Muuchè
Mauchen (Stühlingen) Gmeind Stüèlingè
| |
|---|---|
 | |
| Dialekt: | Alemannisch |
| Hauptvariante: | Hochalemannisch |
| Regionalvariante: | Südschwarzwälderisch |
| Verbreitig: | mittlers Wuètèdal, wiè Stüèlingè un Eggingè |
| Höchi: | 601 m |
| Flechi: | 9,02 km² |
| Iiwohner: | 416 |
| Bevölkerigsdichti: | 46 Iiwohner/km² |
| Iigmeindig: | 1. Oktober 1974 |
| Regierigsbezirk: | Regyrigsbezirk Fryburg |
| Landchreis: | Waldshüet |
| Poschtleitzahl: | 79780 |
| Vorwahl: | 07744 |
| Nummereschild: | WT |
Muuchè (amtlich Mauchen) lyt in èm Sitèdobel vom mittlerè Wuètèdal zwǜschè Stuèlingè un Obbereggingè, S Dorf lyt im obberè Dail vom Dobel, wo dè Muuchèbach durab bis a d Wuètè abbè gòt. Sit 1974 isch Muuchè èn Ortsdeil vo dè Stadt Stüèlingè im Landchrais Waldshuèt z Badè-Württèbärg.
Geography[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Muuchè lyt uff Höchi vum obberè Drittel vum Muuchèbachdal. Dè Muuchèbach entschpringt am Weschtrand vo dè sog. Alb, èn Höhèzug zwǜschè Bõõdorf im Nordweschtè un Stüèlingè im Südoschtè. Dè Muuchèbach mündet südlich vo Untereggingè i d Wuètè. Muuchè lyt bezogè uff d Oscht-Wescht-Dimension am öschtlichè Rand vum Südschwarzwald, historisch gsää also au vum Albgau. Dè Muuchèbach deilt s Albgau zwǜschè Steina un Wuètè, dòrum lyt Muuchè a dè Vobinding zwǜschè Stüèlingè un Obbermettingè im Steinadal bzw. in Volängerig Ühlingè im Schlüèchtdal. Bedütend für Muuchè isch d Laag am Südoschtrand vum Großholz, èm zämmèhängendè Waldgebièt uff dè Höchi zwǜschè Bettmedingè, Obbermettingè un Muuchè, well uff dè Muuchemer Gemarkig è großes Stugg vo dem Waald lyt. Zuè Muuchè dezuè ghöred au è baar Höf un èn Zinkè, wo Muuchemer Sidlung heisst un zwǜschè dè Stüèlinger Schlossbärgsidlung un èm Zinkè uff dè Unterè Alb lyt, sowiè dè letschtgnannte Zinkè sèlber, wellè im Quällberych vom Muuchèbach uff dè Alb in èrè Höchi vo öppè 730 m lyt. Nördlich vo dè Unterè Alb hört d Gmarkigsgränz vo Muuchè no vor dè Albhof Mittleri Alb uff. Am unterè Dorfrand vo Muuchè lyt in èm Sitèdobel vom Muuchèbachdal dè Wohnblatz Petersbärg.
Nammè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dè Nammè vum Dorf bezièt sich uff die ehemòligè Hèrrè vo Muchheim, ergo uff dè urkundlich 1119 vozeichnete Ortsnammè Muchheim. Im Lauf vo dè Johrhunderte isch d Endung -heim zuè -en bzw. -è mutyrt. Dè mittelhochdütsche Stamm Much- entschpricht im hütigè alemannischè Muuch-, wo im hochdütschè durch d Lutvoschièbung zuè Mauch- mutyrt isch.
Dialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dè Muuchemer Dialèkt ghört zum Hochalemannischè, un isch identisch zum Stüèlinger un Egginger Dialèkt, asè ghört er wiè s mittlere un untere Wuètèdal zuè dè Südoschtschwarzwälder Isoglossè.
Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ort[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dè Ort Muchheim isch èrschtmòls 1118 urkundlich erwäänt worrè. Schu i dè beidè Johrhundert devor, im 10./11. Johrhundert, hèt Muuchè zum Obberè Albgau ghört. Als Nõchbòrort vo Stüèlingè, öppè 3 km weschtlich uff dè andèRè Sitè vum Stüèlinger Schlossbärg glègè, hèt Muuchè i dè Zit vum 12.-19. Johrundert zuè dè Landgrõfschaft Stüèlingè ghört.[1] Nõch dè Säkularisation vo 1806, wo zu dè Bildung vum Herzogdum Baddè gfüürt hèt, isch Muuchè bis 1974 è sèlbschtändigi Gmeind z Südbaddè gsi. Mittè i dèrrè Zit, im Johr 1875, isch èn Großdeil vum Dorf abbebrènnt, 42 Hüser z Muuchè sin dõdeby vonichtet worrè.Bis i d Nõchchriègszit ab 1945 isch Muuchè è Buèrèdorf gsi, wa mò au hüt no a dènnè Huufè Buèrèhüser im Dorf sää cha. Inzwǜschè git s z Muuchè mee un mee Fürõbedbuèrè, dõrum hèt sich Muuchè suksessyv von èm Buèrè- zuè nèm Wohndorf gwandlet
Wappèhèrkumpft[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Diè rot Rosè im Zèntrum vum Muuchemer Wappè erinnerèt a diè Lehnslüt vo Muuchè, d Hèrrè vo Almshoffè, wo vo 1739 bis 1806 im Uffdraag vo dè Fürschtèbärger d Dätschmeischter z Muuchè gsi sin. Dè silbrige Bord mit dè blauè Böppel zeigt, wiè bi andrè Wappè vo Dörfer i dè Region, d Zuèghörigkeit zu dè Fürschtèbärger aa.
Vokeer[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Muuchè lyt a dè K 6599, dè Dalschtrōß un Muuchemer Ortsdurchfaart, wo im Ort dinnè St. Gallus Schtrōß benamst wörd. Bim Bürgerhuus i dè Ortsmitti drèffèd vo beidè Dalwangè Ortsvobindungsschtrôßli uff d Ortsdurchfaart, vo dè rächtè Dalwangè selli us Weschtè vo Obbermettingè im Steinadal, vo linkè Dalwangè uss Oschtè disèbb vo Stüèlingè. Nōch dè Meinung vo dè Muuchemer lyt irè Dorf im Vokeersschattè vo dè B 314 un dè L 169, dè Alp-Schtrõß Stüèlingè-Bõõdorf, sellè Schattè hèt sich abber dütlich uffghellt, sit d Mitglyder vom Golfclub Obberi Alp hüüfig Gebruuch vo dè K 6599 machèd.
Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Mauchen (Stühlingen) – Sammlig vo Multimediadateie