Luxeburi ém Erschte Waltkriej

Dialäkt: Unter-Elsassisch

Luxeburi ésch ém Erscht Waltkriej vum Ditsche Rich fr de gànze Zit vum Kriej bsetzt wore. Wie Belgie, wo nooch`m Schlieffen-Plan zem Durichmàrsch nooch Frànkrich gnutzt wore-n-ésch, ésch`s nooch de namligi Vrträj e neitràles Lànd gsin. De Bsetzung het de Dischtanz vum klein Ländel vun Ditschlànd un´s Gfiehl én dr Bevellikerung vun-e souverän Nation arich vrstärikt.

Dr Erscht Waltkriej exischtiert én de kollektive Memoire vun de Luxeburjr fàscht nit, un öi d'Luxeburjr Historiographie het sich bis jetz wénich mét'm Thema beschäftegt.

Situation vor'm Kriejsànfang

Dur de Bitrett vun Luxeburi àn dr Ditschr Zollverein (1842) ésch`s zue e engi Verflechtung vum wirtschaftlich Lewe zwésche`m Grossherzogtum un de ditsch Noochbersterritorie kumme. 1872 ésch e Teil vun de Luxeburjr Isebàhn én ditsch Händ kumme. De Uffschwung vun dr Iseninduschtrie ésch dur ditscht Kàpital (z. B. d'Gelsenkirchener Bergwerk AG) wii öi dur ditsch Arbeitr (iwwer d'Hällft vun de Üsländr déi 1910 zu Lëtzebuerg gelieft hunn, han de ditsch Nationalität ghet) ermeeglicht wore.

Einzelnoochwis

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Lëtzebuerg_am_Éischte_Weltkrich“ vu de luxeburjerische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.