Zum Inhalt springen

Lambaréné

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Lambaréné
Lambaréné (Gabun)
Lambaréné (Gabun)
Koordinate 0° 42′ S, 10° 13′ OKoordinate: 0° 42′ S, 10° 13′ O
Basisdate
Staat Gabun

Provinz

Moyen-Ogooué
Iiwooner 26.260
a Luftbìld vu Lambaréné ànna 2014
a Luftbìld vu Lambaréné ànna 2014
a Luftbìld vu Lambaréné ànna 2014
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Lambaréné (asoo schribbt m’r uff Frànzeesch; ìm Diitscha schribbt m’r änder „Lambarene“[1]) ìsch dr Hàuiptort vu dr Prowìnz Moyen-Ogooué ìn Gabun. D’ Iiwoohner vu dr Schtàdt nännt m’r Lambarénéens (fìr d’ Manner) un Lambarénéennes (fìr d’ Fràuija) uff Frànzeesch.[2]

Lambaréné lììgt numma weeniga Kilomeeter süüdlig vum Ekwàtoor ìnmìtta vum zäntrààlàfrikàànischa Raagawàld àm Fluss Ogooué. Sa ìsch àui s’ wìrtschàftliga Zäntrum vu dr Prowìnz Moyen-Ogooué. Dr Hàuiptwìrtschàftszwiig ìsch d’ Fìscharäi.[3]

Dr Fluss Ogooué düat sìch z’ Lambaréné ìn zwai Àrma-n-uffschpàlta. Domìt ìsch d’ Schtàdt ìn dräi B’raicha getailt: s’ Rive gauche („lìnk Uufer“), s’ Rive Droite („racht Uufer“) un d’ Île Lambaréné (Lambaréné-Ìnsla).[3] Uff dr River Gauche lììgt dr Viartel „Quartier Isaac“. Därt fìndet m’r àui dr Fluughààfa, wo hìtt fàscht nìmm b’nutzt wìrd. D’ Schtàdttaila uff dr River Droite sìnn Adouma un Abongo. D’ Schtàdttailer Atongowanga, Sahoty, Dakar, Grand Village, Château, Lalala un Bordamur b’fìnda sìch uff dr Lambaréné-Ìnsla.[3]

Z’ Lambaréné ìsch d’ Durschnìttstämpràtüür um 27 Grààd Celsius g’laaga. D’ Raagazitt wìrd dur a Trockazitt vu Jüüli bis Septamber unterbrocha.[3]

Lambaréné
Klimadiagramm
JFMAMJJASOND
 
 
174
 
30
23
 
 
142
 
31
23
 
 
255
 
32
23
 
 
236
 
32
23
 
 
179
 
30
23
 
 
13
 
28
21
 
 
2
 
27
19
 
 
6
 
28
20
 
 
67
 
29
21
 
 
344
 
30
22
 
 
356
 
30
22
 
 
182
 
30
23
Temperatur in °CNiederschlag in mm
Quelle: wetterkontor.de
Monatlichi Durchschnittstemperature und -niderschläg für Lambaréné
Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez
Max. Temperatur (°C) 30,4 31,1 31,6 31,9 30,3 28,0 26,7 27,7 29,2 30,2 30,1 29,8 Ø 29,7
Min. Temperatur (°C) 22,8 22,6 22,8 23,1 22,7 21,2 19,4 19,9 21,4 22,1 22,2 22,7 Ø 21,9
Niderschlag (mm) 174 142 255 236 179 13 2 6 67 344 356 182 Σ 1.956
Sunnenstunde (h/d) 4,4 5,0 4,6 4,8 4,1 2,1 2,0 1,8 1,8 3,0 3,8 3,6 Ø 3,4
Regetäg (d) 11 9 13 13 11 1 0 3 7 19 18 12 Σ 117
Luftfüchtigkeit (%) 85 84 83 84 86 87 87 84 81 83 85 87 Ø 84,7
T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
30,4
22,8
31,1
22,6
31,6
22,8
31,9
23,1
30,3
22,7
28,0
21,2
26,7
19,4
27,7
19,9
29,2
21,4
30,2
22,1
30,1
22,2
29,8
22,7
Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez
N
i
e
d
e
r
s
c
h
l
a
g
174
142
255
236
179
13
2
6
67
344
356
182
  Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez

Z’ Lambaréné hàt dr Elsasser Dokter Albert Schweitzer zamma mìt siinera Eehafràui Hélène Bresslau ànna 1913 (àn dr Zitt vum Frànzeesch-Ekwàtoriààlàfrikà) sii Schpitààl grìnda.[4] Ànna 2021 hàt m’r d’ Ànschtàlt ìn d’ Kàndidààtalischta vu dr UNESCO-Waltkültüüräärwa-n-iitrajt.[5] Dr Schweitzer ìsch biim Schpitààl beardigt worra.

d’ Beveelkerung

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Hìtt laawa z’ Lambaréné verschììdana Bantu-Gruppa (d’ Fang, d’ Bapounou, d’ Eshira, d’ Myéné un àndra). Sa hann d’ Pygmäa verdràngt, wo urschprìnglig doo g’laabt hann.[3]

a pààr Bìlder üss dr Schtàdt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

wìchtiga Litt üss dr Schtàdt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • dr Politiker Paul Gondjout (1912–1990) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[3]
  • dr ehamooliga Füassbàllschpììler Paul Kessany (* 1985) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma. Ar düat hìtt ìn dr Schtàdt a Lüxüshotel b’sìtza.[2]
  • dr Wìrtschàftswìssaschàftler un Politiker Marc Saturnin Nan Nguema (1934–2012) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
  • dr Àrzt un Politiker Séraphin Akure Davain (* 1958) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
  • d’ Jurischta un Schtààtsfràui Rose Rogombé (1942–2015) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
  • dr Politiker, Diplomààt un Dèichter Georges Rawiri (1932–2006) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]

Lìteràtüür zem Theema

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
züa dr Schtàdt
  • Lambarene. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 12. Januar 2025]).
  • Erika Taap: Lambarener Tagebuch. Evànggeelischa Verlààgsànschtàlt Berliin, 1966 (französisch).
  • Lambaréné. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 12. Januar 2025]).
  • Marius Indjieley: Lambaréné, Gabon, dans sa région : limites d’influence et perspectives de développement régional. Université Bordeaux 3, 1989 (französisch, 264 S., Dokteràrwet ìm B’raich Troopageogràfii).
  • Mylène Rémy: Lambaréné. In: Le Gabon aujourd’hui. Éd. du Jaguar, Pàriis 2005, ISBN 978-2-86950-395-3, S. 163–168 (französisch).
  • Laetitia Guylia Rogombe: La dynamique de la ville de Lambaréné : entre mobilité et développement économique local. Université Paris Diderot-Paris 7, 2012 (französisch, 370 S., Dokteràrwet).
zem Albert Schweitzer un siim Schpitààl
  • Augustin Emane: Docteur Schweitzer, une icône africaine. Fayard, Pàriis 2013, ISBN 978-2-213-67254-0 (französisch, 288 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Ladislas-Jean Goldscheid: La dermatologie à Lambaréné. Üniwärsiteet Schtroossburi, 1948 (französisch, 111 S., Dokteràrwet ìm B’raich Mediziin).
  • Jo Munz, Walter Munz, Jean-Paul Sorg (Ìwwers.), Bernard Kouchner (Vorw.): Cœur de gazelle et peau d’hippopotame : les dernières années d’Albert Schweitzer à Lambaréné et l’évolution de son hôpital jusqu’à nos jours. J. Do Bentzinger, Kolmer 2006, ISBN 2-84960-093-8 (französisch, 274 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Gérard Schuffenecker: Lambaréné : hôpital de brousse. Éditions des Dernières Nouvelles d’Alsace, ISTRA, Schtroossburi 1980, ISBN 2-7165-0050-9 (französisch, 142 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Jean-Paul Sorg: Les 100 ans de l’hôpital de Lambaréné . In: Évangile et Liberté. Band 10, Nr. 272, 2013, S. 9–15 (französisch).
  • Patrick Wendling: L’hôpital Albert Schweitzer à Lambaréné. J. Do Bentzinger, Kolmer 1993 (französisch, 96 S.).
  • Roland Wolf: L'hôpital Albert Schweitzer 1913-2015. In: Benoît Wirrmann, Jean-Paul Sorg (Hrsg.): Albert Schweitzer, entre les lignes. Bibliothèque nationale et universitaire, Schtroossburi 2015, ISBN 978-2-85923-059-3, S. 195–207 (französisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Marie Woytt-Secretan: Albert Schweitzer construit l’hôpital de Lambaréné . Oberlin, Pàriis/Schtroossburi 1959 (französisch, 112 S.).
  • Patrick Zirnheld: L’hôpital de Lambaréné : l’expérience d’Albert Schweitzer de 1913 à 1965. Üniwärsiteet Schtroossburi, 1995 (französisch, 189 S., Dokteràrwet ìm B’raich Mediziin).

Ainzelnoohwiisa

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. lüag ìm Duden Online: Lambarene (àbg’rüafa-n-àm 12. Janner 2025)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Lambaréné ìn dr frànzeescha Wikipedia ìwwernumma worra.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Lambaréné ìn dr hoochdiitscha Wikipedia ìwwernumma worra.
  4. Gautier Demouveaux: Sur les traces du docteur Schweitzer au Gabon. In: Ouest-France/L’édition du soir. 21. März 2017 (französisch, ouest-france.fr [abgerufen am 12. Januar 2025]).
  5. Gabon: demande pour l’inscription de l’hôpital Albert Schweitzer à l'Unesco. Radio France Internationale, 17. April 2021, abgruefen am 12. Januar 2025 (französisch).