Struwwelpeter
| Dialäkt: Mìlhüüserisch |
„Dr Struwwelpeter“ ìsch a beriahmt Kìnderbüech gschrìewa vum Heinrich Hoffmann, a ditscher Kìnderdokter.
As hàndelt sìch um Kìnder wo nìt bràv sìn un wagadam vìel Miseer han. Zehn kleina Gschìchtla, voller Moràl un mankmol grüßig, sotta ìn da Kìnder lehra z'folga.
Dr Held vum zweita Gschìchtla ìsch a junger Büe wo sìch nìt wìll loo strahla, ar heißt „Struwwelpeter“ un hàt ìm Büech si Nàmma gaa.
Ààfang[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ànna 1844 z'Frànkfurt, hàt dr Kìnderdokter Heinrich Hoffmann fer si Suhn a Bìlderbüech àls Wiahnàchsgschank gsüecht. Ar hàt àwer nit gschèits gfunda un hàt àm Plàtz a laar Heft heimbrocht, fer'na mìt sina eigena Text un Gmälda z'fìlla.
Uf em Rot vu'ma Frìnd hàt dr Hoffmann si Heft àls Büech lo drucka, mìtem Titel „Drollige Geschichten und lustige Bilder für Kinder von 3–6 Jahren“; dr Hoffmann hàt dr Pseudonym Reimerich Kinderlieb benutzt, nur fer dia erschta Version vum Büech.
Noochhar hàt dr Titel gwachselt uf „Der Struwwelpeter“.
Erfolg un Ìwersetzunga[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dàs Büech hàt a so vìel Erfolg ghàà àss's ìn mehrera Sprocha ìwersetzt worra ìsch; zum Beispiel uf Anglisch ànna 1848: „Slovenly Peter“, uf Frànzeesch: „Pierre l'ébouriffé“, uf Làtiinisch, Esperànto, Griachisch, Finnisch...)[1] D verschìedena ditscha Dialekta sìn aui derbi; 's gìtt zum Beispiel „De Alemannisch Strubelpeter“ vo de Rosmarie Wieand un em Walter Sauer, „Dr elsassisch Strubelpeter“ ìwersetzt vum Yves Bisch...[2] De Strubelpeter: In Mundart übertragen und mit einem Nachwort von Jürg Schubiger uf Züritüütsch.[3]
Ìnhàlt[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ileitung[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Wenn d Kìnder scheen bràv sìn, noh brìngt ìhna s Chrìschtkìndla fiina Kiachla un a Bìlderbiachla.
Dr Strubelpeter[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Strubelpeter ìsch a Büe wo sina Hoor nìt losst strahla. Sina Neegel hàt'r sch fàscht a Johr làng nìmm gschnìtta un sa sìn jetz sehr làng.
So wìrd ma wiascht, wenn ma sina Üssah nìt bsorgt. „Pfui!“ riaft jeder uf'na.
D Gschìchta vom beesa Frìtz[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr beesa Frìtz düet Tiarer un Menscha quala. Bis uf a Mol: a Hund, wo dr Frìtz gschlàga hàt, bisst'na ìns Bei.
Schliaßlig lìegt dr Frìtz ìm Bett un liidet, wahrend àss dr Hund àm Tìsch sìtzt un si Assa frìsst.
S gànz trüriga Gschìchtla vom Maidla mìt da Krìtzerhältzla[ändere | Quälltäxt bearbeite]
S Pauline ìsch a Maidla wo sina Eltra dheim allei glo han. As fìndet Krìtzer un wìll sa fìr spìela ààzìnda. Zwei Kàrta heischa ìhm vorsìchtig z'sìì, àwer as loost nìt uf sa.
Leider pàcka d Flàmma si Rock, un s àrma Maidla stìrbt ìm Brànd.
D Gschìchta vo de schwàrza Büawa[ändere | Quälltäxt bearbeite]
A schwàrz (àfrikànisch) Biawla geht unter'ma Bàrabli ge spàziara. Drèi Lüeter làcha'na üs, eifàch wial'r schwàrz ìsch.
Dr Nikolàuis, fer sa strofa, dunkt sa àlla drèi ìn a Fàss schwàrza Tìnta, so wara sa wìrklig gànz schwàrz... noch dìnkler às s Biawla wo sa vorhar üsglàcht han.
D Gschìchta vom wìlda Jager[ändere | Quälltäxt bearbeite]
A wìlda Jager geht uf d Jàcht, mìt Üniform, Taschla, Flìnta un Brìlla. A Momant lìegt'r ìns Gràs, do kummt a Hàs wo-n-ìhm Flìnta un Brìlla awagnìmmt. Dr Hàs schiaßt uf dr Jager, wo abrennt un ìn a Brunna blìtzt.
D Gschìchta vom Dümazuller[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Dümazuller ìsch a Biawla wo nìt därf si Düma zulla. Amol losst'na sina Màmma allei un verlàngt àss'r bràv blibt un jo nìt d Düma zullt, sunscht kummt dr Schniider un ar hàuit ìm Biawla sina Düma àb.
Leider düet s Biawla nìt folga: küüm ìsch'r allei, zullt'r si Düma un, wia vorgsah, kummt dr Schniider... àm And bliiwa ìm àrma Biawla numma noch viar Fìnger ìwrig àn jedera Hànd.
D Gschìchta vom Suppa-Kàschper[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Suppa-Kàschper ìsch a stàrker Büe, wo àwer plätzlig kè Suppa meh wìll assa. Ar wìrd jeder Tàg mägerer, un àm fìmfta Tàg stìrbt'r.
D Gschìchta vom Gügelphilippe[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Gügelphilippe kààt nìt riahwig àm Tìsch bliiwa sìtza. Ar gügelt standig uf sim Stüehl, wàs si Vàter vìel ärgert.
Dàs Gügla geht a so witt àss dr Büe hìntersi ghèit, noh wìll'r sìch àm Tìschtüech noch hewa, un so risst'r's àwa, mìt àllem wàs uf em Tìsch gsìì ìsch. Àm And sìn Gschìrr un Assa verderbt.
D Gschìchta vom Hàns Guck-ìn-d-Luft[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Hàns geht ìn d Schüel mìt sim Mappla, ohna uf dr Wag z'lüega. Standig guckt'r nur ìn d Luft, un so pàssiara-n-ìhm Unglìck: amol rennt ìhm a Hund drii, a andermol ghèit'r ìns Wàsser un müeß vu Fìscher gretta wara.
D Gschìchta vom fliegenda Robbi[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Wenn's ragent blibt dr Robbi nia dheim, ar geht liawer duss ge spàziara, ìn dr Nässa un ìm Wìnd. Amol gìtt's a so-n-a Sturm àss dr Robbi furtfliagt un gànz verschwìndet.
Referanz[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ http://www.struwwelpeter-museum.de/uebersetzungen.htm Archivlink (Memento vom 30. Septämber 2013 im Internet Archive)
- ↑ http://www.struwwelpeter-museum.de/dialekte.htm Archivlink (Memento vom 31. Dezämber 2012 im Internet Archive)
- ↑ Elfundzehn Verlag, 2010 (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)