Text:Rudolf von Tavel/D’Frou Kätheli und ihri Buebe/Kapitel 1.5

Fünftes Kapitel

Öppe vierzäh Tag gäb daß der Pfarrer Gryph z’Dießbach gstorben isch, het i syr Studierstuben a der Herregaß z’Bärn der Herr Däche Hummel mit syne geischtvollen Ouge zum Fänschter uus gstuunet und sy graue Bart gstrychlet. Er het a nere Predig gearbeitet über e Täxt: Niemand kann zweien Herren dienen. Er het sech vorgnoh gha, am nächschte Sunntig vo der Chanzlen aben e flammende Protäscht losz’la gäge französische Chriegsdienscht. Und für so öppis isch er ganz der rächt Ma gsi. Er het keis Blat vor ds Muul gnoh, nid emal wenn er’s mit den yflußrychschte Lüte z’tüe gha het. Wo si nen einisch i jüngere Jahre wäge nere Predig, wo’s de gnädige Herren und Obere nid chönne het, vor e Rat zitiert hei, het er e Bibel ghöische, für sech mit dem Wort Gottes z’verteidige, und wo men im ganze Rathuus keini gfunde het, het er dene Herre so vaterländisch d’Levite gläse, daß si nen eis für allimal i Rueh gla hei, und z’morndrisch het er der Regierung e Bibel gschänkt. (Vermuetlech list d’Regierung no hütt flyssig drinne.) Der Herr Däche het sech ordlech i sy Predig yne vertieft gha und het nid gha z’förchte, daß es ihm am nötige Füür wärdi fähle. Im Gägeteil, er het i Gedanke sys Auditorium la revue passiere, für sech dür d’Rücksicht uf settigi Lüt e chly la z’mäßige, wo-n-er öppen uschuldigerwys hätti chönne träffe. Aber d’Sach het einisch müesse gseit sy, und drum isch es ihm nid ganz liecht worde, der rächt Ton z’finde. Albeneinisch isch er sech mit syne länge chnochige Finger dür di ehrwürdige boucles gfahre, wo z’beid Syte vo sym Houpt under der chlyne schwarze calotte vürecho sy, wie wenn er öppis wetti wägschüüche, wo-n-ihm im Wäg gsi isch.

Da pöpperlet’s a d’Türe. Er het nid grüeft «yne», er het vor sech ane gschumpfe: «Das isch doch o nes sapperlots Züüg! Wie mängisch han i ne’s afange gseit!» Und scho het er welle gäge d’Türe hässele: «Was heit der aber z’stürme?» Aber di böse Wort syn ihm uf der Zunge blybe chläbe, wo, chuum daß ds Meitli d’Stubestüren ufta het, e merkwürdigi, hoffärtig agleiti Dame z’mitts i der Stube steit und ne mit neren ehrerbietige révérence grüeßt. Er het chuum gwüßt, was er macht. Offebar het er mit syne Händen e Bewegung gmacht, wo me het chönne für nen Yladung zum Sitze näh. Di Frou isch emel, gäb daß der Herr Däche ds rächt Wort gfunde het, für se na ihrem Begähr z’frage, mit dezidierter Eleganz grad vor ihm uf ne Stuehl abgsässen und het ne dermit zwüsche Schrybtisch, Büechertisch und Fänschter ygchefelet. Der Herr Däche het i sym Läbe viel Lüt glehrt kenne, und es het ihm nid gschwind meh öpper imponiert, bsunders Mannevolk nid; aber eso öppis wie di Pärson da isch ganz gwüß no nie i syr Studierstube gsässe. Der Name het er nume halb verstande gha, aber er het einewäg uf der Stell errate, wär es isch. D’Jumpfer Françoise vo Wattewyl, e Pärson, vo dere me z’Bärn gwüßt het, daß si gägen en Ehredame vo der Herzogin de Créqui z’Murten es regelrächts Duell zu Pfärd usgfochte, daß si z’Baden unde dem öschtrychische Gsandten es Roß vorgritte het, wo keis Mannevolk het möge baschge, daß si uf der Jagd z’Schöftlen e prüüßische General mit mene guet zilete Pischtoleschuß sech vom Lyb ghalte het und daß ds bärnisch Ehgricht uf obrigkeitleche Befähl ihres Verlöbnis mit mene katholische Fryburger Junker het müessen uflöse. Was weit der meh? — Mit dem erschte Blick het der Däche begriffe, daß das alles müglech gsi isch und daß da no Sache müglech wäre, wo jitze kei Möntsch dra dänke würdi. Es Madonnegsicht isch es nid gsi, aber doch es schöns, so gsund und chreftig und drin es Paar Ouge wie blaue Sammet, so weich, so groß, so lieb und warmglänzig. Es isch öppis eso Luschtigs und Fründlechs i däm Gsicht gläge, daß me där Frou nume mit verbundenen Ougen öppis Unartigs hätti chönne säge. Di ganzi Figur isch ei vollkommene Guß gsi, groß, chreftig und gschmeidig. Und e Stimm het si gha wie ne flotten Offizier.

«I will Ech nid lang versuume, Herr Däche», het si agfange, «i gseh, Dir heit Wichtigers z’tüe als gschwätzigi Visite z’epfah. — Aber es macht mer einewäg Freud, jitz grad Eui nächeri Bekanntschaft z’mache. Vo der Chanzle här kennen ig Ech scho lang. I chume flyßig. Eui fameusi Predig vom Zöllner und vom Pharisäer weiß i fascht no uswändig, und doch sy scho drei Wuche drüber gange. Aber i chume nid, für Euch cho Komplimänt z’mache, Herr Pfarrer. Dir müeßtet nid der Herr Däche Hummel sy, wenn Dir Ech eso öppis ließet la gfalle. Nei, was mi dahäre füehrt, isch: I möcht Ech cho frage, öb Dir is nid würdet di großi Freud mache, am nächschte Zyschtig zu üs, das heißt zu myr Tanten am Wybermärit, cho z’Morge z’ässe. Gället, Dir chömet?»

Üse Dächen isch überrumplet gsi. Däm dîner het er zwar nid grad viel nahgfragt, aber der Gedanke, mit der berüehmte Françoise vo Wattewyl i pärsönleche Verchehr z’cho, het ihm eso flattiert, daß er nid het chönne nei säge. Ihres Wäse het nen interessiert und es charme uf ihn usg’üebt, däm er nid het chönne widerstah. Er het nere danket und versproche, er welli cho. Er het se, trotzdäm si sech uf di gschicktischti Manier syr Höflechkeit etzoge het, bis vor d’Hustüren use begleitet und sys Chäppli glüpft, wie wenn der französisch Gsandten i Pärson sech von ihm verabschideti.

Wo-n-er wieder i sy Studierstuben yne chunnt, het ihm vom Schrybtisch här ds wyße Blatt vo syr agfangene Philippika gäge französische Chriegsdienscht zueblinzlet. Und wo-n-er sech wieder a Tisch gsetzt und d’Fäderen ergriffe het, für wyterz’fahre, da isch es ihm undereinisch gsi, wie wenn e Grabe zwüschen ihm und syr Predig sech ufta hätti. Mit dem beschte Wille vo der Wält het er ds Ändi vom Fade nümme chönnen erwütsche. «Sapperlot abenandere!» isch es ihm undereinisch etfahre. Mit beidne Hände het er sech gäge d’Tischkante gstemmt und sech mitsamt dem Stuehl vom Tisch wäggstoße. «Was isch jitz das?» — Er isch ufgstanden und i der Stuben uuf- und abgloffe, und gäb wie-n-er probiert het, wieder i sy Predig yne z’cho, het’s i sym Chopf geng nume gmacht: «I cha nid, i ma nid, i cha nid, i ma nid.» Und wohin er syni Blicke grichtet het, sy di große blauen Ouge vo der Jumpfer Françoise vor ihm umetanzet, und ihri melodischi Mannsstimm het ihm alli Sätz i d’Ohre gsunge, wo-n-är het welle mache, und no anderi derzue. Bald het er sech afa vorwärfe, er hätti di Yladung nid söllen anäh, aber mit dem beschte Wille wär ihm nüt Rächts i Sinn cho, wo-n-ihm e Grund gä hätti, für hindedry no abz’säge. Er hätti fei öppis drum gä, wenn ihm am Morge vor däm dîner der Chopf oder der Buuch e chly hätti welle wehtue. Fascht het er im stille ghoffet, es chöm ihm de so öppis derzwüsche, oder es gäb de öppe no ne Lycht oder sünscht öppis, wo-n-er chönnti vorschütze. Aber bi allem däm het er sech de geng no müesse säge, das dîner wäri no der gringscht Chummer. Meh und meh het er gspürt, daß er kei freie Ma meh isch gsi und daß er sy Predig eifach nid eso chönni fertig bringe, wie-n-er het welle. Er het um nen andere Täxt uus müessen und sech dermit tröschtet, er chönn se de später wieder ufnäh. Aber mit däm het er sech wüescht verrächnet.

Dä Zyschtig isch cho, der Däche Hummel isch zu ds Herr vo Wattewyls gangen und isch am Tisch zwüsche d’Jumpfer Françoise vo Wattewyl und d’Frou Oberschti von Erlach yne gsetzt worde, und vis-à-vis het er — der Oberscht Stuppa gha. Er het nüt gha z’chlage. I Zyt vo nere Stund het men ihm meh Liebeswürdigkeit erwise, als er mängisch i mene halbe Jahr erfahre het. Und das isch alles eso cho, so glatt und glimpfig wie uf mene gseiffete Brätt, und der lysischt Widerstand wär ihm vorcho wie ne Grobheit. Vo der Kapitulation vo däm neue französische Regimänt het me brichtet, wie wenn der groß Rat se-n-emel scho vor acht Tage bewilliget hätti, und doch isch i der Sach no nüt gange gsi.

Der Däche Hummel isch na däm dîner heicho wie ne gschlagne Ma. Sy Predig über ds Wort: Niemand kann zweien Herren dienen, hätt er mit keier Zange meh mögen us der Schublade usezieh. Wär nen i dene Tagen atroffe het, dä het ihm vo wytem agseh, daß ihm öppis lätz graten isch. Und die, wo sünsch mit ihm politisiert und über di französische Dienschte gwätteret hei, hei gar nid begriffe, warum er jitz undereinisch so luem isch. Underdessen aber het sech meh und meh ds Grücht verbreitet, der Däche Hummel heigi a der «Amazone», wie me damals d’Françoise vo Wattewyl z’Bärn gheiße het, der Narre gfrässe. Si sitzi alli Bott by-n-ihm i der Studierstube, me wüssi nume nid, ob är wältlech oder am Änd si no geischtlech wärde welli. Wär er nid en alte Ma gsi, so weiß kei Möntsch, was di böse Müüler no druus gmacht hätte. Di gröschti Freud a däm Stadtgschwätz hei natürlech die Lüt gha, wo einisch i ihrem Läbe vom Däche reproches, und die, wo vo der Françoise ne Chorb übercho hei.

*

Der Frou Oberschti Wendschatz ihri Roß hei scho rächt bös gha, wo si der Herr Seckelmeischter wieder ga Bärn zoge hei. Es isch sech no nid derwärt gsi, der Schlitte vürez’näh, aber grad Schnee gnue, für daß d’Gutschereder nid ring gange sy. Und derzue het es gschneit, und der Bysluft het der Schnee dür alli Fuegen yne gjagt, so daß es dem alte Herr rächt ufründlech z’Muet isch gsi. Chuum z’Bärn, het er allerhand Gschäft gfunde, wo uf ne gwartet hei, und nid wenig dervo hei sech meh oder weniger um di Regimäntskapitulation dräjt. Das het dem Herr Seckelmeischter no z’vollem der Luun verdorbe. Was het er da no sölle mitrede? — Dä «donners Bueb», der Töldi, het ne ganz us em G’reis use bracht. Was het er jitz dem Herr vo Bostette sölle säge? Rumpelsurrig het er syni Papier erläse, und albeneinisch het’s ne gluschtet, der ganz Minggis i ds Kaminfüür yne z’wärfe, wil er doch gmerkt het, daß währed sym Ufethalt z’Hünigen i der Regierung allerhand vor sech gangen isch, wo anders usecho wär, wenn men ihn gfragt hätti. «Es isch doch e chätzers Gschicht», het er gseit, «me bruucht nume für nen Ougeblick der Rügge z’chehre, so profitiert öpper dervo. Was will i wette, si hei underdesse scho abgehärtet, wär a mym Platz söll Seckelmeischter wärde! Aber wartet nume, dir heit mi no nid dusse! E Willading isch zäjer als eso.»

I däm Ougeblick chunnt me dem Herr Seckelmeischter cho säge, der Herr Däche Hummel möchti mit ihm rede.

«Ach was», etwütscht’s ihm, «das fählt sech jitz grad no. — Nu, so mira!» Der Dächen isch mit tröschtleche Worten uf e Herr Willading zue cho, het gfragt, wie’s ihm gang und öb ihm d’Einsamkeit gruusam schwär falli. Und der Herr Seckelmeischter het i syr Antwort näb em Dank für das fründlech Interesse der Groll über die Lüt la vüre güggele, wo sech scho für nes Amt sunntige; wenn der ougeblicklech Inhaber numen es paarmal hueschti. Über alles mügleche het er sech verbreitet. Us Angscht, der Däche chönnti vo der Kapitulation afa brichte, het er ne mit mene ganze Schwall vo Gschäften überschüttet, wo der Herr Hummel gar nüt agange sy. Und der Däche, wo sünsch für sys Läbe gärn mit de Staatshöupter politisiert het, het hütt vo der sälige Frou Seckelmeischter gar nid chönne schwyge, für emel ja z’verhüete, daß der Herr Willading nen öppe no fragi, wie’s mit der Agitation gäge französische Chriegsdienscht standi. So isch es du gscheh, daß di beide Herre hütt no rächt ordlech vom Seeleheil brichtet hei.

I där sehr nützleche Beschäftigung isch se ds Herr Seckelmeischters Chrischtine mit der Mäldung cho störe, der Herr vo Bostette sygi da.

Der Herr Seckelmeischter het sech grad chuum mögen ebha, nid mit der Fuuscht uf e Tisch z’houe. Trotz der Gägewart vom Herr Däche het er gseit: «O no! — Me bruucht nume d’Nase dür ds under Tor yne z’strecke, so het me scho a jedem Chuttefäcken eine.»

E nu, het der Herr Hummel dänkt. Und wil ihm ds Zsämecho mit dem Herr vo Bostetten um nüt agnähmer isch gsi als dem Herr Seckelmeischter, so het er vo der Glägeheit welle profitiere. «Ja», het er gseit, «i will der Herr Seckelmeischter vo myr läschtige Gägewart befreie. Nüt für unguet. Au revoir, Herr Seckelmeischter.» I sy Chropf yne het er ab em hindertsi Komplimäntieren ergänzt: «Aber nid gäb de besserer Luun bisch!»

Wo-n-er i sym Sitzläder d’Nächi vo der Türe gspürt het, het sech der Herr Däche majeschtätisch ufgrichtet, sech umgchehrt und isch — uf der Schwellen a Herr vo Bostette pütscht.

«Aha, aha — das trifft sech ja famos, grad wie verabredet!» Mit dene Worte versperrt ihm der Ratsherr sy Wäg.

Der Herr Däche stellt sech uf d’Syten und spreitet syni Händ uus, für der Herr vo Bostetten a sech vorby i d’Stuben yne z’la und seit: «Votre serviteur, Herr vo Bostette!»

Aber der Herr vo Bostette probiert der Däche wieder i d’Stuben yne z’stoßen und seit: «Pardon, Herr Däche, i möcht Ech doch ersueche, no nen Ougeblick daz’blybe. Es wird Ech interessiere, z’vernäh...»

«Nei, nei, nei, es anders Mal.»

«Wohl, wohl, wohl. — Carpe diem.» Jitz hei si under der Türen e pas de deux tanzet und sech ynen und use gstoße, bis der Herr Seckelmeischter mit gschwullene Stirnaderen und chrampfhaft ballete Füüscht dasteit und seit: «Ja — ynen oder use! Es chunnt chalt yne.» Dem Herr vo Bostetten isch es underdesse glunge, der Däche wieder yne z’lotsen und nen in e fauteuil z’stoße. «Numen en Ougeblick!» Und du het er sech umgchehrt und zum Herr Seckelmeischter gseit: «Vous m’excuserez, Herr Seckelmeischter, aber es trifft sech eso guet, daß mer grad alli drei da bi-n-enandere sy.» Und dermit zieht er es Papier us em Sack, schlat mit der flache Hand druuf und fahrt furt: «Da hei mer d’Beschäärung. Was meinet Der, was i da heig? Der ganz Etat nominatif vo däm Regimänt, wo men is hütt über acht Tag wott abzwänge. Und wie-n-i gseit ha, so isch es cho: Colonel: M. Jean-Jacques d’Erlach, Lieut. Colonel: Jean-Louis de Muralt...» Di beiden andere Herre sy stumm i ihrne fauteuils gsässen und hei, wie wenn si us em glyche Model g’gosse wäre, d’Händ uf em Buuch gfaltet, was der Herr vo Bostette für en Usdruck vo sprachloser Etrüschtung agluegt het, währeddäm i Wahrheit e jede vo dene beide sech uf nen Uswäg bsunne het. Wo der Herr vo Bostette d’Lyschte vo de zuekünftige Kompagnie-Inhaber het abegläse gha, isch er es paar Schritt ufen und abe gloffen und du vor em Herr Seckelmeischter blybe stah mit der Frag: «Was säget Dir jitz derzue, he?» Und wo-n-er kei Antwort übercho het, het er sech gäge Däche gchehrt und gseit: «Jitz isch es höchschti, aber o allerhöchschti Zyt, Herr Däche, daß Dir de Lüte vo der Chanzlen abe d’Ougen uftüet über das, was e reformierte Bärner sym Vatterland schuldig isch!»

«Ja lueget, Herr vo Bostette», antwortet ändlech der Däche, «das isch gschwind gseit, aber es isch nid liecht z’mache. Me nimmt eim afange gar mängs übel...»

Der Herr vo Bostette het ne nid la usrede. «Und das säget Dir mer, Herr Däche? Dir, wo z’Bärn soz’sägen alles chönnet düresetze? Dir, d’Verkörperung vo der Unbestächlechkeit? Allons, courage! Hütt isch Frytig, morn heit Der der ganz Tag no Zyt, e fulminante sermon usz’dänke, und Dir wärdet gseh: die Gschicht geit der Bach ab, daß me’s schöner nid chönnti wünsche. — Meinet Dir nid o, Herr Seckelmeischter?»

«Tschia», seit dä, «es chönnti nüt schade.»

Der Herr Däche het a sy wohlverwahreti Predig dänkt, wo-n-er mit so viel Geischt und Yfer agfangen und du vor de schönen Ouge vo der Jumpfer vo Wattewyl wieder in e Schublade versänkt het. Für emel z’zeige, daß es ihm am guete Wille nid gfählt heigi, seit er du: «I ha’s scho lang im Sinn gha; aber es wott mer nöue nid rächt vo der Hand. Settigs geit de gar förchterlech übel a, und da bsinnt me sech halt zwöimal für einisch.»

«Aber, Herr Däche», eryferet sech der Herr vo Bostette, «wär söll de de Lüte d’Chuttle wäsche, wenn nid Dir? Weit Der öppe warte, bis d’Steine schreie? — Es isch allerhöchschti Zyt. Dir wärdet wohl o dervo ghört ha, daß di schöni Jumpfer vo Wattewyl, di sogenannti Amazone, dem Stuppa i d’Hand arbeitet und de Lüte geit ga d’Chöpf verdräje. Und es schynt, si findi under üsne Gsinnungsgenosse no alti Narre gnue, wo sech vo ihrem charme löj la um e Finger lyre.»

Der Herr Seckelmeischter isch mit sym Baß ygfallen und het gseit: «Es isch eifach unerhört. Me cha uf niemer meh zelle.»

Der Herr Däche het derglyche ta, er heigi Bedürfnis na mene Spöimuetli, was ja im Wintermonet bi alte Herre scho cha vorcho, und isch vo eim Stubeneggen i andere gfahre.

«Ja», het der Herr vo Bostetten underdesse zu mene neue Värs agsetzt, «me weiß würklech nümme, uf wän me sech no söll verla. Da hei mer’s schwarz uf wyß uf der Lyschte, daß Lüt, wo sech sünsch verschore hei, si wette nie der chly Finger härgä, für ihri Sühn i Frankrych la z’kapituliere, undereinisch se sälber chöme cho aschrybe. — I fragen Ech!»

Der Herr Seckelmeischter het uf das abe der Ranggler übercho und i syne Papier umegnüelet, für la z’merke, daß er eigetlech schuderhaft viel z’tüe heigi. Der Herr Dächen isch en unwiderstehleche Freiheitsdrang acho. Mit dem Verspräche, er well sech’s no einisch überlege, ob es ratsam sygi, öppis vo der Chanzlen abe z’säge, het er sech epfolen und isch mit ungwaneter Bhändigkeit verschwunde. Und wo der Herr vo Bostette het Miene gmacht, no wyter wellen ufz’begähre, het der Herr Seckelmeischter afa derglyche tue, er müeß hütt no uf ds Rathuus abe. Der Herr vo Bostette het gseit, er well ne nid länger meh versuume, nume müeß er ihm jitz no öppis Wichtigs säge, und dermit isch er mitsamt sym Stuehl ganz a Herr Willading zueche grütscht, het ne sogar uf der Bruscht bim Chleid gnoh, wie für ihm besser chönnen i ds Härz yne z’rede, und gseit: «Bi der Françoise vo Wattewyl geit de allerlei. I gloub, es wär guet, me würdi dert e chly ga der Umhang lüpfe, sünsch sy mer de bald näbenusse. Dir syd äbe scho e chly wohl lang z’Hünigen usse gsi. Es wird dert mängs abgehärtet, wo men im Rathuus nid ungstört cha brittle. Ihres salon isch der rendez-vous-Platz vom Stuppa und syne Lüte. Wei mer nid einisch zsäme nere-n-i ds Huus falle, wenn grad di rächti Societät bi-n-enanderen isch?»

Der Herr Seckelmeischter isch nid grad erbouet gsi vo däm Vorschlag; er het geng dänkt, es chömm de no früech gnueg uus, daß der Berchtold Wendschatz sech um nes Offizierspatänt i Frankrych gmüeji. Aber uf der andere Syte het er sech gseit, er müessi luege, daß er wieder i Sattel chömi und daß me z’Bärn merki, daß me de no mit ihm müessi rächne. Drum isch er doch du druuf ygange, und me het sech verabredet, me welli no vor der nächschte Ratssitzung dä Überfall usfüehre. Uf das hi isch der Herr vo Bostette wohlzfride mit dem Resultat vo syr Visite heigange. Siegesgwüß het er sech uf di nächschti Wuche gfreut.

Ganz anders der Herr Däche. Däm isch’s nid wohl gsi i syr Hut, wil er gseh het, daß er dür e Verchehr mit syr geischtryche neue Fründin über churz oder lang i di gröschti Verlägeheit cho chönnti. Ds Gwüsse het ne plaget, und wil er e brave, grade Charakter gsi isch, wo’s nid lang usghalte het i nere doppelzüngige Rolle, so het er sech gseit, er well us däm Ghürsch use, wie ender wie lieber. Ds Gschydschte wärdi wohl sy, er gangi a eim vo de nächste Tage zu der Jumpfer Françoise und säg nere, sys Gwüssen erloub ihm nid länger z’schwyge zu dene Kapitulations-Umtriebe.

*

Im Chisetal isch es underdesse ganz still worde gsi. Zwüsche de blauschwarze Tannewälder innen isch e bländigi Schneedechi gläge. Da und dert het men öppen e Buur hinder sym Huus gseh holze; aber sünsch isch d’Gäged wie usgstorbe gsi. Numen einen isch im Schnee umegfahre, wie wenn’s ihm um ds Spaziere z’tüe wär: der Junker Berchtold Wendschatz. Er isch synen alte Lieblingsplätze nachegstriche, für se descht besser im Bsinne z’bhalte, und wo-n-es sech öppe grad troffe het, isch er i mene Burehuus ygchehrt und het de Lüte gseit, er well jitz i di wyti Wält, es gang allwäg de lang, bis daß er se-n-ume gseji. Dem eint und andere het er no öppis Bsunders gha z’säge. So isch er im Dessigkofe vor mene gwüsse Fueder Lade blybe stah und het dem Buur gseit: «Jitz ma’s aber nümme grecke, für d’Löcher i der Tanggelen obe z’plätze!» Das het me dem Buur nid zwöimal bruuche z’säge; das Holz isch am glychen Abe no wieder vor der Schloßsagi abgleit worde.

Fründlecher isch ds Gspräch gsi mit dem Stulle-Hans Ueli. Der Junker het ihm der Gläis no einisch a ds Härz gleit und ihm du verrate, daß er vorheigi i frömde Chriegsdienscht z’gah. Da het aber der Stulle-Hans Ueli großi Ouge derzue gmacht. «Das wird öppe nid sy?» het er gseit. Und der Berchtold Wendschatz het g’antwortet: «Ja wolle, es mueß sogar. Es isch mer öppe nienehalb so liecht worde; aber wenn me gspürt, daß ein niemer meh rächt ma lyde, so isch es gschyder, me gang.» — «E aber öppe doch nid!» meint der Buur. Aber der Töldi het trotzig gseit: «I weiß emel nid, mit was i das verdienet ha. Es dunkt mi albeneinisch, wenn es e grächte Gott im Himmel gäb, wie men eim’s i der Underwysig brichtet, so sötte die, wo sech druuf verla hei, de nid geng müesse hindenab näh und no derfür büeße, daß si e chly meh Härz hei für ander Lüt.»

«Junker, Junker», seit da der Hans Ueli und leit dem Töldi sy alti chnochigi Hand uf d’Achsle, «da hätti jitze der Herr Oberscht sälig nid Freud dranne, wenn er’s ghörti!»

«Ja nu», meint der Junker, «wenn my Vatter sälig no läbti, so wär’s nie so wyt cho.»

«Das dänk wohl nid», het der Hans Ueli zuegä, «aber, daß es jitz anders usecho isch, git Euch no lang nid ds Rächt, üse Herrgott im Himmel z’verchlage. Är sälber, Är het’s o erfahre, was d’Möntsche sy. Heißt es nid i der Gschrift: ‹Er kam in das Seine und die Seinen nahmen Ihn nicht auf›?»

Das het der Töldi ygsteckt, und wo-n-er dem alte Hans Ueli d’Hand zum Abschied gä het, isch es ihm gsi, er müeß ihm für das Wort no ganz apartig danke.

«Ja», het ihm der Hans Ueli no einisch gseit, «vergässet das emel nid, Junker. I chönnt nid rüejig stärbe, wenn i dänke müeßt, Dir ganget nümmen uf Syne Wääge.»

Der Junker het gspürt, daß wieder e Faden abgschnitten isch gsi, wo ne mit der gueten alte Zyt vo Hünige verbunde het gha, und jedes settigen Erläbnis het i sym Härz d’Bitterkeit no vermehrt.

Im Schloß sälber isch es sit der Abreis vom Herr Seckelmeischter rächt fridlech zuegange. Es isch usgmachti Sach gsi, daß der Junker Berchtold sys Glück als Offizier söll ga probiere. Und trotzdäm me dert ussen eigetlich wenig gwüßt het, öb es zu nere neue Kapitulation chömi oder nid, het me ta, wie wenn das sicher wäri, het dem Töldi sy Usrüschtung i d’Finger gnoh und gstudiert, wie me d’Sach well agryfe. Der Herr Seckelmeischter het nöue wenig Luscht zeigt, no einisch mit dem Oberscht Stuppa az’binde, nadäm ihm der Töldi vor nes paar Wuche mit sym Widerstand alles verderbt het. Er het syr Tochter bim Abreise no gseit, der Töldi söll jitz sälber luege, es gschej ihm rächt, wenn er jitz müeß erfahre, wie schwär men im Läbe vorwärts chömi ohni Protektion. So het me du würklech sälber müesse luege. D’Frou Kätheli het vernoh gha, daß d’Jumpfer Françoise vo Wattewyl Relatione gha het, wo scho mängem ds Töri ufta hei. Und wil me dür e Vetter vo Schöftle no wytuse mit nere verwandt gsi isch, so het sech d’Frou Oberschti gfragt, warum men eigetlech nid dervo sötti profitiere. Si het der Töldi schön usgstaffiert, damit syni natürleche Vorzüg emel de rächt zur Gältung chöme. Und derzue het si ne brichtet, wie me der wichtige cousine chönn Ydruck mache. Er söll de numen e chly resolut ufträtten und ja nid der Schüüchbündtel mache. Me het hinder em Rügge vom Herr Seckelmeischter ga Bärn gschriebe, für der Junker az’mälde, und sobald Bscheid cho isch, er wärdi am nächschte Mäntignamittag erwartet, isch der Töldi ufbroche.

A däm sälbe Mäntigmorgen isch er ga Bärn yne gritte, het sys Roß im Willading-Stall versorget und het bim Großvatter z’Morge gässe. Was er vorheig, het er ihm nid gseit, wil er lieber mit dem Herr Seckelmeischter vo dene Sache nümme het welle rede. Er het ta, wie wenn er nume wägen allerhand Kommissionen yne cho wär. Und der Herr Seckelmeischter het’s sowieso nid im Bruuch gha, dem Töldi z’säge, was är machi.

Trotz der wenig zärtleche Stimmung, wo si drinne gläbt hei, sy di Beide sicher mit liechterem Härz vom Ässen ufgstanden als der Däche Hummel, wo sech hütt het ufgmacht, für der Jumpfer vo Wattewyl sys bidere Härz ga z’lääre.

Wo-n-er i ds Vestibüle vo ihrem Logis ufe cho isch, het er grad gmerkt, daß da öppis vor sech geit. Me het ghöre loufe, und er het verschideni Hüet und Mäntel gseh dasumeligen und isch rächt verwunderet gsi, wo men ihm trotzdäm gseit het, er söll numen ynecho, d’Jumpfer vo Wattewyl syg allei.

Jitz mueß me nämlech wüsse, daß sech sit nere gwüsse Zyt um di vielbewundereti Amazonen e sogenannti cour d’amour het bildet gha, e harmlosi Machetschaft, wie si ds sältmal bi fêtierte Dame geng öppe vorcho isch. D’Jumpfer vo Wattewyl, wo sech grüüslech gärn dermit amüsiert het, ihri junge Verehrer am Bändel umez’füehre, het sech gar guet gfallen i der Rolle vo nere Chünigi und isch no so gärn druuf ygange, wo nere-n-öpper us der Jungmannschaft d’Idee gä het, si söll sech so ne Hof organisiere. Si het sech e Hofrat ernennt, wo bi dernah Glägeheite der maître de plaisir gmacht het. Als erschte Chammerherr und Presidänt het e Herr Steiger vo Rolle funktioniert, und wyters hei e Herr Wurschtebärger, e Herr Stürler und zwee Herre Stäck derzueghört. Zwee jungi Wattewyl hei als pages dienet, und sogar e Hofprediger het si gha, ne junge Theologiestudänt. Für hütt het me sech gfreut, der Junker Wendschatz vo Hünigen am Hof z’epfah und allerhand Gspäß mit ihm z’trybe. Wo du anstatt dem Junker der Däche Hummel agrückt isch, het sech der ganz «Hof» in e vertiabli Hofstube zrüggzoge, für z’warte, bis di hochwürdigi Visite um nes Numero wyters sygi.

Ds salon vo der Chünigin isch gäge Wybermärit use gange. Es isch so fründlech gsi, wie-n-es hinder de Butzeschibli i nere Stuben öppe het chönne sy. Warm isch es emel gsi vo mene große Chachelofe här, und ds ameublement isch für di damalige Verhältnis rächt komfortabel gsi. D’Jumpfer vo Wattewyl het sech’s uf mene breite Ruehbett la wohl sy, der Arm uf d’Lähne gleit und mit fründlechem Interesse glost, was der Herr Däche nere brichtet het. Solang si uf ihre schöne schwarztuechige Rock abegluegt und derzue öppen a ihrer ceinture oder am große wyße Spitzechrage gniffelet het, isch dem Herr Däche sy Red gloffe wie ne Brunne. Aber, wenn er nere z’ärnscht worden isch, so het si de plötzlech ihri Ougen ufgschlagen und nen eso agluegt, wie wenn si wetti säge: «Gället, Herr Däche, grad eso ärnscht isch das nid gmeint?» Si het ihm alles zuegä, und de, wenn er gmeint het, er heig nere großen Ydruck gmacht, so het si de afa losgä und ihm alles wieder dürta. So hei si öppen afangen e halb Stund zsäme gredt, da ghört me wieder öpper i ds Vestibüle cho, und di Chammerherren i der Hofstube hei sech scho gfreut, es sygi der Junker Wendschatz. Aber wo si dür e Türspalt i ds Vestibüle güggelet hei, sy si wieder hinderegschossen und hei sech no stiller gha als vorhär. Es sy wahrhaftig der Herr Seckelmeischter Willading und der Herr vo Bostette gsi, wo sech schlächt und rächt dür ds Meitli hei la amälde. Wo si di Hüet und Mäntel hei gseh dasumelige, het der Herr vo Bostette der Seckelmeischter a sym Radmantel zupft und druuf dütet. Aha, hei si dänkt, di Näschteten isch bi-n-enandere. Und für emel ja keine la z’etwütsche, sy si mit dem Gwicht vo ihrer Ratsherre-Verantwortlechkeit hert hinder em Meitli här i ds salon ynebroche. Weder d’Jumpfer vo Wattewyl, no der Herr Däche hei nume Zyt gfunden, ufz’stah und sy so i ihrem heimelige tête-à-tête ganz unvermuetet überfalle worde.

«Aha, so so, mhm — scharmant, scharmant!»

Vo dene drei Herre het scho sit der letschte Visite bim Herr Seckelmeischter keine meh dem andere trouet; aber jitze, wo ds gägesytige Mißtroue villicht i ds höchschte Mäß cho isch, het sech e jede dopplet Müej gä, di beiden andere mache z’gloube, er sygi der unerbittlechscht Gägner vo de Franzose. Der Herr Seckelmeischter und der Herr Däche sy beidi uf de Dörn gsässe, wil si gförchtet hei, d’Jumpfer vo Wattewyl chönnti öppis meh sägen als nen agnähm wär, und drum hei si, was ds Züüg het mögen erlyde, afa brichte.

«Das isch Sukkurs im rächten Ougeblick», het der Herr Däche zu syne Fründe gseit, «i bi äbe dranne, der Jumpfer vo Wattewyl di große Gfahre darz’lege, wo der französisch Chriegsdienscht üser Republik chönnti bringe.»

«Ganz rächt, Herr Däche», het der Herr Willading ygsetzt, «i hoffe, di Müej sygi nid verschwändet.» Und du het der Herr Seckelmeischter afa losgä über di französischi Politik, wie wenn er vor em Große Rat stüend, und wil es ne dunkt het, i den Ouge vo der Amazone trybi e gwüssi Verwunderung, wenn nid gar Schadefreud — die Schadefreud, wo me dermit zueluegt, wenn öppen e Gstabi uf nes Zybi chunnt — ihres Wäse, so het er sech je länger descht meh eryferet. D’Jumpfer vo Wattewyl het sech chöschtlech amüsiert, mit allerhand Widersprüch di drei Herre versuumt und währed allem däm geng d’Ohre gspitzt, für z’lose, was öppen im Vestibülen usse gangi.

Und währeddäm da inne politisiert worden isch und di drei alte Herre sech je länger descht meh i d’Amazone verschamariert hei, isch der Junker Berchtold Wendschatz a der Vestibületür vo de Chammerherren abgfasset und i d’Hofstube gfüehrt worde. Zerscht het er’s für bari Münz gnoh, wo si-n-ihm gseit hei, er sölli da e chly zu ihne cho warte; der Herr Däche Hummel machi der Jumpfer vo Wattewyl juscht e seelsorgerlechi Visite. Aber gäb’s lang gangen isch, isch ihm dä Handel verdächtig worde, und geng meh het er sech gfragt, warum eigetlech di junge Herre da ihn a der Tür epfange heigen und sech als die ufspile, wo alleini ds Rächt heige, öpper bi der Jumpfer vo Wattewyl yz’füehre. Und wo si du gar no agfange hei, nen usz’frägle, was er eigetlech by nere well und sech völlig eso als protecteurs ihm ufgschwätzt hei, isch ihm das Tue z’dumm worde.

«Was weit dir eigetlech mit mer?» het er gfragt und het sech gstellt, wie wenn er sech vo ne wetti losmache. «I chume zur Jumpfer vo Wattewyl. I bi zue nere-n-yglade; und der Räschte geit euch gar nüt a. I weiß nid, was dir da für ne Komedi uffüehret.»

Da seit eine, vo dene Chammerherre zum Herr Steiger vo Rolle: «Herr Presidänt, i beantrage, dä Petänt für hütt vo der Lyschte z’strychen und ne z’verschicke.» Und wo der Junker Wendschatz Miene macht, sy Wäg zur Chünigin sälber z’sueche, so befiehlt der Herr Steiger, d’pages sölle di beide Türe bsetze. Aha, het der Junker dänkt, isch das so gmeint? I will euch scho zeige, wär de der chürzer zieht, wenn’s uf Gwalt söll acho. Mit däm isch üse höchgwachsene Junker vo Hünige gäge di hinderi Stubetüre, het mit syr große Hand der page, wo-n-ihm der Wäg versperrt het, vornen a der Bruscht packt und nen i d’Stuben use gschosse. Jitz het’s en allgmeinen Ufruehr gä. Der ganz «Hof» isch dem Junker dür d’Türen uus nache, i ds fyschtere Gängli, wo d’Hofstube vom salon trennt het, und es halb Dotze Händ hei uf allne Syte probiert, ne z’packe. Aber der Töldi het sech gleitig wie ne Chatz losgwunde, der nächscht mit mene wüetige Fuuschthieb i Holzchrumen ynegworfe, d’Türen ufgrissen und isch mit blankem Dägen i ds salon ynegsprunge. Me cha sech dänke, daß das nid ohni Lärmen abgangen isch. D’«Chünigin» und di drei alte Herre sy im erschte Chlupf ufgschosse, und der Herr Däche wär bi mene Haar no über ne Schämel übere trohlet, wo hinder ihm gstanden isch. Das isch alles so gleitig gange, me hätti nid drü chönne zelle vom erschte Lärme, wo me ghört het, bis zum Ougeblick, wo der Töldi mit sym blanke Schwärt z’mitts i der Stube gstanden isch. Hätti nid d’Jumpfer vo Wattewyl abgwehrt, so hätt’s no ne bluetigi Affäre gä, vo wäge di ganzi Hofgsellschaft het underdessen o vo Läder zoge gha. Der Herr Seckelmeischter isch chrydewyß gsi und het nid gwüßt, söll er der Töldi bim Chrage näh oder was sünsch. Aber d’Jumpfer vo Wattewyl het sech zwüschenyne gstellt und ’s ganz rüejig la gscheh, daß der Junker Wendschatz sy Dägen i di linggi Hand gnoh und uf di schöni wyßi Hand vo der Amazone nes ehrerbietigs Müntschi placiert het.

Uf ne gschickteri Manier als eso, hätt sech der Töldi bi der Jumpfer vo Wattewyl chuum chönnen yfüehre. Daß er mit ihrne Chammerherren e chly ruuch umgangen isch, het se numen amüsiert. Si het scho währed dem ganze Gspräch mit ihrnen Interpellante sech uf e Momänt gfreut, wo de der Junker Wendschatz als Bewärber um nen Offiziersstell wärdi z’mitts i di Visite trohle. Daß sech der Junker mit sym Dryfahre nume no ne Stei i ds Brätt ta het, het me du gseh us den erschte Wort, wo d’Jumpfer vo Wattewyl a Herr Seckelmeischter grichtet het. Si het, währed di junge Herren ihri Däge wieder versorget hei, der Berchtold mit sym Stiefgroßvatter konfrontiert und zu däm gseit: «Dir wärdet mer zuegä, Herr Willading, daß es schad wär, e settigi jungi Chraft z’Bärn uf em Pflaschter z’la. I chan Ech Eue Großsuhn vorstellen als zukünftigen Offizier au service de sa Majesté le roi de France. — Der Herr Stuppa het vom Junker Berchtold, wo-n-er ne bi Euch gseh het, der bescht Ydruck übercho und gseit, er wärd ihm es Patänt verschaffe. Dir sälber, het er gseit, schynet ihm gar nüt dergäge z’ha, daß der Junker Wendschatz i das neue Regimänt yträtti.»

Mit allem andere hätti sech der Herr Seckelmeischter no welle zfride gä, aber das letschte, wo d’Amazone vor em Herr Dächen und vor em Herr vo Bostette zum Beschte gä het, isch ihm doch du höllisch unagnähm gsi. «Nüt dergäge! nüt dergäge!» het er gseit. «Was söll i säge, was chan i mache, wenn der Junker sech’s i Chopf ta het, i französische Dienscht z’trätte? Wenn er sy Säligkeit da drinne gseht, so söll er mira gah, i weiß nid, warum i mer geng sötti la säge, i gönn ihm’s nid. Er wird de no früech gnue ygseh, daß me’s guet mit ihm gmeint het.»

Vo den andere het der Herr Däche zerscht wieder Wort gfunde. «Junker, Junker», het er gseit und derzue der Zeigfinger i d’Luft ufe gstreckt, «bsinnet Ech, was Der machet! Es wäri doch schöner, z’säge: Patriae inserviendo consumor, statt Galliae inserviendo.»

Das isch es grad gsi, was me dem Junker Berchtold no het müesse säge, für di ganzi Bitterkeit vo sym Härz wieder machen ufz’läbe. Isch es öppe nid sy erschte Troum gsi, daheim z’blyben und den Ideale vo sym Vatter neus Läbe z’gä? Scho het er agsetzt, für losz’bräche, und e schwäri Chlag gäge sy Großvatter isch ihm uf der Zunge gläge, fertig wie ne Bolz uf der gspanneten Armbruscht, da leit ihm d’Jumpfer vo Wattewyl di linggi Hand uf en Arm und macht mit der rächten e geste, wie wenn sin-n-ihm wetti ds Muul verha. Mit menen eigetümlech feschte Blick het si beidi Parteie zum Schwyge zwunge. Me het gseh, daß bi nere wyteren Erörterung vo der Sach nüt meh Gschyds würdi useluege. Di drei alte Herre hei o nid wyters begährt mit der Amazone z’politisieren und hei sech mit aller schuldige Höflechkeit verabschidet. D’Jumpfer vo Wattewyl het ihre Hof furtgschickt und der Junker yglade by nere Platz z’näh, bis der Herr Oberscht von Erlach chömi, däm si ne de het welle vorstelle. Eigehändig het si-n-ihm sy Spitzechrage, wo im Kampf mit de Chammerherren isch verrisse worde, wieder zwäggstichlet, und der Junker Berchtold het derby Glägeheit gha, di urwüchsigi Schönheit vo syr neue Fründin us nächschter Nächi z’bewundere. Das isch ihm öppis eso Neus gsi und het ne so möge, daß er drob völlig vergässe het, mit welen uheimelige Blicke di junge Herre vom «Hof» zur Stuben uus sy. Die mit ihrer Narretei und di cholderigen alte Herre het er gäge sech gha, das het er wohl gspürt, und es isch ihm nid agnähm gsi. Mit descht größerer Freud het er sech der Fründschaft vo der Jumpfer vo Wattewyl ergä. Bis jitz het er no nie Glägeheit gha, der fründschaftlech Verchehr mit nere Frou, wo ihrem ganze Wäse nah no früsch und jung, dem Alter nah aber ihm öppen um zäche Jahr überläge gsi isch, i sym ganze Zouber z’chüschte. Ihm isch i däm Ougeblick e ganzi wyti herrlechi Wält ufgange, wo-n-er nume no gar nüt dervo het gmerkt gha. Es het ne dunkt, er möcht ewig da sitzen und brichte. D’Amazone het sech gschine z’interessiere, für was er nere-n-erzellt het und het uf alles en Antwort gha, und wil si ne fründlech agluegt het, isch es dem Junker Berchtold vorcho, wie wenn er nere bsunderbar gfiel. Härz und Muul syn ihm sperrangel ufgange, und d’Jumpfer vo Wattewyl het in ihm chönne läse, wie i menen amüsante Buech.

Nume z’früech isch dem Junker du der Oberscht von Erlach agrückt. Dä het ihm aber uf sy Art nid minder gfalle. Afangen isch es e große schönen und soignierte Herr gsi, wo sech trotz syr Größi so liecht und glatt bewegt het wie ne Dame. So ne schön dressierte Schnouz und Chnebelbart het gwüß i der ganze Stadt Bärn sünscht niemer gha, nid z’rede vo de wüelige länge Haar, wo wie ne Leuemähnen uf di breiten Achsle gfalle sy.

D’Jumpfer vo Wattewyl het ihre protégé dem Oberscht vorgstellt und gseit, das wär jitz dä jung Ma, wo o no gärn mit nach Frankrych chäm.

Der Oberscht het ne gschouet, aber nid drü Wort verlore. «Un morceau de papier, s’il vous plaît», het er zur Jumpfer vo Wattewyl gseit, «et une plume.» D’Amazone het Schrybzüüg bracht, und der Oberscht het es paar Wort gschribe, Sand drüber gschüttet und dem Junker der Zedel gä: «Apportez ce billet au capitaine Daxelhofer, mais sans délai — filez!»

Der Junker het nume nid rächt gwüßt, wohi und zu wäm. Aber er het nid dörfe frage. Artig het er sech epfolen und isch abgschobe. I syr glückleche Hascht het er nid gmerkt, daß ihm d’Franse vom Tisch-tapis am Dägegriff bhanget isch, und hätti bi mene Haar das tapis mitsamt dem Schrybzüüg abegrisse. «Hee!» het der Oberscht brüelet und ne no grad möge stelle, bevor alles am Bode gsi isch. Der Berchtold het sech verexcüsiert und isch verschwunde. Bald het er öpper gfunde, wo-n-ihm het chönne säge, der Houpme Daxelhofer wohni im Marzili unde. Mit dem Muet und der Freud vo mene Möntsch, wo druff und drannen isch, öppis z’wärde, isch er der Wybermärit ab und gäge ds Marzilitor zue. Da chömen ihm im Ängpaß zwüschem Gärberegraben und der Inselgaß zwee vo dene «Chammerherren» i Wäg. Si hei oben und unden a der Gaß Wachtposchten ufgstellt gha, für nen abz’fasse, wenn er de öppe hei well zum Großvatter. Er söll mit ne cho, si heige mit ihm z’rede, het’s gheiße. Aber der Junker het gseit, für hütt heig er vo där Lölerei gnue, si söllen ihm de nes anders Mal ihri Flouse cho vormache. Underdessen isch nöue gaßuuf und gaßab pfiffe worde, und gäb daß er di zwee los worden isch, het er der ganz «Hof» um sech ume gha. Scho het er d’Hand am Dägegriff gha, für sech Luft z’mache, da hei si-n-ihm abgwunken und gseit, däwäg gang’s nid. Der Herr Steiger vo Rolle isch ihm i Wäg gstanden und het ihm erklärt, so mir nüt, dir nüt laj er sech nid am Chrage näh. Di Sach müeß mit dem Stoßdägen ustreit sy. Am Mäntig am Morgen am sibni find er ne de im Grabe zwüsche der Hohliebi und dem obere Tor. Er söll für Züge luege.

Der Junker Berchtold isch e chly verläge gsi. Aber er het sech zsämegnoh und derglyche ta, es syg ihm grad glych. «Guet», het er gseit, «es söll nid fähle, aber de z’grächtem.»

«Ja, z’grächtem», het der ander gseit, und du sy si ihrer Wääge gange.

Däm guete Töldi sy d’Ydrück vo däm Namittag e chly wohl stotzig cho, und d’Gedanke syn ihm drunder und drüber gange, wo-n-er der Münzrain ab gloffen isch. Das isch jitz öppis anders gsi als ds Läbe z’Hünige, wo me für jedes ungwaneten Erläbnis emel e Monet Zyt gha het, fürs z’verwärche. Jitz het er gspürt, daß er im Bach isch und daß der Zug ne nimmt, gäb wohi, das het er sech nid trouet z’errate. Undereinisch isch er vor ds Herr Daxelhofers Huus gstande, und ohni sech zerscht no z’bsinne, was er eigetlech welli säge, het er der Türchlopfer a d’Türe la falle, daß es dür e Gang hindere donneret het. Er isch in e heimeligi warmi Stube gfüehrt worde. Am einte Fänschter vornen isch e große schöne Ma gsässen und het uf mene schwäre, eichige Tisch Tubak gschnätzlet. Längi pächschwarzi Haar syn ihm über d’Achsle vüre ghanget und hein es regelmäßigs Gsicht vo stränge Zügen ygrahmet. Wo-n-er der Töldi gseht ynecho, isch er ufgstanden und het ne höflech grüeßt. Sobald er der Zedel vom Oberscht von Erlach i de Hände gha het, isch er wieder abgsässe, het der Junker o gheiße sitzen und ne du mit höch ufzogenen Ougsbraue gmuschteret. «So, so», het er gseit, «Dir weit mit is ga Paris yne. Aber...» underbricht er sech undereinisch, «syd Dir nid der Großsuhn oder mira Stiefgroßsuhn vom Seckelmeischter Willading?»

«He wohl.»

«Jä, was seit de dä derzue?» Di Frag het der Houpme Daxelhofer hübscheli, mit vorgstreckte Läfzge gstellt und derzue no di linggi Hand wie nes Schüüchläder näbe ds Muul gha. Und derby het er syni graublauen Ouge zwüschem Berchtold und dem Egge bim Ofe la spile. Jitz erscht etdeckt der Junker, daß dert hinden en alte Herr i mene fauteuil sitzt und d’Düüme dräjt. Er het öppis vor sech ane brümelet, wo me nid rächt het chönne verstah. Der Herr Houpme het der Finger vor ds Muul gha, für dem Junker z’säge, er söll schwyge. Jitz ghört me vo dahinde vüre: «Alls louft dervo, zletscht blybt de nüt meh als di alte schittere Lüt, Wyber und Chinder. Sünd und schad isch es für di ganzi schöni Jungmannschaft, aber wär fragt da no dernah? Denen isch es glych, wenn’s mit dem ganze Land bachab geit, wenn si numen ihres Vergnüege hei!» Der Herr Houpme het sym junge Gascht gä z’verstah, si wellen ufe. Er het nen in en anderi Stube gfüehrt, wo-n-es bitterchalt isch gsi, und, währeddäm er het agfangen es Kaminfüür amache, het er dem Berchtold gseit, si welle lieber hie zsäme brichte, daß sech der Papa nid meh müessi ergeren als grad nötig sygi.

«La gschoue», het er gseit, «zeiget jitz grad, was Der chönnet. E Soldat mueß sech wüsse z’chehren im Läbe!» Dermit het er ihm es tannigs Schyt zuegschoben und ihm e Gertel i d’Hand drückt, er söll Spän mache. Der Töldi isch für so öppis nid ungschickt gsi und het gholzet, daß d’Sprossen umenander gfahre sy. Derwyle het der Herr Houpme Füür gschlage, der Zündtschwumm i di reinschte Spän ynegleit und mit syne dicke Pfusibacke ds Glüetli zur Flammen ablaset. Zwüschenyne het er sym junge Lütenant erzellt, sy Vatter tüej gar schuderhaft ufbegähre, daß är vo ihm ewäg i frömde Dienscht well. «Aber, was söll i hie z’Bärn grupe? — Pfuh, pfuh, pfuh — ä pfy Tüüfel! Byßt das ein i den Ouge — isch öppe d’Falle no nid offe? — Es isch o i aller liebe Gottswält z’Bärn nüt los, und wenn i sötti warte, bis daß i z’Burgeren agnoh bi und ändlech öppen uf nes Pöschtli chume, so bin i de en alte Gritti. Me mueß halt gah, so lang me jung isch.»

Jitz het der Junker Berchtold o afa brichte, wie-n-es ihm ergange sygi und wie-n-ihm’s der Großvatter gmacht heigi. Ds einzige, was ihm würklech e chly schwär gmacht heigi bim Etschluß, sygi das gsi, daß sy Stiefmuetter Angscht heigi, si chöme de da ganz i d’Händ vo de Katholiken und chönnte de a mene schöne Tag gäge Gloubesbrüeder müessen i ds Fäld rücke.

«Da macht sech d’Frou Wendschatz unötige Chummer», seit uf das hi der Houpme Daxelhofer. «Afange steit es i der Kapitulation ganz usdrücklech, daß si-n-is nid dörfe gäge Reformierti füehre. Und sötte si’s doch einisch probiere, so sy mir de o no da, i bin Ech guet derfür. Es Regimänt Bärner füehrt me nid i der Wält ume wie ne Truppele Schaf. Es cha’s jitz halt üsnen Alte nid, wenn si gseh, daß mir is daheim längwyle. Me sött sech geng für alles interessiere, wenn me scho niene voruus gseht, daß men öppen o einisch derzue chömi, o öppis mitz’rede.»

Di Beide hei sech bald rächt guet verstande. Der Junker Berchtold het Vertroue gfasset zu sym neue Befählshaber, und dä het o wohl gläbt a sym Lütenant. Hätte si sech scho länger gkennt, so wär dem Herr Daxelhofer ufgfalle, daß der Junker mit öppisem hinderha het; aber so het er jedi Verlägeheit vom Berchtold für Schüüchi gnoh und dänkt, die wärd ihm de scho vergah, wenn si de us em glyche Hafe müesse d’Fäldsuppen ässe.

Aber, z’gueter Letscht, wo der Töldi wieder het welle gah, het er en Alouf gnoh und sym Houpme bychtet, daß er mit dem Herr Steiger vo Rolle Händel heigi und was ihm da für e nächschte Mäntig warti. Er het sech nid vorgstellt gha, daß das bim Herr Daxelhofer so übel wärdi agah.

«Was?» het ne dä agschnouzt, «Dir fat nöue guet a! Es isch der Momänt, öppis eso ga az’stelle, wenn me sech juscht für nes Patänt aschrybt.»

Der Töldi isch dagstande wie ne bschüttete Pudel und het für sich o dänkt, das faj guet a. Chuum heig me sech glehrt kenne, gäb’s schon e Rüffel. Der Houpme Daxelhofer het en Ougeblick gschine nachezdänke, und du het er undereinisch a Bode gstampfet und ergerlech gseit: «Sapperlot! — Loset, Dir syt mysex e dumme Kärli. Wenn Ech das uschunnt, so heit Dir Eues Patänt gseh!»

«I ha’s gwüß nid muetwillig gsuecht», seit der Junker, «aber i han ihm doch aständigerwys nid chönnen ertrünne.»

«Me mueß halt settigem wüssen uswäg z’gah. Natürlich mueß es jitz usgfochte sy. — Chönnet Der fächte?»

«E chly scho.»

«Ja, e chly! — Mit däm isch es nid gmacht. La gseh! Mer wei grad luege, was Der chönnet.»

Mit däm isch der Houpme zur Stuben uus und bald druuf mit zwöine Rapier wieder umecho. Er het der Töldi gheiße der Huet ufsetzen und ne mit sech i Garten abe gfüehrt. Und dert het er sym junge Lütenant e Fächtlätzge gä, wie dä no keini het erläbt gha. Der Houpme het mit ihm ufbegährt und ihm nüt Guets welle verheiße für sys Duell. Aber er het nid lugg gla, bis er ihm syni uwatlige Hieben und Paraden e chly het verbesseret gha. «Hieb hättet Der no ne guete», het er gseit, «aber d’Houptsach isch, daß Der ne de o zueche bringet!»

Der Junker Wendschatz het der Ydruck gha, der Herr Daxelhofer tüej sech über der Sach no meh ergelschteren als är sälber und het sech afa frage, öb es ächt am Änd doch de no ärnschter zuegang, als är sech’s vorgstellt heigi. Erscht jitzen isch es ihm rächt klar worde, daß das dumme rencontre mit dem Herr Steiger für ihn eigetlech es neus Mißgschick i sym Läbe bedüti, und e bösen Ingrimm het nen afa packe. Nu ja, het er dänkt, wenn mer doch de grad alles i Wäg cho mueß, so wehren i mi halt de myr Hut so, wie’s mir gfallt. Öb’s de na der Regel sygi oder nid, i houe halt dä Kärl z’Schande, und wenn grad alles drüber z’Grund gieng. Der Houpme Daxelhofer het i ds Junkers Usfällen afa merke, was für Gedanke sys Bluet i Bewegung bracht hei. Fascht het er no Müej gha, ihm begryflech z’mache, daß no für Sekundante müessi gsorget sy und daß me no allerhand müessi verabrede. Däm allem het der Junker nüt dernah gfragt. Hätt ihm’s nid der Houpme gseit, so hätt er di ganzi Machetschaft für ne dumme Firlifanz gnoh und sech ybildet, är chönni mit syne chreftigen Arme der Herr Steiger und sy ganzen Ahang chrüzwys i d’Pfanne houe. Aber jitz het er gmerkt, daß er sech da i öppis müessi schicke, wo nen aständige Möntsch nid d’Weli heigi, sech’s la z’gfallen oder nid.

Der Houpme Daxelhofer het sech bis zu däm Mäntigmorgen e Hundsmüej gä, für d’Sach i d’Ornig z’bringe, het sich sälber als Sekundant anerbotte, trotzdäm er gwüßt het, daß das für ihn di unagnähmschte Folge ha chönnti, het mit sym Lütenant druuflos exerziert und alles Nötige für ihn verabredet.

Am Frytig, wo zwüschenyne gfallen isch, isch im Große Rat d’Kapitulation für ds Regimänt Hans Jakob von Erlach beschlosse worde, und der Oberscht Stuppa het mit der Organisation no am glyche Tag agfange. Bis dahi het niemer nüt vo däm Duell gseit; aber chuum isch ds neuformierten Offizierskorps under sich enandere neecher cho, so het me bald da, bald dert öppis gmunklet, und hätt me nid usgstreut, es sygi um acht Tag verschobe, so wäri gwüß di ganzi Gsellschaft uf em Kampfplatz erschine. Under de wenigen Ygweihten isch d’Jumpfer Françoise vo Wattewyl gsi, und die het sech’s nid la näh, a däm Mäntigmorge mit ihrne pages in e Wehrgang vo der Stadtmuuren ufez’stägere, us däm me dür ne Schießscharten i Graben abe gseh het, wo der Zwöikampf het söllen ustreit wärde.

Es isch e trüebe Wintermorge gsi. Eitönige Näbel isch über de Böume gläge, und um d’Stadt umen isch alles wie usgstorbe gsi. Schnee isch no keine gläge, aber di chlyne Gülle sy liecht gfrore gsi, und di dünnen Yschplättli hei under de Füeße vo dene junge Herre gchräschlet, wo sech, mit wyte Mäntel vermummelet, dür ds obere Tor usegschliche hei, währeddäm anderi mit de Wächter brichtet hei, für se hinder ds Liecht z’füehre. Der Junker Wendschatz und sy Houpme sy di erschten uf em Platz gsi. Urüejig sy si im Schanzegraben uuf und nider gloffe, für sech e chly z’werme, und scho sy si uf d’Idee cho, di andere welle se-n-am Änd für e Narre ha, da winkt öpper vo der Stadtmuuren abe, und wo si luegen und neecher gange, erchenne si d’Jumpfer vo Wattewyl, wo dem Junker «courage» zuegrüeft het.

«A däm fählt’s nid», het der Junker ufegrüeft. Es isch ihm nid ganz glychgültig gsi, wär bi sym erschte Waffegang zueluegi; und er het sech im stille gseit, es söll niemer Grund ha, ga z’brichte, daß der Junker Wendschatz nid sy Ma gstellt heigi.

Es isch nümme lang gange, so isch der Herr Steiger mit syne Lüte cho. Me het d’Wachen ufgstellt, d’Waffe vergliche, und du hei uf ds Gheiß vom Unparteiische di beide junge Herren ihri Überchleider abgworfe, sech i Positur gstellt und uf ds Kommando gwartet.

Chuum het der Unparteiisch ds Zeiche gä, so isch üse Junker vo Hünige wie wild über sy Gägner härgfalle, und es het wenig gfählt, so hätt er nen im erschten Alouf verhoue. Aber jitz syn ihm der Unparteiisch und d’Sekundanten i Arm gfallen und hei afa proteschtiere, das gangi nid däwäg, me sygi nid uf mene Tanzbode, wo me mit Stuelbei syni Händel usmachi. Der Houpme Daxelhofer het sech für e Junker gwehrt. Eis Wort het ds andere gä, me het sech wüescht gseit und ändlech di gröschti Müej gha, zu mene zwöite regelrächte Gang az’setze.

Wieder het’s gheiße: Los! Und jitze het der Herr Steiger, nadäm er d’Art vo sym Gägner errate gha het, äbeso gleitig losgä wie vori der Junker Berchtold. Im erschten Alouf sy si ufenandere prallet, und gäb daß der Hüniger het chönne zuehoue, het er gspürt, wie sy Stoßdägen uf d’Syte fahrt, und zu mene zwöiten Usfall isch er nümme cho, wil d’Waffe vo sym Gägner nen i däm Ougeblick uf der Bruscht troffe het und ihm under der Hut gäge di rächti Achslen ufe gfahren isch.

Der Houpme Daxelhofer isch derzwüsche gfahren und het ufbegährt, es gangi nid mit rächte Dinge zue, das syg e verfluechti Holzerei, das sygi syr Läbtig nid gfochte. Aber di anderi Partei isch ihm nüt schuldig blibe. Mit mene settige Dröscher wie der Junker eine sygi, söll der Gugger reglemäntsmäßig fächte. Der Töldi isch underdessen uf ne Härdhuufen abgsässen und het sech ds Hemli uf der Bruscht ufgrisse, und wil er über und über verblüetet gsi isch, het es böser usgseh, als es gsi isch. Der Houpme Daxelhofer het ihm d’Wunde zuedrückt und ne gfragt, öb’s ihm schlächt sygi. Aber der Junker het numen Ougen und Ohre gha für d’Gägepartie, und wil die mit sym Sekundant zangget und reschpäktlos gredt hei, isch er geng ufgregter worde. Der Houpme het ihm zwüschenyne zuegredt, er söll sech still ha. Da fallt uf der andere Syte ds Wort «Pypäpel». — Das ghöre, ufschießen und mit blankem Dägen uf syni Gägner losfahre, isch eis gsi. Alli Däge sy us de Scheide gfloge, und der Junker Wendschatz het um sech ghouen und gstoche, wie wenn alles zsäme z’Hudels und z’Fätze müeßt. O der Houpme Daxelhofer isch mit sym Däge drygfahre wie ne Muni i ne Chrishuufe, und der Himmel weiß, was no druus worde wäri — alli zsäme sy wie bsässe gsi — hätti nid di schöni Zueschouerin vo der Ringmuuren abe grüeft, si sölle mache, daß si furtchöme, me chömi us der Stadt.

Jitz isch men usenandere gstobe. Der Houpme Daxelhofer het der Junker fescht under en Arm gnoh und uf Umwääge zu sich hei gfüehrt. Dert het er ne ghörig gwäschen und la verbinden und ihm derzue vätterlech-fründschaftlech wüescht gseit, daß er sech nid besser mög ebha als eso. Er chönni jitz de öppis lehre vo Manieren und contenance, wolle bim Donnerli! So tüej me nid.

«Und jitz der Herr Willading!» het er wyter gschmählt, «was wei mer jitz mache mit däm? Wenn er na-n-Ech fragt?»

«Was isch für Zyt?» fragt der Junker, «i cha doch ganz guet vor em Ässe no zue-n-ihm ufe. Warum sött i nid?»

«Dumms Züüg», meint der Herr Daxelhofer, «daß es Ech de no schlächt wird und alles uschunnt! Da wäre mer de no dümmer dranne, als wenn er der ganz Handel wüßti. Und gäb daß ig Ech la la loufe, mueß jitz no ne Medikus häre.»

Dem Junker isch nid viel anders bliben als sym Houpme z’folgen und ne la z’mache. Und dem Herr Daxelhofer hätt es o nid viel gnützt, di ganzi Gschicht welle z’verstecke. Wo-n-är bi der Insel zur Hustüren ynen isch, für ne Dokter ga z’bschicke, isch d’Jumpfer Françoise vo Wattewyl scho bim Herr Seckelmeischter i der Stube gstanden und het zu ihrem stillen Etsetze gseh, daß der Herr Daxelhofer i d’Insel geit. Öppe gar bsunders galant isch si nid epfange worde. Nid daß der Herr Seckelmeischter juscht übel dranne gläbt hätti, so ne schöni Visite z’übercho. Das hätt ihm’s natürlech scho chönne. Aber was ihm scho weniger rächt gsi isch, isch das gsi, daß d’Jumpfer vo Wattewyl na sym Gfüehl meh Interesse verrate het als di landesüeblechi Höflechkeit forderet, wo si nam Junker Berchtold gfragt het. Er het se mit ufgrissenen Ougen agluegt und na syr alte Gwohnheit d’Fuuscht uf em Tisch umegschobe; aber was er derby dänkt het, het sogar di gschydi Amazone das Mal sicher nid errate. Es isch doch e verfluechti Gschicht mit däm Wybervolk, het er nämlech dänkt; me bruucht nume der chly Finger darz’strecke, so hei si ein im Garn inne, daß me schier nümme loschunnt. Lut gseit het er: «Der Junker Wendschatz? I weiß nid, wo dä Strick sech hütt aber umetrybt. Er mueß mer jedefalls i de nächschte Tage ga Hünigen use, und dernah isch es de guet, wenn si bald mit ihm furt chöme. Dä Bursch het e stränge Meischter nötig.»

Daß di schöni Visite währed dene Worte mit Stächvogelblicke zum Fänschter uus gäge d’Insel gluegt het, isch zwar dem Herr Seckelmeischter scho ufgfalle, aber es isch sech ihm nid derwärt gsi, deßtwägen umez’luege. Isch er’s öppe nid vo syr Tochter här gwanet gsi, daß d’Houptattraktion vo der Stube für schöni Ouge der Verchehr bi de Ställ a der hindere Judegaß gsi isch? Er het höchschtes dänkt, es wäri jitz de afange Zyt, daß di Amazonen under d’Hube chäm. Aber äbe! Wele Pächvogel mueß ächt einisch dä Draguner goume? Wie alt ma si öppe sy? Dänk öppe nümme wyt vo de dryßge. Daß der Herr Seckelmeischter ob dene Gedanken unwillkürlech d’Finger vo syr rächte Hand usgspreitet het, wie wenn er öppis wetti nachezelle, het sy Visiten o nid gmerkt. Ihres Interessen isch i däm Ougeblick gfange gsi vo däm, was si vor der Inseltüre gseh het. Dert isch nämlech der Herr Daxelhofer mit mene bekannte Bruchschnyder gstanden und het mit ihm läbhaft geschtikuliert. Und du sy di beiden usenandere gange, der Medikus gäge ds Marzilitor und der ander gäge ds Hoftor vo ds Herr Willadings. Da het du der Gwunder d’Amazonen erscht rächt gstoche, und si het dänkt: jitz blyben i äxpräß no ne Momänt da. Der Herr Seckelmeischter no zwo Minute z’vertörle, isch für si keis Häxewärch gsi.

Und richtig, chuum het si öppis afa brichte mit ihm, so chunnt me cho säge, der Herr Houpme Daxelhofer begähri zum Herr Willading. Ds Meitli het nume nid Zyt gha, der Bscheid vom Husherr abz’näh, so hei dem Herr Daxelhofer syni schöne füürigen Ouge d’Amazone mit mene verständisvolle Blick grüeßt, und gäb der Herr Seckelmeischter nume het chönne bonjour säge, isch der Houpmen useplatzet: «Eue Großsuhn het e dumme Streich gmacht, Herr Seckelmeischter. Es isch e Balgerei gsi, und derby het er chly erwütscht, es isch nid bös, aber...»

«So!» Dem Seckelmeischter sy d’Aderen uf der Stirne blau ufgloffe, und er het eso na Worte gsuecht, daß die beide Visite Angscht übercho hei, der Schlag well ne träffe.

«Löit Ech nid z’hert alarmiere, er het sech nid schlächt us der Affäre zoge, und uswäg gah het er nere nid wohl chönne.» Der Herr Daxelhofer het, wo-n-er das zur Verteidigung vom Junker vorbracht het, gmerkt, daß er dermit d’Töubi vom Herr Willading nume no vergrößeret, und scho isch er parat gsi, mit syr breite Bruscht der Sturm ufz’näh, da fallt ihm d’Jumpfer vo Wattewyl i ds Wort: «Herr Willading, i chan Ech nume säge, daß Eue Großsuhn sech à merveille gschlage het und daß Dir Ech synere nüt z’schäme heit. Und wenn Ech das cha calmiere, so will ig Ech o no säge, daß er nid öppe Händel gsuecht het; im Gägeteii, me het ihm e Falle gstellt, und er hätti sech nid mit Ehre chönne druus zieh, wenn er ds Duell usgschlage hätti.»

«Ach was!» het der Herr Seckelmeischter gmacht und sech derby vo syne beidne Visiten abgchehrt, wie wenn er wetti säge: Dir müesset nid meine, Dir chönnet mer da öppis cho brichte. Me weiß öppe, wie das zuegeit. Und druuf abe het er d’Jumpfer vo Wattewyl vom Chopf bis zu de Füeßen agluegt, und, wo si uf dä Inquisitoreblick nid grad sech verteidiget het, het er gmeint, me müessi mit der Pärson dütlecher rede. «Wie chömet Dir überhoupt derzue, das z’säge? Syd Dir öppe derby gsi? Oder syd Dir gar öppe no d’Schuld a däm Handel?» Der Herr Seckelmeischter isch mit dene Fragen ufgstanden und het probiert, di «uverschanti Pärson» mit Blicken i Grund z’bore. Aber d’Jumpfer vo Wattewyl isch ganz rüejig blybe sitzen und het der Herr Willading mit ihrne himmelblaue Märmelouge vo unden ufen agluegt, wie wenn si nid imstand wär, e Meichäfer z’töde.

«Was wett i derfür chönne? Söll öppen üsereis d’Schuld sy, wenn ds Mannevolk vor Galanterie der Chopf verlüürt und sech i d’Haar gratet? Aber äbe, so heit dir’s. Ei Momänt gseht der niene gnue schöni Froue, und im nächschten Ougeblick isch scho di bloßi Exischtänz vo nere Frou es Staatsverbräche.»

Der Herr Seckelmeischter isch veieliblau worde vor Töubi. Das heig sech grad no gfählt, het er dänkt. Da heig me dä Bueb z’Hünige nid us de Ställen usebracht, und chuum heig er einisch d’Nasen i d’Stadt ynegstreckt, so gäb’s Händel wägem Wybervolk. Aber d’Jumpfer Françoise het ne nid la zu Wort cho; es isch nere-n-ygfalle, daß si eigetlech mit ihrne vorige Worte der Junker schlächt verteidiget heigi, und si het furtgfahre: «Dir müesset nid meine, Herr Seckelmeischter, es sygi wäge mir losgange. Der Junker isch zu mir cho und das, soviel i weiß, uf Euen eigete Rat hi, für der Wäg zu menen Offizierspatänt liechter z’finde...»

Si isch nid wyter cho. Wie vo mene Gueg gstoche, isch der Herr Willading ufgfahren und het erklärt: «Jitz isch gnue. I han Ech nid epfange, für mer vo Euch la sottises z’säge. Was mer z’wüsse nötig isch vo däm Handel, wirden i de scho erfahre. I bruuchen Eui Advokatechünscht nid, wo» — bi dene Worten isch der Herr Seckelmeischter uf sy schöni Visite zue, wie eine, wo zu mene tötleche Hieb uswäjt — «doch nume druuf usgange, Euch sälber interessant z’mache.» E formvolländete serviteur het der Räschte gseit.

D’Amazone-n-isch zwar uf das abe röter worden im Gsicht als sünsch. Aber wie si’s ufgnoh het, hei ihri Blicke verrate, wo si am Herr Seckelmeischter vorby dem schöne Herr Daxelhofer zuegschickt het. Dä isch fascht verplatzet vor Lache. Der Herr Seckelmeischter mueß der Widerschyn vo däm Lachen uf em Gsicht vo der Amazone gseh ha, vo wäge, chuum het er die zur Stuben uus komplimäntiert gha, so het er sech mit nere ganz ungwanete Gschwindigkeit umdräjt und der Houpme Daxelhofer mit mene Blick aboret, daß dä sech unwillkürlech zu flingger Paraden i Positur ta het. Di Beide hei zerscht enanderen agluegt, ohni öppis z’säge, und du het der Herr Seckelmeischter däm ungmüetleche Schwygen es Änd gmacht mit der Frag: «Ja was isch eigetlech mit dem Junker los? Isch er blessiert, oder was het’s gä?»

«Er het e ghörigi Schramme hie düre», erklärt der Herr Daxelhofer und zeigt mit der Hand, wo dem Junker sy Letzi sygi. «Aber, es isch jedefalls nüt Gfährlechs, und damit emel ja nüt versuumt blybi, han i ne Dokter us der Insel bschickt, für ne cho z’hefte.»

Der Herr Seckelmeischter het es böses Gsicht gmacht und wyter gfragt, mit wäm daß sech der Töldi gschlage heigi und warum si zsäme Händel übercho heige. Und wo-n-ihm der Houpme Daxelhofer über alles zsäme Bscheid gä het, het der Herr Willading gseit: «Das isch e rächti Eselei, ’s isch schad, für was dernäbe gangen isch. Dä Bursch wird jitz de no öppis müesse lehre. Es isch di höchschti Zyt, daß er furtchunnt, und jitz erwarten i vo Euch, Herr Houpme, daß Dir ne ghörig hindere bindet und ne kuranzet, bis er lehrt Vernunft anäh.»

Der Houpme Daxelhofer het dem Junker no einisch z’bescht gredt und versproche, er well de zue-n-ihm luege, daß niemer drüber z’chlage heigi. Er hätti du gärn no welle wüsse, ob me der Junker chönni zu sym Großvatter bringe, oder was mit ihm gah söll. Der Herr Willading het gseit, me chönni ne zu ihm bringe, aber no besser wär’s, wenn me ne grad ga Hünige schickti, es sygi sowieso kei Zyt meh z’verlüüre. Der Houpme het du gseit, ja nu, wenn’s dem Herr Seckelmeischter rächt sygi, so well är der Junker sälber ga Hünigen use bringe, und so het er’s du o gmacht.

Me cha sech dänke, daß d’Frou Kätheli sit der Abreis vom Junker ungeduldig uf Bricht von ihm gwartet het. Es isch nere ja eigetlech nid so ganz rächt gsi, daß er i französische Chriegsdienscht gangi, und si het sech i dene Tage mängisch drüber erwütscht, daß si im stille druuf ghoffet het, es chömm de no öppis derzwüschen und es wärdi de zletscht am Änd nüt druus. Für si isch es nid liecht gsi, i där Sach ds Hefti us der Hand z’gä und der lieb Gott la z’mache, trotzdäm si sech ja mängisch gnue gseit het, daheim oder i der Frömdi, der lieb Gott sygi der bescht Waisevogt und einisch müessi si ja doch ihri Buebe sälber la loufe.

Wie het si sech du das sölle zwäglege, wo einisch gäge Mittag zwee Ryter vom Ursellemoos här agrückt sy? Ihri gsunden Ouge hei ekei Zwyfel la ufcho: Der eint dervo isch ihre Töldi gsi, das het si scho mögen erchenne, wo si erscht halbwägs vo der Lymgruebe gsi sy. Aber der ander? He nu, het si dänkt, das wird öppen eine vo syne neue Kamerade sy. Es wird also wohl derzue sölle cho.

Es het der Frou Oberschti der Luun nid verderbt, wo der schönscht Bärner vo syr Zyt als der neu Meischter vom Junker Berchtold nere-n-im Saal obe sys Komplimänt gmacht het, und doch isch es nere rächt kurios z’Muet gsi, wenn si sech überleit het, daß si jitze däm sölli der müetterlech Zoum i d’Hand lege. Dem Houpme Daxelhofer isch es o nid anders gangen als andere Herre, wo bi der Frou Kätheli ihri Ufwartung gmacht hei. Ja, er het im stille sogar dänkt, es sygi doch o wie verhäxet i däm Läbe, daß me ds Beschten und ds Schönschte geng erscht etdecki, wenn es scho z’spät sygi. Vo Zyt zu Zyt isch öppis wie ne Schatten über di höchi Stirne vom Houpme gstriche, wo der Frou Oberschti nid etgangen isch. Si het gmerkt, daß er öppisem nachesinnet, und wär weiß, si het’s meh oder weniger errate, daß der Herr Daxelhofer z’grächtem drüber nachedänkt het, ob es würklech scho z’spät sygi. Aber der Usdruck vo dene Gedanken isch nid wyter cho als bis i di beidsytige schönen Ouge.

Der Frou Kätheli isch am Junker vo Afang a öppis ufgfalle. Und wo nere du der Chrischtoph o no seit, der Töldi sygi nöue so vermückt und es heig ne dunkt, er sitzi weniger guet im Sattel als sünsch, da het si du däm afa nachestudiere; aber d’Ursach het si doch erscht z’morndrisch erfahre, wo si z’grächtem derhinder gangen isch, dem Herr Lütenant syni Chleider i d’Ornig z’tue. Da hei du d’Bluetfläcke der Verräter gspilt. Der Frou Oberschti isch es bi der Etdeckung schier gschmuecht worde. Und wo nere der Junker wahrheitsttreu alles erzellt het, het si dänkt, das faj guet a. Es isch nere schwär worden um ds Härz, und wenn es no müglech gsi wär, ohni dem Junker Berchtold sym prestige z’schade, so hätt si gwüß no ne letschte Versuech gmacht, ne z’hinderha. Aber jitz isch d’Sach im Gang gsi, und si het sech zwunge, se-n-uf müglechscht gfaßti Art uf sech z’näh. Das het se natürlech nid ghinderet, dem Berchtold vor den Ohre vo sym Houpme mit der ganze Wermi vo ihrem Muetterhärz zuez’rede, daß er nie sölli vergässe, wär er sygi und bsunderbar nid, wär sy Vatter gsi sygi.

Der Junker Berchtold isch i däm Ougeblick vo luter guete Vorsätze zsämegsetzt gsi und het nere-n-alles versproche, was nere het chönnen über d’Trennung wäghälfe. Und zletscht isch er der Frou Kätheli um e Hals gfalle, het se mit syr junge Mannschraft a sech drückt und ihri graublunde boucles wäggstriche, für nere-n-i ds Ohr z’säge: «Weit Dir mer nid no nes Andänke mitgä a my Papa?»

«Was möchtisch?» seit d’Frou Kätheli.

Und mit der glyche Zärtlechkeit wie vori seit nere der Junker i ds Ohr: «Sy Däge, wüsset Der, dä, wo-n-er z’Vilmärge treit het.»

Zerscht het d’Frou Kätheli ihre Stiefsuhn e chly verwunderet agluegt und sech öppis gschine z’überlege. Du seit si: «Wohl, dä ghört Dir.» Si isch zum Kamin hindere gangen und het zwüsche de Harnische dem Obetscht sy schöne Stoßdäge mitsamt dem Wehrghänk vo der Wand abegnoh und ne dem Junker bracht. Aber bevor si-n-ihm nen i d’Hand gä het, het si ne vor di eigeti Bruscht gha, wie für dem Junker d’Wichtigkeit vo däm Ougeblick zerscht zum volle Bewußtsy z’bringe. Und du het si-n-ihm der Däge gä und gseit: «Bruuch nen in Ehren und nie — versprich mer’s — gäge dyni Gloubesbrüeder!»

Mit Ouge voll Füür und Luscht het der Junker di schöni Waffe gnoh und mit mene Blick uf sy Houpme der Mama gseit: «I versprichen Ech’s, Dir heit mys Wort.» Und du isch er nere no einisch um e Hals gfallen und het nere sys letschte Müntschi gä.

Der Houpme Daxelhofer het zu der ganze Sach keis Wort gseit. Es het ne dunkt, er heigi nid ds Rächt derzue. Aber im stille het er sy junge Lütenant i däm Ougeblick als Fründ tief i sys Härz gschlosse, und wo-n-er der schöne Frou Oberschti d’Hand zum Abschied gä het, isch es ihm gsi, wie wenn er där herrleche Frou o für sich ds Verspräche gäb, er well syni eigete Waffe mit Ehre füehre.

Wo der Junker Berchtold sym Brueder het adieu gseit, het dä afa brieggen und sech o nid grad la tröschte, wo-n-ihm der Töldi na rächter Bärnermanier ruuch und doch guetmüetig gseit het: «Hüül doch nid, du Dumme; es geit ja nid a ds Läbe, und underdesse bisch du jitz de der Junker vo Hünige!»

Der Junker Berchtold het das eso higworfe, wie me’s öppe macht, wenn eim d’Emotion vo mene schwären Ougeblick e chly d’Gedanke dürenanderebringt und me müglechscht wenig möchti la merke, daß me sym Härz nid rächt Meischter isch. Hätti öpper der Junker gfragt: «Isch dir das ärnscht?» so wär er vermuetlech. erchlüpft und hätti sech de villicht no anders bsunne. Und doch het der Berchtold d’Wahrheit gseit und meh no: Er het di ganzi Bedütung, wo dä Tag für ihn sälber gha het, ohni’s z’welle, i klari Wort gfasset. Är sälber het nid viel drüber nachedänkt, es isch ihm zue mängs dür e Chopf gange, wo-n-er jitze mit dem Houpme Daxelhofer über ds Ursellemoos dervo gritten isch. Aber es isch nid nume der ruuch Wätterluft und der Schnee gsi, wo ne zwunge het, der Mantel fescht über sech z’zieh und, wie sys Roß, der Chopf abe z’ha, für sech gäge Schnee z’wehre, es isch ihm gsi, er müessi nen Umhang über sech zieh, damit er nid i Versuechung chömi, zrügg z’luege.

Anders d’Frou Kätheli. Wie ds sältmal, wo ihre Ma i Chrieg uszogen isch, het si sech am Saalfänschter uf di breiti Simse nidergla und dem Junker Berchtold nachegluegt. Aber das Mal isch es nere nid gschwunde. Im Gägeteil, na Frouenart het si sech nüt vo däm Weh erspart, wo jitz ihres Härz zsämedrückt het. Under Vorwürf und Chummer um ds Junkers Schicksal het si dene beide Ryter nachegluegt, bis ds Schneegstöber se verschlunge het und d’Frou Oberschti sälber nümme gwüßt het, ob si se würklech no gsej oder ob si sech numen ybildi, si gsej di beide schwarze Punkte no dür e Schneesturm düre.