Dillèdorf

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Koordinate: 47° 47′ 54″ N, 8° 24′ 11″ O
Dillèdorf
Stadt Bõõdorf im Schwarzwald
Wappè vo Dillèdorf
Wappè vo Dillèdorf
Höhe: 684 m
Iiwooner: 251 (5. Jan. 2017)[1]
Iigmäindig: 1. Oktober 1974
Postleitzahl: 79848
Vorwahl: 07703
Dillèdorf mit irer Pfarr- un Wallfaartskirchè
Dillèdorf mit irer Pfarr- un Wallfaartskirchè

Dillèdorf mit irer Pfarr- un Wallfaartskirchè

Dillèdorf isch én Stadtdeil vo dè baddischè Stadt Bõõdorf im Landchrais Waldshuèt.

Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]

E Portrait vo Dillèdorf, vom Baerg obbè un vom unterè Dorfrand

Dillèdorf lyt uff 684 m HNH in èm linkè Sitèdal vom Mèrrèbach, s Dillèdorfer Dal gòt los uff èm Münchinger Bärg un gòt uff èrè Längi vo öppè 3 km südlich bis zuè dè Mündung in Mèrrèbach. Dillèdorf lyt öppè i dè Mitti vo sèllèm Dal. Uff dè linkè Sitè vom Mèrrèbach git drei Sitèdäler, wo breit gnuèg sin, um ènèm Dorf Blatz z biètè, vo Wescht nõch Oscht heißèd diè Dörfer: Brunnõdèrè (1,5 km weschtlich), Dillèdorf un Lèmpach (2 km öschtlich). Bi dè Mündung vom Dillèdorfer Dal stòt è Hörnli zmitts im Mèrrèbachdal, graad obberhalb stòt d Dillèdorfer Sägi. D Dillèdorfer markyrt s Ènd vom schluchtartige Abschnitt vom Mèrrèbachdal zwǜschè Wällèdingè un sèbbèm Hörnli bi dè Dillèdorfer Sägi. Uff dè andrè Sitè vom Mèrrèbachdal thront Unterwangè uff èrè Bärgkuppè, wo gègèübber vo Dillèdorf lyt. Dè Dillèdorfer Bann gòt è baar hundert Meter abbèzuès vom Hörnli, sèllèwäg stòt dört d Bõõdorfer Kläraalaag am düèfschte Pungt vom Bõõdorfer Stadtgebièt.

Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dillèdorf vom Mèrrèbachdal odder dè rächtè Haaldè dèvo aagluègèt

Bi Dillèdorf sin Gräber uss dè Hallschtatt- un La-Tène-Zit gfundè worrè. Dè Ort un è Burg dèzuè wörd 797 als Tillindorf in èrè Schenkungsurkundè a s Kloschter St. Gallè benamst. Dè örtliche Adel vo Dillèdorf isch 1289 letschtmòls erwäänt worrè. Unter m Abt Heinrich isch dè Ort deilwys a s Kloschter St. Bläsy übbergangè. D Oftringer Hèrrè sin ebbèfalls am Bsitz bedeiligt gsi, si hèn irèn Aadeil 1424 a dè Dièthelm vo Tannegg vokauft.

D Tannegger sin é Sitèlinniè vo dè Hérrè vo Blomegg gsi. Anno 1443 hét dè Ritter Thüring vo Hallwyl d Hèrrschaft Blomegg mit dè Dillèdorfer Burg erworbè, er hèt si 1448 a s Kloschter St. Bläsy vokauft. D Burg Dillèdorf isch im Buèrèchrièg gschliffè worrè, un isch hüt vollkommè abgangè. Dillèdorf isch ab dört Deil vom St. Bläsischè Amt Blomegg i dè Rychhèrrschaft Bõõdorf gsi. Im Dryßgjöhrigè Chriég isch dè Ort gröschtedeils kabutt gmacht worrè un hèt sich dènõch nu langsam erholt. Anno 1798 hèt è Vyhseuchi grassyrt. Mit dè Ufflösung vom Kloschter St. Bläsy i dè Säkularisation isch Dillèdorf nõch èm Hy un Hèr 1806 zum neubildètè Großherzogdum Baddè chò un hèt bis zum Septembèr 1974 als sèlbschtändigi Gemeinde Bschtand ghaa. Zum 1. Oktobèr 1974 isch Dillèdorf uff Bõõdorf ygmeindèt worrè.[2]

Kirchè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Pfarr- un Wallfaartskirchè z Dillèdorf

Anno 1368 hèt d Brigitta vo Randèburg dè Lièbfrauèkirchè z Dillèdorf für dè Unterhaalt vom ewigè Liècht èn Acker un é Wisé gschenkt. Diè hütig Kirchè gòt uff s 17. Johrhundert zrugg, woby s Innere un Üßèrè i dè Baroggzit stark umgmodlèt worrè isch. Nõch èm Dryßigjöhrigè Chrièg isch 1665 znägscht s Pfarrhuus un denn 1680–1681 d Pfarr- un Wallfaartskirchè "Zu unseren lieben Frau von Dillendorf" neu baut un 1683 gweyt worrè. Zyl vo dè Wallfaartskirchè isch vor allem d Bitte um Règè i dè dröchènè Summer gsi. S Pfarrhuus hèt auch als Vowaltungssitz diènt un hèt sich mit dè Kirchè in èrè Baroggè Gartèaalaag befundè, wo hüt nu no in Fragmänt vorhandè isch.[3] Dillèdorf isch bis zum Zämmèschluss zuè dè Seelsorgeeinheit Bõõdorf-Wuètè mit dè Filialkirchè z Brunnõdèrè è eigèschtändigi Pfarrgmeind gsi.

Literadur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Helmut Vocke (Hrsg.), Chronik des Landkreis Waldshut, 1957
  • Norbert Nothhelfer (Hrsg.), Der Kreis Waldshut, 1979
  • Waldemar Lutz un Hansjörg Noe (Hrsg.): Kennzeichen WT Heimatkunde für den Landkreis Waldshut, Reinhard Caschpers (Mithrsg.), 1989, ISBN 3-12-258330-5
  • Stadt Tiengen (Hochrhein): Der Klettgau, Franz Schmid (Hrsg.), 1971; (bis hüt maßgèblichi Monography, mit Bydrääg vo: Ruth Blum, Eugen Fürstos, Richard Gäng, Josef Hirt-Elmer, Isele Josef, Helmut Maurer, Ludwig Mayer, Emil Müller-Ettikon, Heinrich Münz, Helmut Naumann, Alois Nohl, Alfons Peter, Ernst Rüedi, Franz Schmid, Karl Schwarzenberg, Ignatz Stein, Heinz Voellner, Karl Friedrich-Wernet, Hans Jakob Wörner)

Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Dillendorf (Bonndorf im Schwarzwald) – Sammlig vo Multimediadateie

Einzelnõchwys[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. ↑ Wissenswertes über Bonndorf. In: bonndorf.de. Archiviert vom Original am 23. September 2017; abgruefen am 8. Juli 2017.
  2. ↑ Historisches Gemeindeverzeichnis für die Bundesrepublik Deutschland. Namens-, Grenz- und Schlüsselnummernänderungen bei Gemeinden, Kreisen und Regierungsbezirken vom 27.5.1970 bis 31.12.1982. W. Kohlhammer, Stuttgart / Mainz, ISBN 3-17-003263-1, S. 523.
  3. ↑ Der BibISBN-Eintrag Vorlage:BibISBN/392134011X ist nicht vorhanden. Bitte prüfe die ISBN und lege ggf. einen [[[:Vorlage:Neuer Abschnitt/URL]] neuen Eintrag] an.


Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Dillendorf_(Bonndorf_im_Schwarzwald)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Dillendorf_(Bonndorf_im_Schwarzwald)&oldid=1047063"