Gertrud Leutenegger

D Gertrud Leutenegger (* 7. Dezämber 1948 z Schwyz; † 20. Juuni 2025 au deert) isch e Schwyzer Schriftstelleri gsii.

Lääbe

D Gertrud Leutenegger isch e Schweschter vu dr Literaturkritieri Beatrice Eichmann-Leutenegger gsii. Si isch z Schwyz ufgwagse un z brunnen uf s Theresianum Ingenbohl gange. Zürcher Schauspiilakademy het s vu 1976 bis 1979 zeerscht Schauspiil un druf Reschy studiert. Anne 1978 het si am Hamburger Schauspiilhuus as Reschyassischtänti vum Jürgen Flimm gschafft. No verschiidene Raise un Ufenthalt z Floränz un z Berlin het si au 1987 lengeri Zyt z Jaapaan gläbt. Si het au in dr franzeesisch- un in dr italieenischsproochige Schwyz gläbt un speeter z Züri.

Ire schriftstellerisch Wäärch umfasst Romään, Verzellige, Gediicht un Theaterstugg. Si het as Verdrätteri vun ere wyyblige, aber nit ideoloogischer schryybwyys gulte. Vor allem in ire „dramatische Poem" stoot s Gschlächterverhältnis vyylmool im Mittelpunkt vun ere Handlig, wu si Wiirkligs un Imaginierts vermischle. Me het si zeerscht as Lyrikeri chänne gleert, vooreb si anne 1975 as Romaanautoori mit «Vorabend» debütiert het.

S Stugg «Lebewohl, gute Reise» (1980, Uruffierig 6.4.1984, Wuppertaler Bühnen; Reschy: Ingo Langner), wu uf em Gilgamesch-Epos basiert, fiert e wyybli Ich zue dr Wuurzle vu dr oobeländische Kultuur un frogt no dr Uursache vu Machtmissbruuch.

«Komm ins Schiff» (1983, Uruffierig 11.10.1996, Theater OFF SZoEN Biel) spiilt uf em letschte Summerfescht vun eme Gaschthuus am See, wu vor em Abbruch stoot. Dr Monoloog vun ere Frau an dr Gliebt riichtet si in hischtoorische, bolitische un mythische Sinnbilder geege ne apokalyptische Untergang.

In «Sphärenklang» (as Heerspiil realisiert, Schwyzer Radio DRS 1, 19.9.1998) reflektiert e Mann noch eme Uufall, wu fascht deedli uusgangen isch, Hochzyt, Gebuurt un Dood.

Anne 2010 isch si in di Dytsch Akademy fir Sprooch un Diichtig gruefe woore.

2014 isch d Leutenegger mit irem Romaan «Panischer Frühling» uf dr Shortlist fir dr Dytsch Buechbryys gstande. In däm Romaan verzellt si ne Aart Liebesgschiicht zwischen eme junge Fischersuun vu Cornwall un ere eltere Schwyzeri. Im nämlige Joor, 2014, het d Leutenegger dr Roswitha-Bryys iiberchuu, wu nume an Schriftstellerne vergee wiird. D Jury het deert d Leutenegger as «herausragende Stilistin» un «ungewöhnlichen Schriftstellerin» globt, wu d Poetik vun ere vu dr «stillen Tönen» läbt.

Uf ere Lääsig anne 2014 het d Leutenegger mol verzellt, si heeb kai Computer, zum Schryybe bryycht si nume Stilli. «Ein Schreibatelier wäre schön. Darin nichts als Papier und Bleistifte. Vielleicht unsere Katze, die ist immer froh, wenn ich bei ihr bin.»

D Leutenegger isch Mueter vun ere Doochter gsii. Si isch im Juuni 2025 im Alter vu 76 Joor z Schwyz gstoorbe.

Wäärch

• Vorabend. Roman. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1975 (zletscht: Schweizer Bibliothek, Band 7, Zürich 2006).
• Ninive. Roman. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1977, ISBN 3-518-03536-3.
• Lebewohl. Gute Reise. Ein dramatisches Poem (= Edition Suhrkamp. Band 1). Suhrkamp, Frankfurt am Main 1980, ISBN 3-518-11001-2.
• Wie in Salomons Garten. Gedichte. Eremiten-Presse, Düsseldorf 1981.
• Gouverneur. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1981.
• Komm ins Schiff. Dramatisches Poem. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1983.
• Kontinent. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1985.
• Das verlorene Monument. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1985 (= edition suhrkamp 1315).
• Meduse. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1988.
• Acheron. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1994.
• Sphärenklang. Dramatisches Poem. Eremiten-Presse, Düsseldorf 1999.
• Pomona. Roman. Suhrkamp, Frankfurt am Main 2004, ISBN 3-518-41603-0.
• Gleich nach dem Gotthard kommt der Mailänder Dom. Geschichten und andere Prosa. Suhrkamp, Frankfurt am Main 2006, ISBN 3-518-41834-3.
• Matutin. Roman. Suhrkamp, Frankfurt am Main 2008, ISBN 978-3-518-42029-4.
• Panischer Frühling. Roman. Suhrkamp, Berlin 2014, ISBN 978-3-518-42421-6.
• Das Klavier auf dem Schillerstein. Prosa. Nimbus, Wädenswil 2017, ISBN 978-3-03850-035-3.
• Späte Gäste. Roman. Suhrkamp, Berlin 2020, ISBN 978-3-518-42958-7.
• Partita. Notate. Nimbus, Wädenswil 2022, ISBN 978-3-03850-089-6.

Uuszaichnige

• 1978 Bryys vu dr Klagenfurter Jury vum Ingeborg-Bachmann-Preis
• 1979 Droste-Bryys
• 1985 Gaschtbryys vu dr Lozärner Literatuurfeerderig
• 1986 Bryys vu dr Schwyzerische Schillerstiftig
• 1988 Literaarischi Eeregaab vu dr Stadt Züri
• 1993 Anerkännigsbryys vu dr Lozärner Marianne und Curt Dienemann-Stiftig
• 1999 Innerschwyzer Kultuurbryys
• 2009 Schillerbryys vu dr Zürcher Kantonaalbank fir Matutin
• 2014 Shortlist fir dr Dytsch Buechbryys mit Panischer Frühling
• 2014 Roswitha-Bryys vu dr Stadt Bad Gandersheim
• 2021 Chunschtbryys Zollike
• 2023 Soledurner Literatuurbryys
• 2024 Chunschtbryys vu dr Stadt Züri

Literatuur

• Esther Ackermann: Gertrud Leutenegger. In: Andreas Kotte (Hrsg.): Theaterlexikon der Schweiz. Band 2. Chronos, Zürich 2005, ISBN 3-0340-0715-9, S. 1101.
• Rike Felka: Das geschriebene Bild. Über Gertrud Leutenegger. Passagen, Wien 1996, ISBN 3-85165-212-6.
• Vesna Kondrič Horvat: Der eigenen Utopie nachspüren: zur Prosa der deutschsprachigen Autorinnen in der Schweiz zwischen 1970 und 1990, dargestellt am Werk Gertrud Leuteneggers und Hanna Johansens. Lang, Bern u. a. 2002, ISBN 3-906768-97-X.
• Diana Leeder: Momentary Peace. An examination of the Catholic references in the works of Gertrud Leutenegger. (= Texte und Studien zur Literatur der deutschen Schweiz. Band 11). Lang, Bern 2011, ISBN 978-3-03911-643-0.
• Eve Pormeister: Grenzgängerinnen. Gertrud Leutenegger und die schreibende Nonne Silja Walter aus der Schweiz. Atelier SAXA – Worte und Bilder, Berlin 2010, ISBN 978-3-939060-26-0, S. 12–13.
• Silvia Henke Dean: «Unruhe des ersehnten Horizontes». Narrative des Südens in der Prosa von Gertrud Leutenegger. In: Blick nach Süden. Literarische Italienbilder aus der deutschsprachigen Schweiz. Schweizer Texte. Herausgegeben und mit einer Einleitung von Corinna Jäger-Trees und Hubert Thüring; redaktionelle Mitarbeit: Louanne Burkhardt. Chronos, Zürich 2019, S. 273–286.

Weblink

• Publikatione vo und über Gertrud Leutenegger im Katalog Helveticat vo der Schwiizerische Nationalbibliothek
• Literatur vu un iber Gertrud Leutenegger im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
• Yytrag über Gertrud Leutenegger im Lexikon vom Verein Autorinnen und Autoren der Schweiz
• Gertrud Leutenegger. Biografy un Bibliografy uf Viceversa Literatur
• Lääsig mit dr Gertrud Leutenegger zum Aaloose uf Dichterlesen.net