Il Milione

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Il Milione
Illustrazion us Il Milione

Il Milione (dütschi Übersetzig: Der Milione) isch dr Ditel vom Marco Polo sine Räisebeschriibige.

Dr Naame[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Milione isch möögligerwiis d Churzform vom Spitznaame vo dr Polo-Familie Emilione gsi. Aber vili näme aa, ass es en Aaspiilig vo de Zitgenosse uf im Polo sine Bricht vo de saagehafte Schetz vom Oriänt isch, wo dene wenig glaubwürdig erschiine si. S Buech isch au as Le meraviglie del mondo oder Devisament du monde (dütsch: Die Wunder der Welt oder Aufteilung der Welt) bekannt.

Dr Ditel vo dr ursprünglige Handschrift vom Wärk isch franzöösisch und häisst vermuetlig Le livre de Marco Polo citoyen de Venise, dit Million, où l'on conte les merveilles du monde („S Buech vom Marco Polo, Bürger vo dr Stadt Venedig, Milione gnennt, wo din vo de Wunder vo dr Wält brichtet wird“).

Wie s entstande isch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Bricht isch – noch eme mündlige Bricht vom Polo – zwüschen em Septämber 1298 und Juli 1299 in dr altfranzöösische Sprooch vom Rustichello da Pisa (au Rusticiano da Pisa) ufgschriibe worde. Dr Teggst isch verloregange und isch 1928 rekonstruiert und veröffentligt worde.

Dr Marco Polo isch 1298 noch dr Seeschlacht bi Curzola in die genuesischi Gfangeschaft gfalle und het dört dr Rusticiano droffe. Dä isch e Sammler und Herusgääber vo bretonische Ritterepe gsi und het Erfaarig im Schriibe ghaa. Wie dr Bricht genau verfasst worde isch, isch umbekannt. Dr Polo het im Rusticiano villicht sini Erinnerige diktiert, oder im sä äifach verzelt und dr Rusticiano het sä denn noochverzelt. Uf jeede Fall basiere uf deere Urschrift öbbe 150[1] Originalmanuskript, wo zum Däil stark verfelscht si. Erst die modärni Litratuurwüsseschaft het brobiert, dr ursprünglig Teggst so wit wie mööglig z rekonstruiere. Ass s Buech uf Französisch verfasst worde isch, isch zu sällere Zit im italiänische Sproochruum nit ungwöönlig gsi.

Analüüse[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Au wenn s Wärk zum grüsste Däil e sachlige Räisebricht isch, het s din doch au bluetrünstigi Gschichte vo Schlachte, aaschauligi Beschriibige vo brunkvolle Baläst, zauberhafte Gärte mit fremdartige Blueme, fiirlige Zeremonie, Götze und Potentate. Mit sine Gschichte het dr Polo e Wärk verfasst, wo mä mit de franzöösische Ritterromään cha vergliiche. E Höhepunkt vom Buech isch d Episode vom „Alte vom Bärg“, wo in verschiidene Forme bis in die nöijere Zit iine immer wider interpretiert worde isch. Historische Wärt het vor Allem d Beschriibig vom Lääbe in dr brunkvolle Summerresidänz vom groosse Khan, und vo de Brüüch im alte chinesische Kaiserriich. Dr Autor blibt immer dezänt im Hindergrund. Mä gspüürt aber doch die ganzi Zit, wien en die fremdartigi Umgääbig verzauberet het.

D Bedütig vom Wärk[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Notize vom Kolumbus in sim Exemplar vom Milione

D Zitgenosse vom Marco Polo häi si Wärk vilmol as Määrlisammlig abdoo. Für s Zitalter vo de Entdecker, wo churz druf aagfange het, het dr Bricht wäge sine vile geografische und ethnografische Aagoobe aber e groosse Wärt ghaa. So het dr Christoph Kolumbus en Abschrift ghaa, und e Hufe Notize drin iine gschriibe.

Wie glaubwürdig d Bricht vom Marco Polo si, isch aber in dr Gschichtsforschig bis hüt umstritte.

Kritischi Teggstusgoobe[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Delle meravigliose cose del mondo, 1496

Bis hüte isch die sogenannti Edizione integrale vom Luigi Foscolo Benedetto: Marco Polo, Il Milione. L. S. Olschki, Florenz 1928 (= Comitato geografico nazionale italiano, 3) grundleegend. Berücksichtigt sätte au no die Usgoobe w#rde:

  • Franco-italiänischi Fassig
    Gabriella Ronchi: Marco Polo, Milione. Le divisament dou monde. Il Milione nelle redazioni toscana e franco-italiana, mit eme Vorwort vom Cesare Segre, Mondadori, Mailand 1982
  • Toskanischi Fassig („Ottimo“)
    Valeria Bertolucci Pizzorussa: Marco Polo, Milione. Versione toscana del Trecento, 2. verb. Usg., Adelphi, Mailand 1982
  • Latiinische Teggst vo dr Handschrift Z
    Alvaro Barbieri: Marco Polo, Milione: redazione latina del manoscritto Z, versione italiana a fronte. Fondazione Pietro Bembo, Mailand; Guanda, Parma; 1998, ISBN 88-8246-064-9
  • Venezianischi Fassig
    Alvaro Barbieri, Alvise Andreose: Il Milione veneto: ms. CM 211 della Biblioteca civica di Padova. Marsilia, Venedig 1999, ISBN 88-317-7353-4
  • Franzöösischi Fassig („Grégoire“)
    Philippe Ménard (dr läitend Herusgääber): Marco Polo, Le devisement du monde, Droz, Genf 2201-2006 (= Textes littéraires français, 533, 552, 568, 575, 586), 5 Bände, ISBN 2-600-00479-3, ISBN 2-600-00671-0, ISBN 2-600-00859-4, ISBN 2-600-00920-5, ISBN 2-600-01059-9
  • Latiinischi Fassig vom Francesco Pippino da Bologna
    Justin V. Prášek: Marka Pavlova z Benátek Milion: Dle jediného rukopisu spolu s přislušnym základem latinskym. Česká akademie věd a umění, Prag 1902

Modärni Übersetzige[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Die Wunder der Welt - Il Milione. Übersetzig us altfranzöösische Kwelle und Noochwort vo dr Elise Guignard, Insel-Verlag (Insel-Taschenbuch 2981), Frankfurt am Main und Leipzig 2009, ISBN 978-3-458-34681-4.

Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Il Milione – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Dietmar Rieger: Marco Polo und Rustichello da Pisa. Der Reisende und sein Erzähler. In: Reisen und Reiseliteratur im Mittelalter und in der Frühen Neuzeit. Rodopi, Amsterdam 1992, ISBN 90-5183-325-3, S. 289
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Il_Milione“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.