Livìschi Sprooch

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Livìsch (līvõ kēļ)
Verbreitig: LettlandLettland Lèttland
Sprecher: 10
Linguistischi
Klassifikation
:
Offizieller Status
Amtssprooch vo:
Anerkannti Minderheitesprooch vo:
Sproochchürzel
ISO 639-1

ISO 639-2

fiu (anderi fìnno-ugrìschi Sprooche)

ISO 639-3

liv

Livìsch ìsch e òstseefìnnìschi Sprooch, woo chùrz vor em Ussstèrbe stoht ùnd friehner ìm Nòrde vò Lèttland gschwätzt wòre ìsch. Di nöchste verwandte sìn Èstnìsch, Votìsch, Fìnnìsch, Kareelìsch ùnd witter èntfèrnt au di andere fìnno-ugrìsche ùnd uralìsche Sprooche.

D'Noochfahre vòm friehner große Vòlk läbe hǜtt nùme no ìn einzelne Fìscherdörfer ìm Nòrde vò de Kurland-Halbìnsle, ìhri Zahl lìt ùnder 500. Ìm 13. Johrhùndert hät de Dütsch Òrde Livland ùnderwòrfe, was s Vòlk gschwächt ùnd verursacht hät, dass d'Mìtglììder ìmmer meh mìt de Lètte ùnd doodemìt Lèttìschsproochige verschmùlze sìn.

Zwar ìsch s Livìsch scho ìm 19. Johrhùndert zùm Fòrschigsòbjäkt wòre, gschrììbeni Tèkscht ìn dère Sprooch sìn abber èrscht ìn de èrschte Hälfti vòm 20. Johrhùndert veröffentligt wòre. Ìn de lètschte Johrzähnt sìn Bsträbige ùndernoh wòre, d'Sprooch z erhalte ùnd z stärke: mìthìlf vò de hauptsächlig ältere Lütt, woo's no güet hän chönne schwätze, sìn Wörterbiecher ùf Lèttìsch, Dütsch ùnd Rùssìsch gschrììbe ùnd Chrèstomatiie erstèllt wòre. Òb s Livìsch ìn de Züechùmft au no aktiv verwändet wìrd, ìsch abber allewiil no zwifelhaft.

S livìsch Alfabeet bstoht ùs 40 bzw. 43 Büechstabe: A/a, Ā/ā, Ä/ä, Ǟ/ǟ, B/b, D/d, Ḑ/ḑ, E/e, Ē/ē, F/f, G/g, H/h, I/i, Ī/ī, J/j, K/k, L/l, Ļ/ļ, M/m, N/n, Ņ/ņ, O/o, Ō/ō, Ȯ/ȯ, Ȱ/ȱ, (Ö/ö), (Ȫ/ȫ), Õ/õ, Ȭ/ȭ, , P/p, R/r, Ŗ/ŗ, S/s, Š/š, T/t, Ț/ț, U/u, Ū/ū, (Y/y), (Ȳ/ȳ), V/v, Z/z, Ž/ž.

Grammatik[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Pèrsonalbronome[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • ìch: ma/minā
  • duu: sa/sinā
  • èr/sìì/'s: ta/tämā
  • mir: meg
  • ìhr: teg
  • sìì: ne

Kònjugation[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  „sii“ „froge“
ma um kizūb
sa ūod kizūd
ta um kizūb
meg ūomő kizzőm
teg ūotő kizzőt
ne attő kizzőbőd

Èxtèrni Sitte[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Finno-ugrischi Sproche
Ugrisch Ungarisch | Chantisch (Ostjakisch) | Mansisch (Wogulisch)
Finnopermisch Permisch Komi | Komi-Permjakisch | Udmurtisch
Wolgafinnisch Mari | Mordwinisch
Samisch Inarisamisch | Kildinsamisch | Lulesamisch | Ostsamisch | Pitesamisch | Skoltsamisch | Südsamisch | Tersamisch | Umesamisch
Ostseefinnisch Estnisch | Finnisch | Meänkieli | Ischorisch | Karelisch | Livisch | Wepsisch | Wotisch | Võro
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Lív_nyelv“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.