Stimmhafter labiovelarer Approximant

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Stimmhafter labiovelarer Approximant
IPA-Nummere 169
IPA-Zeiche w
IPA-Bildli
Teuthonista ?
X-SAMPA w
Kirshenbaum w
Hörbiispiil/?

De stimmhafti labiovelari Approximant isch en Luut wo in zirka 76% vo de Sprooche vo dr Wält vorchunt[1]. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch w.

De Luut [w] wird oft als s halbvokalischs konsonantischs Gegestugg zum Vokal /u/ aagluegt; also als en Luut, wo im Gägesatz zum /u/, nit de Gipfel vunere Silbe bildet. Was debi gnau de Unterschid isch, isch umstritte.

Es isch also Definitionssach ob mer de Luut in alemannischi Wörter wie baue oder Bärndütsch aut („alt“) als [w], oder als nit-silbischs [u̯] aaluegt. In Sprooche wie em Alemannische isch de Luut aber kei Phonem, wyl es kei Unterscheidig zwüsche /w/ un /u/ wie zum Byspil im Änglische woos vs. ooze git.

Dr einzig alemannisch Dialäkt, wo s e stimmhafte labiovelare Approximant as Phonem git, isch s Eischemtöitschu im italienische Eischeme: Unter em Yyfluss vum Romanisch het sich do s germanisch w zuen eme stimmhafte labiovelare Approximant entwicklet, so dass im Eischemtöitschu dütlich unterschide wird zwisch em verschobene germanische p, wo as stimmlose labiodentale Frikativ [f] gsait wird (z. B. in schloafen [ʃloafen] 'schlafen'), em germanische f, wu as stimmhafte labiodentale Frikativ [v] gsait wird (z. B. in Vuus [vuːs] 'Fuß') un em germanische w, wo as stimmhafte labiovelare Approximant [w] erschyynt (z. B. in Woald [woald] 'Wald'

Artikulation[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Verbreitig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Abchasisch ауаҩы [owoˈɥy] 'Mensch'
Arabisch Standard[2] ورد [ward] 'Rose (pl.)'
Chinesisch Mandarin-Chinesisch 王/Pinyin wáng [wɑŋ˧˥] 'Chönig'
Änglisch weep [wiːp] 'hüüle'
Französisch[3] oui [wi] 'joo'
Irisch-Gälisch vóta [ˈwoːt̪ˠə] 'abstimme'
Italienisch[4] uomo [ˈwɔmo] 'Maa'
Japanisch Kanji:私/watashi [ɰ͡β̞ataɕi] 'Ich' nit-labialisiert
Malaiisch wang [waŋ] 'Gäld'
Paschtunisch ﻭﺍﺭ [wɑr] 'ei Mool'
Polnisch[5] łaska [ˈwaska] 'Gnade'
Portugiesisch[6] água [ˈaɡwɐ] 'Wasser'
Seri cmiique [ˈkw̃ĩːkːɛ] 'Person' Allophon vo /m/.
Sesotho sewa [ˈsewa] 'Epidemi'
Spanisch[7] cuanto [ˈkwãn̪t̪o̞] 'wie vil'
Tagalog araw [a'raw] 'Daag'

Fuesnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Ladefoged, Peter & Maddieson, Ian. (1996). The Sounds of the World's Languages. Blackwell Publishing. ISBN 0-631-19815-6. Syte 322
  2. Watson (2002:13)
  3. Fougeron & Smith. (1993).p 75.
  4. Rogers & d'Arcangeli. (2004). pp. 117
  5. Jassem. (2003). p. 103
  6. Barbosa & Albano.(2004).p.230
  7. Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté. (2003).p. 256
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.