Zum Inhalt springen

Splann !

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Splann ! (‚klààr‘, ‚glanzend‘ uff Bretoonisch)[1] ìsch a bretoonischer Verain un Online-Zittschrìft, wo ’s zitter 2021 gìtt. Uff dr Websitta kààt m’r Üntersüachungsàrtìkel uff Frànzeesch un Bretoonisch laasa.

wia dr Verain orgànisiart ìsch

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fìr dr Verain düan äbba fufzeeh junga Schurnàlìschta üss Wäschtfrànkrììch schàffa, wo ìn’ma Verain (unter’m frànzeescha G’sätz üss 1901) zammaschàffa. Mehrera vun’na hann sìch waahrend ìhra Schtüüdia àm Täcknischa Üniwärsiteetsìnschtitüüt fìr Schurnàlìschmus z’ Lannion (Côtes-d’Armor) kännag’leehrt.[2][3] Sa hann sìch nooh z’ nooh verainigt, wu d’ Schurnàlìschta Inès Léraud un Morgan Large Schwiarigkaita g’hàà hann, fìr ìhra Untersüachungsàrweta schriiwa.[3]

D’ Untersüachungsàrtìkel vu Splann ! kààt m’r koschtaloos uff dr Websitta vum Verain laasa, wia àui uff da Websitta vu regionààla un nàzionààla Zittschrìfta, Radiosander un Farnsahkànààla. Dia ‚Làngzittsuntersüachunga‘[4] waara vu fräija Schurnàlìschta g’schrììwa, wo dr Verain bezààhla düat.[1]

D’ fräiwìlliga Schurnàlìschta, wia dr Sylvain Ernault,[1] d’ Faustine Sternberg, d’ Juliette Cabaço Roger[2] un d’ Kristen Falc’hon[5] schtìmma fìr odd’r geega jeeder Untersüachungsvorschlààg.[6]

Ìm Hornung 2021 hàt d’ Websitta-n-a Schpandakàmpàània orgànisiart,[7] fìr d’ äärschta Untersüachunga finànziara.[5] Finànziäll wìrd d’ Websitta numma dur Schpanda unterschtìtzt.[8] D’rbii därfa Prìwààtunternamma, politischa Pàrtäija un Gebiatskäärwerschàfta nìt biitrààga.[1][2]

Dr Verain hàt sii Sìtz z’ Guingamp ìm Noorda vu dr Bretagne.[9]

politischa Schällunga

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Verain düat sìch salbscht àls a „Nìtregiarungsorgànisàzioon fìr schurnàlìschtischa Untersüachunga“ vorschtälla.[2] Ar ìsch wia dr Schìrmverain Disclose orgànisiart. Àui d’ Schurnàlìschta Inès Léraud ìsch Schìrmhärra vum Verain.[1][10] Ìn siina Àuiga schtällt dr Verain Informàzioona zem Puplikum zär Verfiagung, wo-n-a „G’maindagüat“ ìsch.[11] Nooh-n-em Sylvain Ernault solla d’ Untersüachunga-n-a „politischer, g’rìchtliger odd’r soziààler“ Iifluss hàà.[1]

Ìn da Àrtìkel waara vor àllem Theema um Gliichb’raachtigung, Umwaltschutz un d’ Làndwìrtschàftsìndüschtrii b’hàndelt — dr Verain sajt sogààr, àss dia Ìndüschtrii oft d’ Informàzioonsfräihait hämma düat.[1] Jeeder Àrtìkel uff dr Websitta wìrd uff Frànzeesch un Bretoonisch ìwwersätzt.[1]

D’ Zittschrìft Splann ! schteeht uff dr Kàrta vu dr frànzeescha àlternàtiiwa Prassa vu dr Zittung L’Âge de faire, wo uff Frànzeesch „La carte de la presse pas pareille“ haisst.[12]

d’ Untersüachunga

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ìm Jüüni 2021 ìsch dr äärschta Untersüachungsàrtìkel ìwwer d’ Sàlmiàkgaischt-Üssschtoossa ìn dr Bretagne veräffentligt worra.[13][14] Ar ìsch vu dr Caroline Trouillet g’schrììwa worra[15] un ìsch àui uff da Websitta vu Mediapart un France 3 z’ laasa.[16][17]

Ìm März 2022 ìsch uff Splann ! a Untersüachungsàrtìkel ìwwer dr schpàànischa Enärgiikonzärn Iberdrola ärschììna.[18][19][20] Ìm Àuigscht 2022 hann d’ Inès Léraud un d’ Kristen Falc’hon a Àrtìkel ìwwer a riasiga bretoonischa Schwiinazucht g’schììwa, wo vermüatlig ìn da Beheerda fàlscha Informàzioona getailt hàt, fìr d’ Pàpiara ìn Ordnung brìnga.[21][22][23] Ìn’ma àndra Àrtìkel hann d’ Julie Lallouët-Geffroy un dr Raphaël Baldos ìwwer d’ meegliga G’foohra vu da Biogàsànlààga ìn dr Bretagne b’rìchta.[24] Witterscht hann d’ Juliette Cabaço Roger un d’ Faustine Sternberg ìm Oktoower 2022 a B’rìcht vu dr Nàzionààla Àrznäimìttel-Sìcherhaitsàgantüür (ANSM) unter d’ Litt gebrocht, wo d’ G’foohra vu da Verhiatungsschtaabla vu dr Màrka Essure unterschtrììcha hàt.[25]

 Commons: Splann ! – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Aude Dassonville: " Splann ! " : le journalisme d’investigation prend des accents bretons. In: Le Monde. 17. Februar 2021, archiviert vom Original am 12. August 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Raphaël Baldos: Splann !, une « ONG d’enquêtes journalistiques » lancée en Bretagne. In: La Croix. 1. März 2021, archiviert vom Original am 27. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  3. 3,0 3,1 Aude Dassonville: En Bretagne, le journalisme sous tensions. In: Le Monde. 10. Juni 2021, archiviert vom Original am 16. Februar 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  4. Célyne Baÿt-Darcourt: Gwenvaël Delanoë, cofondateur du média d’investigation breton Splann ! : "On veut que nos enquêtes fassent du bruit". France Info, 17. März 2021, archiviert vom Original am 18. Januar 2025; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  5. 5,0 5,1 Léa Guedj: Avec "Splann !", des journalistes bretons unissent leurs forces dans un contexte local tendu. France Inter, 10. Juni 2021, archiviert vom Original am 27. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  6. Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Splann ! ìn dr frànzeescha Wikipedia ìwwernumma worra.
  7. SG zamma mìt dr AFP: Splann !, le « Disclose breton », lève 30 000 euros en un mois. France 3 Bretagne, 16. März 2021, archiviert vom Original am 14. Februar 2025; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  8. Baudouin Loos: Ces Bretons qui osent défier la toute-puissante industrie agroalimentaire. In: Le Soir. 11. Februar 2022, archiviert vom Original am 26. Februar 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  9. Pauline Launay: Splann ! un nouveau média d’investigations en Bretagne. In: Ouest-France. 24. Februar 2021, archiviert vom Original am 27. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  10. Wendy Bouchard: Des journalistes d'investigations menacés ? Inès Léraud évoque "des pressions parfois compliquées à identifier". Europe 1, 14. März 2021, archiviert vom Original am 27. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  11. Aude Dassonville: Des médias indépendants précaires, mais populaires. In: Le Monde. 25. Januar 2022, archiviert vom Original am 1. Juni 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  12. Carte de la "presse pas pareille". In: Le site du journal L’Âge de faire. Archiviert vom Original am 4. Juni 2025; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  13. L’ONG bretonne d’investigation Splann ! publie sa première enquête sur la pollution à l’ammoniac. In: Le Monde. 14. Juni 2021, archiviert vom Original am 9. Dezember 2022; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  14. Philippe Vandel: "Splann !" : le média d’investigation breton. Europe 1, 24. Juni 2021, archiviert vom Original am 27. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  15. Isabelle Le Gonidec: Médias: Splann, journalistes et citoyens, de Bretagne et du monde. Radio France Internationale, 15. Februar 2022, archiviert vom Original am 2. Dezember 2024; abgruefen am 15. Februar 2022 (französisch).
  16. Caroline Trouillet: Ammoniac : en Bretagne, l’air est grave. In: Mediapart. 14. Juni 2021, archiviert vom Original am 10. Juni 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  17. Caroline Trouillet: ENQUETE. Pollution de l'air. La Bretagne, malade de l'ammoniac. France 3 Bretagne, 14. Juni 2021, archiviert vom Original am 13. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  18. Géraud Bosman-Delzons: Énergies vertes: le passé pas si propre d'Iberdrola en Amérique latine. Radio France Internationale, 1. April 2022, archiviert vom Original am 27. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  19. Éolien : un géant de l'énergie mis en cause. TV5MONDE, 30. März 2022, archiviert vom Original am 26. Februar 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  20. Amélie Quentel: Iberdrola, les mains sales de l’énergie « propre ». In: Reporterre. 29. März 2022, archiviert vom Original am 4. Juni 2025; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  21. Enquête. En Bretagne, cette porcherie géante s'approche d'une régularisation douteuse. In: actu.fr. Archiviert vom Original am 26. Februar 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  22. Landunvez. Extension de la porcherie Avel Vor : les opposants ne baissent pas les bras. In: Ouest-France. 15. August 2022, archiviert vom Original am 26. Februar 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  23. En route vers Landunvez, contre l'extension de la mégaporcherie Avel Vor #1 - Escale à Brest et algues vertes. France Inter, 25. Dezember 2022, archiviert vom Original am 10. Mai 2023; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  24. Bretagne : les agriculteurs au piège du méthane. France Culture, 14. September 2022, archiviert vom Original am 24. Dezember 2024; abgruefen am 4. Juni 2025 (französisch).
  25. Claire Pian: Essure : l’autorité sanitaire avait alerté Bayer du risque de corrosion de leur implant contraceptif en 2017. In: Marie Claire. Archiviert vom Original am 28. Januar 2023; abgruefen am 2. Januar 2023 (französisch).
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Splann_!“ vu de französische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.