Mueterdag

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Dr Mueterdag isch e Fyrtig zue Ehre vu dr Mueter. Är het si syter anne 1914, vu dr USA uus, in dr weschtlige Wält etabliert. Im dytschsprochige Ruum un vylne andere Länder findet er am zweete Sunntig im Mai statt.

Am Mueterdag git s im Bluemehandel fi greschte Umsätz vum Johr.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Mueterdagsdarte

Dr Mueterdag in syre hitige Form isch in dr änglische un US-amerikanische Frauebewegig bregt wore. D US-Amerikaneri Ann Maria Reeves Jarvis het anne 1865 versuecht, e Mieterebewegig mit Name Mothers Friendships Day z grinde. An dr Mothers Day Meetings, wu vun ere organisiert wore sin, hän si Mietere zue aktuälle Froge chennen uusdusche.[1] Anne 1870 het d Julia Ward Howe mit ere Mietere-Fridesdag-Initiativ unter em Schlagwort peace and motherhood aagfange, wu s Zyl ghaa het, ass d Sihn nimi in Chrieg solle gopferet wäre.[2]

Ab dr 1860er-Johr sin au z Europa verschideni Frauebewegige un Fraueverain entstande, wu näbe Fridesprojäkt un mee Frauerächt au fir besseri Bildigsschanse fir Maidli yygsetzt hän. I dr 18090er Johr isch dr Frauewältbund grindet wore, wu in internationale Frauekongräss au fir mee Anerkännig vu dr Mietere yydrätten isch.

Ursprung in dr USA[ändere | Quälltäxt bearbeite]

As Begrinderi vum hitgige Mueterdag giltet d Methodischti Anna Marie Jarvis, d Dochter vu dr Ann Maria Reeves Jarvis. Si het z Grafton (West Virginia, USA) am 12. Mai 1907, em Sunntig noch em zweete Dodesdag vu ihre Mueter, e Memorial Mothers Day Meeting veraastaltet.[1] Im Johr derno isch uf ihre Dränge wider am zweete Maitsunntig in dr Methodischtechilche z Grafton allne Mietere ne Aadoocht gwindet gsii. Vor dr Chilche het si 500 wyssi Nägeli an Mietere uusdaile loo.

Si het si ab do hauptberuefli em Zyl gwidmet, en offiziälle Mueterdag z schaffe, un het Brief an Bolitiker, Gschäftslyt, Gaischtligi un Fraueverain gschribe. D Bewegig isch waidli gwachse. Scho anne 1909 isch dr Mueterdrag in 45 Staate vu dr USA gfyrt wore. Am 8. Mai 1914 het dr US-Kongräss mit dr Joint Resolution Designating the Second Sunday in May as Mother’s Day dr Mueterdag schließlig as nationale Fyrtig yygfiert.[3]

Schwyz[ändere | Quälltäxt bearbeite]

In dr Schwyz hän si zwoo Gruppierige fir d Yyfierig vum Mueterdag yygsetzt: d Unions Chrétiennes de Jeunes Gens de la Suisse romande un d Hailsarmee.[4] Bis in Zwanzger Johr sin die Initiative aben uf chlaini Krais bschränkt blibe. Derno hän si di schwyzerische Verbänd vu dr Florischte, Gärnter un Konditor fir dr Mueterdag engaschiert.[5] Mit Ufruef in dr Präss, Flugbletter, s Radio un Schaufänschter hän si am zweete Maisunntig anne 1930 e Mueterdag propagiert un em Dag eso zum Durbruch ghulfe.[6]

Dytschland[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Z Dytschland isch dr Mueterdag 1922/23 vum Verband vu Dytsche Bluemegschäftsinhaber mit Plakat „Ehret die Mutter“ in dr Schaufänschter etabliert un as Dag vu dr Bluemewinsch gfyrt wore. Mit Plakat in Schaufänschter, chlainere Wärbekampagne un Veraastaltige isch am 13. Mai 1923 dr erscht Mueterdag z Dytschland propagiert wore. Ab 1926 het d „Arbeitsgemeinschaft für Volksgesundung“ d Kampagne ibernuu go „Chilche un Schuele z gwinne un d Regierig derzue z bringe, dr Mueterdag am zweete Sunntig im Mai as offiziälle Fyrtig feschtzlege“.[7]

In dr Zyt vum Nationalsozialismus isch dr Mueterdag gfyrt wore, go d Mietere as Heldene vum Volk z fyre, wu dr „arisch Noowuchs“ uf d Wält bringe. Anne 1933 isch dr Mueterdag effetlige Fyrtig yygfiert wore.

In dr DDR isch dr Mueterdag nit offiziäll begange wore, statt däm isch dr International Frauedag am 8. Merz gfyrt wore.

In dr Bundesrepublik isch dr Mueterdag kai gsetzlige Fyrtig, het aber e Sunderstatus wel d Bluemeläden an däm Sunntig derfen ufmache.

Eschtrych[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Z Eschtrych isch d Grinderi vu dr Frauebewegig, d Marianne Hainisch, d Initiatori vum Mueterdag gsii, wu anne 1924 yygfiert woren isch.

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Karin Hausen: Mütter zwischen Geschäftsinteressen und kultischer Verehrung. Der „Deutsche Muttertag“ in der Weimarer Republik. In: Gerhard Huck (Hrsg.): Sozialgeschichte der Freizeit. Untersuchung zum Wandel der Alltagskultur in Deutschland. Hammer, Wuppertal 1980; S. 249–280, ISBN 3-87294-164-X.
  • Max Matter: Entpolitisierung durch Emotionalisierung. Deutscher Muttertag – Tag der Deutschen Mutter – Muttertag. In: Rüdiger Voigt (Hrsg.): Symbole der Politik, Politik der Symbole. Leske und Budrich, Opladen 1989. S. 123–135, ISBN 3-8100-0697-1.
  • Eduard Strübin: Muttertag in der Schweiz. In: Schweizerisches Archiv für Volkskunde, Jg. 52, 1956. S. 95–121.
  • Irmgard Weyrather: Mutterkreuz und Muttertag. Der Kult um die „deutsche Mutter“ im Nationalsozialismus. Fischer, Frankfurt am Main 1993, ISBN 3-596-11517-5.

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Muetertag – Sammlig vo Multimediadateie

Fueßnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. 1,0 1,1 Strübin, S. 96.
  2. Mother’s Day Proclamation
  3. Strübin, S. 97.
  4. Strübin, S. 102.
  5. Strübin, S. 103.
  6. Strübin, S. 104
  7. Verbandszytig vu dr Dytsche Bluemehändler 13/1926; zitiert no Hausen (1980).
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Muttertag“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.