Straalig

Dr Begriff Straalig bezäichnet d Usbräitig vo Däili oder Wälle. Im erste Fall reedet mä vo Däilistraalig oder Korpuskularstraalig, im zwäite vo Wällestraalig.

Ass mä zwüsche Däili und Wälle underschäidet, isch historisch, het aber as aagnööchereti und aaschauligi Ussaag immer non e Bedütig. Aber sovil mä hüt wäiss, het jedi Straalig Äigeschafte vo Däil und vo Wälle (lueg au Wälle-Däili-Dualismus).

Wie gföörlig isch Straalig?

Straalig isch nid gliich Straalig: Mä underschäidet zwüsche ionisierender Straalig wie Rönggestraale, Gamma-Straale usw. (lueg Radioaktivität), wo in Organisme schweeri Schääde chönne aarichde und nid-ionisierender Straalig wie Liecht und Radiowälle, wo in alldääglige Situazioone für Lääbewääse nid gföörlig si, mit Usnaame wie zum Bischbil Leiserliecht, wo s Aug cha schäädige oder äim cha blände und eso zu Umfäll füere, oder Mikrowälle, wo wenn si stark gnueg si wie im e Mikrowälleoofe, en Organismus chönne lääbig choche.

Grundlaage

Illustrazion vo wie drei Arte vo ionisierender Straalig dur feste Materie duurechönne. Typischi Alpha-Däili (α) wärde vom ene Blatt Babbiir gstoppt, Beta-Däili (β) von ere Blatte us Aluminium. Für zum Gamma-Straalig (γ) aazhalte oder wenigstens abzschweche, bruchts Schweermetall wie Blei.

Wenn d Straalig uf e Hindernis drifft, wird si äntwääder absorbiert (ufgnoo und umgwandlet), dransmittiert (duurehloo), gströit oder reflektiert (zruggworfe).

Die historischi Debatte, öb Liechtstraale us Däili oder us Wälle bestöön, uf die git d Kwantefüsik d Antwort, ass e Liechtstraal us Fotoone bestoot, und deren iire Ufenthaltsort im Raame vo dr Kwantemechanik dur e Woorschinligkäitswälle beschriibe wird. Die Woorschinligkäitswälle chönne mitenand interferiere (lueg Dobbelspaltversuech). Dr Louis de Broglie het in sinere Theorii vo de Materiewälle zäigt, ass mä jedem Däili e Wällelengi cha zueordne. Das erklärt, worum zum Bischbil en Elektronestraal au Interferänzfänomeen zäigt.

Weblingg

 Commons: Straalig – Sammlig vo Multimediadateie

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Strahlung“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.