Karl Erb
| Dialäkt: Schwäbisch |
Dr Karl Erb (* 13. Juli 1877 z Raveschburg, † en sellra Stadt am 13. Juli 1958) ischt a deitscher Opern- ond Konzertsenger mit dr Stemmlag Tenor gwäa, wo vollkomma ohne Gsangsausbildong a glanzvolla Karriera gmacht hôt.
Aus seim Leaba
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Karl Erb ischt am 13. Juli 1877 en dr obrschwäbischa Stadt Raveschburg uf d Welt komma. Weil seine Eltra arme Leit gwäa send, hend-se-m nôch seira Schualausbildong koi Studiom finanziira kenna. Dr Karl hôt’s abr gschafft, a ondra Beamdalaufbôh eizoschlaga, wo-nr’s bis zom Kassiir bei de Gas- ond Wasserwerk vo seira Hoimetstadt brôcht hôt. An Ausgleich zo seira trischda Arbet hôt’r beim Gsangvorei gfonda. Er hôt a scheena krefdiga Nadurstemm ghet, wo-mr vo älle andre Chormitgliader rausgheert hôt. Des ischt au em Januar 1907 dr Fall gwäa, wo d Stuegerter Hofbihne z Raveschburg mit dr Opr Cavalleria Rusticana vom Pietro Mascagni a Gaschtschbiil gäa hôt. Da Chor en dera Uffihrong ischt vom Liadrkranz Raveschburg gsonga wôrra. Em Generalintendanda vom Stuegerter Hoftheater, em Baron von Putlitz, ischt glei ufgfalla, dass deet oiner mitsengt, wo a Stemm hôt, wo eigentlich fir solischdische Ufgaba gschaffa ischt. Drom ischt’r nôch dr Vorstellong uf dean Kerle zuaganga ond hôt-en nôch Stuegert eiglada. Knabb a halbs Jôhr hôt’s dauret, ond dr Karl Erb ischt em Juni 1907 uf dr Bihne vom Hoftheater gschdanda. Deet hôt’r abr et bloß a Neabaroll gschbiilt, sondern glei d Titlroll em Musikalischa Schauschbiil Der Evangelimann vom Wilhelm Kienzl.
Dr Karl Erb hôt zwar ibrhaupt koin Gsangsonderricht braucht, r hôt abr gschbiirt, dass besser fir-en wär, wenn’r zerscht amôl Erfahronga bei-ma Opernbetriib ama kloinera Theatr sammla kennt. Drom hôt’r sich 1908 fir zwoi Jôhr beurlauba lassa ond ischt zom Opernhaus Libeck ganga. 1910 hôt’r wiidr z Stuegert gsonga.
Sei glanzvoller Ufstiig zom graußa Opernstar hôt 1913 ôgfanga. En deam Jôhr hôt’r a Ôstellong beim Hof- ond Nazionaltheatr z Mincha kriagt. Scho em Jôhr druf hôt’r en dr Titlroll vom Richard Wagner seim Bihnaweihfeschtschbiil Parsival glenza kenna. Nomôl drei Jôhr schbätr isch-em sogar ôôbodda wôrra, bei dr Uruffihrong vom Hans Pfitzner seira Opr Palestrina d Titlroll zo schbiila. Dr Erb hôt ôgnomma. Bei dr erfolgreicha Uruffihrong am 12. Juni 1917 isch dui ungarischa Sopranischdin Maria Ivogün sei Partnere gwäa. S hôt et lang dauret, ond dia zwoi hend sich emmer meh meega. Em Jôhr 1921 schliaßlich hend-se sich vôr-em Standesamt s Ja-Wort gäa. Ghalda hôt dui Ehe abr et grad lang; scho 1932 ischt jeder wiidr seine oigne Weag ganga.
1925 hôt dr Karl Erb sein Abschiid vo dr Bihne gnomma, weil s Minchner Nazionaltheater sein Vrtrag nemme vrlengret hôt. Drom hôt’r sich nôch-ma andra Gelderwerb omgucka miaßa ond hôt sich vo jetzt ôô als Liad-, Konzert- ond Oradoriasenger betädicht. Bsonders gläaga send-em dô drbei d Passiona vom Johann Sebastian Bach.
Ôfang 1948 hend vorschiidene Zeidonga ibr s Ableaba vom Karl Erb berichdet. D Folge ischt gwäa, dass an Haufa Krenz en sei Raveschburger Wohnong gschickt wôrra send. En Wirklichkeit abr hôt dr „Vorstorbene“ noh a guada Gsondheit ghet.[1]
Em Jôhr 1950 hôt dr Karl Erb doch nomôl uf d Bihne zruckkomma kenna. Koi Gerengerer als dr grauße Wilhelm Furtwängler hôt-em d Roll vom Florestan en dr Opr Fidelio vom Ludwig van Beethoven ôôbodda, was dr Erb dankend ôôgnomma hôt.
Am Dag vo seim 81. Geburtsdag, am 13. Juli 1958, hôt’r z Raveschburg seine Auga fir emmr gschlossa. Sei ledschda Ruha hôt’r uf-em Hauptfriidhof vo seira Hoimetstadt gfonda.
Ehronga
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 1952: Bundesvrdinschtkreiz
- 1957: Ehrabirger vo dr Stadt Raveschburg
- Nôch-am Karl Erb seim Ableaba send z Raveschburg ond z Mincha Strôßa nôch-em benannt wôrra, z Raveschburg dr Karl-Erb-Ring ond z Mincha der Karl-Erb-Weg
Litradur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Maria Müller-Gögler: Karl Erb. Das Leben eines Sängers, Vorlag Franz Huber z Offaburg, 1948 (A Neiausgab ischt 1980 em Vorlag Thorbecke z Sigmarenga rauskomma, ISBN 3-7995-1608-5)
Quella
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Friedrich Herzfeld: Das Lexikon der Musik, Verlag Ullstein GmbH, Frankfurt am Main – Berlin – Wien (1976)
- Hans Koeltzsch: Der neue Opernführer, Lizenzausgab fir d Mitgliedr vom Deitscha Biacherbond, Stuegert ond Hamburg (1967)
- Lueg d Weblink
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Karl Erb – Sammlig vo Multimediadateie- A ausfihrlicha Lebensbeschreibong mit-ma Bildle vom Kinschtler (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)