Barby (Ardennes)

Barby
Barby (Frankreich) Barby
Region	Grand Est
Département	Ardennes
Arrondissement	Rethel
Kanton	Rethel
Kommünàlverbànd	Pays Rethélois
Koordinàte	49° 31′ N, 4° 19′ O49.5227777777784.3136111111111
Heche	66–142 m
Flech	11,32 km2
Iiwohner	407 (1. Jänner 2020)
Bevelkerungsdicht	36 Iiw./km2
Code Postal	08300
INSEE-Code	08048

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Barby [baʁbi] ìsch a frànzeescha G’mainda mìt 407 Iiwoohner (Schtànd 1. Januar 2020) ìm Département Ardennes ìn dr Regioon Grand Est. Sa g’heert zem Arrondissement Rethel, zem Kàntoon Rethel un zem G’maindaverbànd Pays Rethélois. D’ Dorfbewoohner nännt m’r Barbyons [baʁbjɔ̃] (fìr d’ Manner) un Barbyonnes [baʁbjɔn] (fìr d’ Fràuija) uff Frànzeesch.

wu ’s lììgt

D’ Aisne verlàuift durs süüdliga G’maindagebiat, wo sa — wia àui dr Ardennakànààl — ainiga Àbschnìtta vu dr G’maindagranz bìldet. Dr Fluss Vaux duurakweert d’ G’mainda uff’ma kurza Àbschnìtt ìm Wäschta un mìndet àn dr G’maindagranz züa Château-Porcien ìn d’ Aisne. Umgaa wìrd Barby vu da Noochberg’mainda Arnicourt un Sorbon ìm Norda, vum Kàntoonshàuiptort Rethel ìm Oschta, Acy-Romance ìm Süüdoschta, Nanteuil-sur-Aisne ìm Süüda so wia Taizy ìm Süüdwäschta, Château-Porcien ìm Wäschta un Écly ìm Nordwäschta.

G’schìcht

Wämm’r z’ Barby Üssgrààbunga g’màcht hàt, hàt m’r a Grààb üss dr Bronzazitt äntdäckt. Durs Dorf hàt a Reemerschtrooss vu Rethel uff Château-Porcien g’fààhra.

Uff’m hìttiga G’maindagebiat vu dr G’mainda hàt’s ìm Mìttelàlter s’ Dorf Gerson [ʒɛʁsɔ̃], wo hìtt verschwunda-n-ìsch.

wia sìch d’ Beveelkerung äntwìckelt hàt

Joohr	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2011	2018
Iiwoohner	234	209	211	347	384	352	371	377	418
Kwalla: Cassini un INSEE

wàs doo z’ sah ìsch

• d’ reemisch-kàthoolischa Johànnis-dr-Taifer-Kìrìch (église Saint-Jean-Baptiste), wo ànna 1880 ärrìchta worra-n-ìsch. Ìn dr Kìrìch sìnn a Hüüfa Kunschtwark zitter’m Ààfàng vum 20. Joohrhundert àls Ainzelobjakta bii da Histoorischa Dankmooler klàssifiziart, wo-n-a nàzionààla Bediitung hann: Dr schtainiga Àltààrtìsch mìt siim Retààwel üss’m And vum 15. Joohrhundert, dr schtainiga Tàuifbäcka üss’m 15. Joohrhundert, d’ Holzschtàtüüta vum hl. Johànnis em Taifer üss’m 17. Joohrhundert, s’ G’mäld vu dr Änthàuiptung vum hl. Johànnis em Taifer (Eelfàrb uff Holz) üss’m 15. Joohrhundert, d’ Schtaischtàtüüta vu dr hl. Barbara üss’m 16. Joohrhundert, d’ dräi Schtaischtàtüüta vu dr Màriaklààg, vum hl. Johànnis em Taifer un vum hl. Johànnis em Evànggeelìscht üss’m And vum 15. Joohrhundert so wia dr Grààbschtai fìr d’ Élisabeth la Chardenière — dr Müatter vum Kànzler Gerson üss’m Joohr 1601. Àui d’ Schtaischtàtüüta vum hl. Hubertus, wo waahrem Äärschta Waltkriag zärschteert worra-n-ìsch, ìsch noch hìtt bii da Histoorischa Dankmooler mìt’ra nàzionààla Bediitung klàssifiziart. Üsserdam sìnn a Hüüfa Kunschtwark zitter 1976 bii da Histoorischa Dankmooler iig’schtuuft, wo-n-a regionààla Bediitung hann: d’ fàrwiga Holzschtàtüüta vu dr Màdonna mìt’m Jesüskìnd üss’m 19. Joohrhundert — wo jedoch hìtt verschwunda-n-ìsch —, d’ Holzkànzla üss’m 18. un 19. Joohrhundert, a Holzschtàtüüta üss’m 18. Joohrhundert, wo vermüatlig dr hl. Pooli dààrschtällt, viar Choorg’schtial üss Aichaholz üss’m Ààfàng vum 19. Joohrhundert, s’ G’mäld vum Jean de Gerson (Eelfàrb uff Liinwànd) üss’m 19. Joohrhundert, a Màrmoor-Bruschtbìld vum Jean de Gerson, wo dr Joseph Félon ànna 1884 g’hàuija hàt so wia d’ Gedanktààfla fìr dr Jean de Gerson üss vergulda Màrmoor un Kàlschtai vum Joohr 1881.
• s’ Kriagerdankmool vum Äärschta Waltkriag

• 
  wämm’r ìns Dorf Barby iinafààhrt
• 
  d’ Kìrìch vum hl. Johànnis em Taifer
• 
  d’ Kìrìch vum hl. Johànnis em Taifer
• 
  a àndra Sìcht vu dr Kìrìch
• 
  a hooch Waagkriiz ìm Dorf Barby
• 
  a ànder Waagkriiz ìm Dorf
• 
  a Waagkriiz, wo zallamols s’ Dorf Gerson gsìì ìsch
• 
  s’ Kriagerdankmool vum Äärschta Waltkriag

wìchtiga Litt üss’m Dorf

• dr Jean de Gerson (1363–1429), kàthoolischer Theoloog, Müstiker un Kànzler vum Pàriiser Sorbonne, ìsch z’ Gerson uff d’ Walt kumma.
• dr Jesüit un Schrìftschtäller Eugène Marquigny ìsch ànna 1836 z’ Barby uff d’ Walt kumma.
• dr Schrìftschtäller Guy Féquant ìsch ànna 1949 z’ Barby uff d’ Walt kumma.

Lìteràtüür zem Ort

• Albert Baudon: Notices historiques et archéologiques sur les communes rurales du canton de Rethel : Barby. In: Annales rethéloises. Nr. 25, Januar 1991, S. 1–6 (französisch). 
• Albert Baudon: Notices historiques et archéologiques sur les communes rurales du canton de Rethel : Barby. In: Annales rethéloises. Nr. 27, Mai 1991, S. 31–34 (französisch). 
• Édith Féquant: L’église Saint Jean-Baptiste de Barby. In: Chez nous. Nr. 6, November 1989 (französisch). 
• Guy Féquant: L’ancienne église de Barby. In: Bulletin archéologique, historique et folklorique. Nr. 29, 1968, S. 34–36 (französisch). 
• Guy Féquant: La nouvelle église de Barby. In: Bulletin archéologique, historique et folklorique. Nr. 31, 1969, S. 31–33 (französisch). 
• François Guérin: Fonds de cabanes hallstattiens découverts à Barby. In: Bulletin archéologique, historique et folklorique. Nr. 23, 1965, S. 16 (französisch). 
• Bernard Lambot: Un site des champs d’urnes à Barby. In: Préhistoire et protohistoire en Champagne-Ardenne. Nr. 5, 1985, S. 23–29 (französisch). 
• André Marquigny: Une personnalité locale méconnue : le Père Eugène Marquigny. In: Bulletin archéologique, historique et folklorique. Nr. 45, 1977, S. 23–24 (französisch). 
• Ch. Bredy: Le bon curé ou la vie, les oeuvres et la mort du pieux curé de Barby (Ardennes) Monsieur l’abbé Charles Joseph Godart décédé le 28 février 1875 suivies d’une notice historique sur Barby, près Rethel. Raive-Pignolet, 1875 (französisch, 47 S.).  Mìt’ra Resanzioon: Bulletin bibliographique : Le bon curé ou la vie, les oeuvres et la mort du pieux curé de Barby (Ardennes) Monsieur l’abbé Charles Joseph Godart décédé le 28 février 1875 suivies d’une notice historique sur Barby près Rethel. In: Revue de Champagne et de Brie. Band 1, 1876 (französisch). 
• Reconstruction de l’église de Saint-Jean-Baptiste de Barby (Ardennes) : paroisse natale du chancelier Gerson. (französisch, 2 S., um 1880 gedruckt). 
• Chronique : reconstruction de l’église. In: Revue de Champagne et de Brie. Band 9, 1880, S. 78–79 (französisch). 
• Reconstruction de l’église de Barby. In: Bulletin du diocèse de Reims. Nr. 29, 29. Mai 2014, S. 260–261 (französisch). 
• Bénédiction d’une cloche pour l’église de Barby. In: Bulletin du diocèse de Reims. Nr. 26, 26. Juni 1875, S. 310–312 (französisch). 
• A. Morigny: Bénédiction de l’église de Barby. In: Bulletin du diocèse de Reims. Nr. 40, 7. Oktober 1882, S. 472–473 (französisch). 
• A. Savoye (Hrsg.): L’église de Barby et épitaphe de la mère du chancelier Gerson. 1881 (französisch). 
• Henri Jadart: L’épitaphe de la mère du chancelier Gerson dans l’église de Barby. In: Bulletin monumental. Nr. 4, 1882 (französisch, 35 S.). 
• Henri Jadart: Un buste en marbre de Gerson, oeuvre de Joseph FELON, 1883. Don de l’Etat, église de Barby. In: Revue de Champagne et de Brie. Band 15, 1883, S. 416 (französisch). 
• Anne Lesourd: Rethélois. Le parc éolien de Barby bientôt fini : vent debout contre l’éolien. In: La Semaine des Ardennes. Nr. 33, 29. April 2010, S. 21 (französisch). 

Lüag àui

• d’ Lischta vu da G’mainda ìm Ardenna-Département

Weblìnks

 Commons: Barby (Ardennes) – Sammlig vo Multimediadateie

• Schtàtistik züa dr G’mainda Barby biim INSEE (frànzeesch)
• Informàzioona züa dr G’mainda Barby ìn dr Dààtabànk vu dr LdH/EHESS/Cassini (frànzeesch)