Safed
| Safed (Tzfat) | |||
| |||
| |||
| E Woonviertel | |||
| Basisdate | |||
|---|---|---|---|
| hebräisch: | צפת | ||
| arabisch: | صفد | ||
| Staat: |  Israel
| ||
| Bezirk: | |||
| Koordinate: | 32° 58′ N, 35° 30′ O | ||
| Iiwohner: | 30.398 (2010) | ||
| |||
Safed (hebräisch צפת Tzefat; arabisch صفد) isch e Stadt in Galiläa im Nordbezirk vo Israel. Si befindet sich uf ere Hööchi vo 840 m uf äim vo de höggste Bärg im oobere Galiläa. Im Dezämber 2010 het si 30,398 Iiwooner gha.
Safed isch im spoote Middelalter und dr früeje Nöizit as e wichdige Ort vo dr jüüdische Gleersamkäit bedütend gsi und isch lang e gäistigs Zentrum vo dr Kabbala gsi.
Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Die ersti historischi beläiti Erwäänig vo dr Stadt isch us em Joor 66 n. d. Z. Dr Flavius Josephus het denn zur Verdäidigung gegen e Aagriff vo de Römer im Jüüdischen Chrieg e baar galiläischi Bärgdörfer lo befestigte und zu Bollwärk lo usbaue. Under deene Ort wird au Seph (griechisch Σεπφ) erwäänt[1], und mit däm isch vilicht Safed gmäint. Im Jerusalemer Talmud wird Safed as äine vo de Bärggipfel erwäänt, wo von ene zur Zit vom Herodianische Tämpel Füürsignal übermiddlet worde si.[2]
Noch em Erste Chrüzzuug häi d Chrüzfaarer do im Joor 1102 e Burg baut. Dr Saladin het die belaageret und won er de Verdäidiger am 6. Dezämber 1188 freien Abzug versproche het, het sich d Garnison uf Tyros zruggzooge. Noch em Chrüzzuug vom Theobald vo Champagne häi französischi Tämpler 1240 d Burg ernöijeret, aber scho 1266 isch si ändgültig in d Händ vo Muslime gfalle, wo egüptischi Mamluke si erooberet häi. Die häi Safed zur Hauptstadt vom nördlige Galiläa gmacht.
Im 16. Joorhundert isch Safed under dr osmanische Herschaft zur „jüüdische“ Stadt worde. Um s Joor 1550 häi doo fast 10'000 Juude gläbt, won vili von ene 1492 us Spanie gflüchdet si. E hufe berüemti jüüdischi Gleerti, under iine die bedütende Rabbiner Josef Karo, Moses Cordovero und Isaak Luria, häi sich doo niidergloo und häi dr Ruef vo Safed as Zentrum vo dr Kabbala gfestiget. 1563 isch doo die ersti hebräischi Druckerei in Palestina gründet worde.
Im 17. Joorhundert isch Safed äini vo de Hochburge vo dr messianische Beweegig vom Schabbtai Zvi gsi (Sabbatianismus). Äini vom Sabbatai Zwi sine Fraue isch vo doo choo.
Im 18. und 19. Joorhundert het d Stadt an Bedütig verloore und isch von e baar Ärdbeebe schwer beschädigt worde. D Zaal vo de jüüdische Iiwooner isch in dere Zit zruggange und isch wääred dr Zit vom britische Mandat am chliinste gsi.
Zur Zit vom Israelische Unabhängigkäitschrieg im Joor 1948 häi z Safed 12'000 Araber und 1'700 Juude gläbt.
Wääred em Chrieg häi lokali arabischi Milize und Äihäite vo dr Arabische Befreijigsarmee brobiert, s jüüdische Viertel, wo vor allem Ultraorthodoxi gwoont häi, z eroobere. D Drubbe vo dr Hagana häi das verhinderet. Im Mai 1948 isch s dr Haganah glunge, die strategisch wichdige Pünkt um d Stadt ume im Raame vo dr Operation Yiftah z eroobere. Si het zwäi Dörfer in dr Noochberschaft gsprängt und mit Mörser uf d Stadt gschosse und druf isch die arabischi Bevölkerig gflüchdet. D Haganah het denn d Araber, wo no bliibe si, in Libanon usgwiise oder si uf Haifa deportiert.[3]
Noch dr Gründig vom Staat Israel het Safed dr Status von ere Entwiggligsstadt überchoo. E wichdige Wirtschaftszwiig isch hüte dr Turismus, wägen em historische Erb und wäge dr Hööchilaag.
Im Lauf vo dr Israel-Libanon-Krise 2006 häi au z Safed Katjuscha-Rageete iigschlaage, wo d Hisbollah-Miliz vom Südlibanon abgschosse het. Under anderem si e Chrankehuus und e Schoggifabrik droffe worde.
.jpg)
Söön und Döchter vo dr Stadt[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Abu Abbas, e Gründer und Füerer vo dr Palestinensische Befreijigsfront
- Dhaher al-Omar, e palestinensische Emir im 18. Joorhundert
- Abi Ofarim (Abraham Reichstadt), en israelische Dänzer, Sänger, Gitarrist und Choreograf
- Esther Ofarim (Esther Zaied), en israelischi Schauspiilere und Sängere
- Mosche Schamir, en israelische Schriftsteller
- Bernhard Sopher, en amerikanische Bildhauer
- Moï Ver, e Fotigraf und Mooler
- Ruth Shany, e Moolere
- Mahmud Abbas, e palestinensische Politiker
- Yehiel Bar (* 1975), en israelische Politiker
Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Safed – Sammlig vo MultimediadateieFuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Vgl. Flavius Josephus: Jüdischer Krieg II, 573
- ↑ Jerusalemer Talmud, RH 2:1, 58a
- ↑ Benny Morris: 1948. A History of the First Arab-Israeli War. Yale University Press, New Haven 2008, S. 157–160
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Safed“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |