byspiil für Sandhi.

Sandhi sin i allene Sproche bi natürlicher Sprechwys verbreitet, werre aber i dr Orthographi meischtens nüt beruggsichtigt

Es wird zwüsche interne Sandhi un externe Sandhi unterschide. Interni Sandhi dräte innerhalb vumene Wort oder Morphem uf so zum Byspiil im Satz „en Baum“ wo de alveolare Nasal /n/ mit dr glyche Zungeposition wie [b], also [m] usgsproche wird: [əmb̥æu̯m].

Externe Sandhi dräte do uf wo zwei Wörter oder Morphem ufenänderdräfe. Im Alemannische drätte externi Sandhi vorallem do uf wo zwee Vokal ufenänderdräfe, do wird meischtens en Binden-n ygschobe, z. B.: „Wuchenänd“ oder „wo i“ → „wonni“. I dr Dieth-Schreibung wird empfoole s Binden-n a s Änd vum erschte Wort aaz'hänge.

Externi Sandhi wie s „Binden-n“ sin i viilene Sproche verbreitet. Im Änglische zum Byspiil wird i denne Dialäkt wo s historische /ɹ/ (z. B. s Britische oder Australische Änglisch) usser vor Vokal abgfalle isch, en /ɹ/ zwüsche alli Vokal ygfüegt, au wenn historisch gsehe kei r vorhande gsi isch. So wird „I saw a film“ i sonigi Dialäkt als „I saw ra film“ (IPA: [aj sɔ ɹɑ fɪlm]) usgsproche. Des linking-r isch früener als nüt-standardsprochlich aagsehe worre, isch hüt aber au i de Standardussproch vum Britische Änglisch wyt verbreitet. D Margaret Thatcher het zum Byspiil ufgrund vo ihrem Binden-r im Satz „law and order“ (lawr an’ order) de Spitzname „Laura Norder“ übercho.