Wenkerboge vu Alt-Briesach

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Zwische 1852 un 1911 het de Sproochforscher Georg Wenker ne Ditsche Sproochatlas uff d Bei gstellt un zwar, indäm er under andrem vierzig Sätz in allene Schuele vum domolige Reich het uffschriiwe lo. Unde stehn die 40 Sätz un no ne paar Werder, wu domols in Alt-Briesach notiert worre sin. D' Schueler hänn mit Hilf vum Hauptlährer Georg Adam üs Sasbachried bi Achere de Wenkerboge üssgfillt.

Wenkersätz

Vu de vierzig Wenkersätz sinn emol vorerscht nur zehni iitrage. Sowit des goht, isch d' Schriibwiis inn de Bege iwernumme worre.

  1. Im Winter flieäge die truckene Blätter inder Luft ärum.
  2. S'härt gli uf tschneie, drno wird’s Wätter wieder bésser.
  3. Thue Kohlä in dr Ofä, daß Miläch bald a zkoche fangt.
  4. Der guet alt Mann isch mitm Roß durchs Is broche u isch ins kalt Wasser keit.
  5. Er isch vor vier oder sechs Wuche gschorbe.
  6. Des Fiir isch tschark, Kueche sin unte ganz abrennt.
  7. Er ißt d' Aier immer ohne Salz u Pfèffer.
  8. D Fueß diämer arg weh, i glaub, i hasi durchgloffe.
  9. I bin bider Frau gsi u hab eres gsait un si hét gsait, si wills im Maidli sage.
  10. I wills nimmi thue.
  11. I schladr gli der Kochlöffeö umd Ohrè, du Aff.
  12. Wo gèsch ani selle mer mitder goh?
  13. Mi liäb Kind blib do unte stoh, bösi Gänz bissiti tot.
  14. Sin schlächti Zitte.
  15. De hösch hit am meschtä glehrt un bisch brav gsi, du därfsch frühjer heim as dantri.
  16. Du bisch no nit groß gnue, ä Fläsch Wi ztrinke de muesch zerst no meh wachse un größer wääre.
  17. Gang sags in der Schwestr, si soll dr Rock für euri muetter fertig näje un sufer bürste
  18. Hättsche kennt drno wärs anderscht kumme, stät besser um deh schteh.
  19. Wär hét mer mi Korb voll Fleisch gschtohle?
  20. Dr thuet, als hät mer ä züem Dresche angschdellt, si häns aber sèlber t
  21. Wem hetr di neu Gschicht verzèhlt.
  22. Me muest lut briöle, sonst hört ernit.
  23. Mr sin muet un hän Durscht.
  24. D Fueß diämer arg weh, i glaub, i hasi durchgloffe.
  25. Dr Schnee isch hinacht liègé bliebé, aber hüte morge ischr vergange.
  26. Hintr unserm Hus stehn drei Äpfelbäum mit rothé Äpfel.
  27. Könnener nit no ä Weng warte, dr no gehmer mitich.
  28. Er därfe keini äso Kindereie triibä.
  29. Unsre Bärg sin nit so hoch, euri sin viel höcher.
  30. Wiä viel Pfund Wurscht un wiä viel Brot wän er ha?
  31. I verstatand ichnit, dr muesch luter schwätze.
  32. Händr kei Stückli wißi Seipf ür mich ufm Tisch gfunde?
  33. Die Brueder erwill sich zwei schöne neui Hüser in euer Garte boie.
  34. Des Wort kuntm vum Herze.
  35. Des isch recht vunenä.
  36. Was sin ddes für Vögel uf sélére Mure?
  37. D Bura hän fürn Ochsä un nün Kühe un zwölf Schef vors Dorf brocht, si wan sie verkaufe.
  38. D Lüt sin alli ufem Fäld un mäje.
  39. Gang nur dr brün Hund machtr nit.
  40. I bin mit dene Lüt do hinte übr d Matte ins Korn gfahre.

Werder im Wenkerboge

  • heiß, nei, blaü, graü, haue, Hand, Hampf, Helm, Flachs, dr wachst, Bäse, Pflume, Briäf, Hoft, jung, krumm
  • Sunndtig, Mentig, Zistig, Mittwoch, Dunnstig, Fritig, Samschtig
  • elf, fufzeh, sechszeh, fufzig

Quelle