Lambaréné
Lambaréné | ||
---|---|---|
| ||
Koordinate | 0° 42′ S, 10° 13′ O | |
Basisdate | ||
Staat | Gabun | |
Moyen-Ogooué | ||
Iiwooner | 26.260 | |
![]() a Luftbìld vu Lambaréné ànna 2014
|
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch |
Lambaréné (asoo schribbt m’r uff Frànzeesch; ìm Diitscha schribbt m’r änder „Lambarene“[1]) ìsch dr Hàuiptort vu dr Prowìnz Moyen-Ogooué ìn Gabun. D’ Iiwoohner vu dr Schtàdt nännt m’r Lambarénéens (fìr d’ Manner) un Lambarénéennes (fìr d’ Fràuija) uff Frànzeesch.[2]
Geogràfii
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Lambaréné lììgt numma weeniga Kilomeeter süüdlig vum Ekwàtoor ìnmìtta vum zäntrààlàfrikàànischa Raagawàld àm Fluss Ogooué. Sa ìsch àui s’ wìrtschàftliga Zäntrum vu dr Prowìnz Moyen-Ogooué. Dr Hàuiptwìrtschàftszwiig ìsch d’ Fìscharäi.[3]
Dr Fluss Ogooué düat sìch z’ Lambaréné ìn zwai Àrma-n-uffschpàlta. Domìt ìsch d’ Schtàdt ìn dräi B’raicha getailt: s’ Rive gauche („lìnk Uufer“), s’ Rive Droite („racht Uufer“) un d’ Île Lambaréné (Lambaréné-Ìnsla).[3] Uff dr River Gauche lììgt dr Viartel „Quartier Isaac“. Därt fìndet m’r àui dr Fluughààfa, wo hìtt fàscht nìmm b’nutzt wìrd. D’ Schtàdttaila uff dr River Droite sìnn Adouma un Abongo. D’ Schtàdttailer Atongowanga, Sahoty, Dakar, Grand Village, Château, Lalala un Bordamur b’fìnda sìch uff dr Lambaréné-Ìnsla.[3]
s’ Klimà
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Z’ Lambaréné ìsch d’ Durschnìttstämpràtüür um 27 Grààd Celsius g’laaga. D’ Raagazitt wìrd dur a Trockazitt vu Jüüli bis Septamber unterbrocha.[3]
Lambaréné | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Klimadiagramm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Monatlichi Durchschnittstemperature und -niderschläg für Lambaréné
Quelle: wetterkontor.de
|
G’schìcht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Z’ Lambaréné hàt dr Elsasser Dokter Albert Schweitzer zamma mìt siinera Eehafràui Hélène Bresslau ànna 1913 (àn dr Zitt vum Frànzeesch-Ekwàtoriààlàfrikà) sii Schpitààl grìnda.[4] Ànna 2021 hàt m’r d’ Ànschtàlt ìn d’ Kàndidààtalischta vu dr UNESCO-Waltkültüüräärwa-n-iitrajt.[5] Dr Schweitzer ìsch biim Schpitààl beardigt worra.
d’ Beveelkerung
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Hìtt laawa z’ Lambaréné verschììdana Bantu-Gruppa (d’ Fang, d’ Bapounou, d’ Eshira, d’ Myéné un àndra). Sa hann d’ Pygmäa verdràngt, wo urschprìnglig doo g’laabt hann.[3]
a pààr Bìlder üss dr Schtàdt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]-
d’ Nàzionààlschtrooss 1 ìm Schtàdtzäntrum vu Lambaréné
-
dia Schtrooss àm Ogooué-Uufer fiahrt zem Schtàdtzäntrum
-
a Brucka z’ Lambaréné
-
a Schtross z’ Lambaréné ànna 2013
-
Kìnder z’ Lambaréné ànna 2014
-
Fäähra bii dr Brucka „Pont Isaac“ ànna 2015
-
Schìffa, wo uff’m Ogooué z’ Lambaréné Holz düan transchportiara, ànna 2006
-
Fràuija, wo-n-àm Fluss Oogoué bii Lambaréné ìhra Klaider düan wäscha
-
àm Flussuufer
-
dr Fluss ìm Viartel Sainte-Thérèse
-
Uufer ìm Viartel Dakar
-
a klai Dàmm ìm Viartel Dakar
-
d’ Làndungsbrucka vum Màrkt ìm Viartel Lambaréné
-
dr Fìschmàrkt ìm Quartier Isaac
-
s’ Albert-Schweitzer-Müsee
-
ìm Albert-Schweitzer-Müsee
-
dr Grààb vum Albert Schweizer biim Schpitààl
-
d’ evànggeelischa Kìrìch vum Foyer protestant
-
d’ Moschee Grand Village
-
dr Sààl vu da Ziiga vum Jehova
wìchtiga Litt üss dr Schtàdt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- dr Politiker Paul Gondjout (1912–1990) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[3]
- dr ehamooliga Füassbàllschpììler Paul Kessany (* 1985) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma. Ar düat hìtt ìn dr Schtàdt a Lüxüshotel b’sìtza.[2]
- dr Wìrtschàftswìssaschàftler un Politiker Marc Saturnin Nan Nguema (1934–2012) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
- dr Àrzt un Politiker Séraphin Akure Davain (* 1958) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
- d’ Jurischta un Schtààtsfràui Rose Rogombé (1942–2015) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
- dr Politiker, Diplomààt un Dèichter Georges Rawiri (1932–2006) ìsch z’ Lambaréné uff d’ Walt kumma.[2]
Lìteràtüür zem Theema
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- züa dr Schtàdt
- Lambarene. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 12. Januar 2025]).
- Erika Taap: Lambarener Tagebuch. Evànggeelischa Verlààgsànschtàlt Berliin, 1966 (französisch).
- Lambaréné. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 12. Januar 2025]).
- Marius Indjieley: Lambaréné, Gabon, dans sa région : limites d’influence et perspectives de développement régional. Université Bordeaux 3, 1989 (französisch, 264 S., Dokteràrwet ìm B’raich Troopageogràfii).
- Mylène Rémy: Lambaréné. In: Le Gabon aujourd’hui. Éd. du Jaguar, Pàriis 2005, ISBN 978-2-86950-395-3, S. 163–168 (französisch).
- Laetitia Guylia Rogombe: La dynamique de la ville de Lambaréné : entre mobilité et développement économique local. Université Paris Diderot-Paris 7, 2012 (französisch, 370 S., Dokteràrwet).
- zem Albert Schweitzer un siim Schpitààl
- Augustin Emane: Docteur Schweitzer, une icône africaine. Fayard, Pàriis 2013, ISBN 978-2-213-67254-0 (französisch, 288 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- Ladislas-Jean Goldscheid: La dermatologie à Lambaréné. Üniwärsiteet Schtroossburi, 1948 (französisch, 111 S., Dokteràrwet ìm B’raich Mediziin).
- Jo Munz, Walter Munz, Jean-Paul Sorg (Ìwwers.), Bernard Kouchner (Vorw.): Cœur de gazelle et peau d’hippopotame : les dernières années d’Albert Schweitzer à Lambaréné et l’évolution de son hôpital jusqu’à nos jours. J. Do Bentzinger, Kolmer 2006, ISBN 2-84960-093-8 (französisch, 274 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- Gérard Schuffenecker: Lambaréné : hôpital de brousse. Éditions des Dernières Nouvelles d’Alsace, ISTRA, Schtroossburi 1980, ISBN 2-7165-0050-9 (französisch, 142 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- Jean-Paul Sorg: Les 100 ans de l’hôpital de Lambaréné . In: Évangile et Liberté. Band 10, Nr. 272, 2013, S. 9–15 (französisch).
- Patrick Wendling: L’hôpital Albert Schweitzer à Lambaréné. J. Do Bentzinger, Kolmer 1993 (französisch, 96 S.).
- Roland Wolf: L'hôpital Albert Schweitzer 1913-2015. In: Benoît Wirrmann, Jean-Paul Sorg (Hrsg.): Albert Schweitzer, entre les lignes. Bibliothèque nationale et universitaire, Schtroossburi 2015, ISBN 978-2-85923-059-3, S. 195–207 (französisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- Marie Woytt-Secretan: Albert Schweitzer construit l’hôpital de Lambaréné . Oberlin, Pàriis/Schtroossburi 1959 (französisch, 112 S.).
- Patrick Zirnheld: L’hôpital de Lambaréné : l’expérience d’Albert Schweitzer de 1913 à 1965. Üniwärsiteet Schtroossburi, 1995 (französisch, 189 S., Dokteràrwet ìm B’raich Mediziin).
Ainzelnoohwiisa
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ lüag ìm Duden Online: Lambarene (àbg’rüafa-n-àm 12. Janner 2025)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Lambaréné ìn dr frànzeescha Wikipedia ìwwernumma worra.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Lambaréné ìn dr hoochdiitscha Wikipedia ìwwernumma worra.
- ↑ Gautier Demouveaux: Sur les traces du docteur Schweitzer au Gabon. In: Ouest-France/L’édition du soir. 21. März 2017 (französisch, ouest-france.fr [abgerufen am 12. Januar 2025]).
- ↑ Gabon: demande pour l’inscription de l’hôpital Albert Schweitzer à l'Unesco. Radio France Internationale, 17. April 2021, abgruefen am 12. Januar 2025 (französisch).