Stimmhafte postalveolare Frikativ

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun IPA ʒ)
Stimmhafter postalveolarer Frikativ
IPA-Nummere 135
IPA-Zeiche ʒ
IPA-Bildli
Teuthonista ?
X-SAMPA Z
Kirshenbaum Z
Hörbiispiil/?

De stimmhafti postalveolari Frikativ isch e Konsonant vo dr menschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch ʒ.

Im Alemannische gits de Luut eigetli nit. Allerdings wird d Lenis vum /ʃ/ wie im Hochalemannische Wort „schöön“, zum Deil mit däm Symbol transkribiert. E andri Transkriptionsmöglichkeit isch ʃ für de Lenis, un ʃː für de Fortis[1].

Uusnahme sin d Südwalser Dialäkt vo Arrimmu, Im Land un Makanaa, wo dur dr Iifluss vum Italienisch dr stimmlos postalveolare Frikativ [ʃ] in vile Wörter stimmhaft realisiert wird.

Artikulation[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Verbreitig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Hochalemannisch schöön [ʒ̊øːn] wird meischt als [ʃ] transkribiert
Rätoromanisch Surselvisch grischun roh-sursilvan-grischun.ogg [gʁiˈʒun] 'Graubünde'
Französisch jour [ʒuʁ] 'Daag'
Hochdütsch Garage [ɡaˈʁaːʒə] 'Garag'
Albanisch zhurmë [ʒuɾmə] 'Chrach'
Arabisch Maghreb[2] زوج [ʒuʒ] 'zweu'
Armenisch ժամ [ʒam] 'Stund'
Aserbaidschanisch jmürdə [pæʒmyrˈdæ] 'truurig'
Bosnisch svjež [svjɛʒ] 'frisch'
Bulgarisch мъжът [mɤˈʒɤt] 'de Maa'
Tschetschenisch ƶiy [ʒiː] 'Schooff'
Korsisch ghjesgia [ˈjeːʒa] 'Chilch'
Kroatisch žut [ʒut] 'gääl'
Tschechisch muži [muʒi] 'Manne'
Niiderländisch garage [xaraʒə] 'Garage'
Änglisch division [dɪˈvɪʒən] 'Teilig'
Esperanto manĝaĵo [maɳd͡ʒaʒo] 'Nahrig'
Gwich’in zhòh [ʒôh] 'Wolf'
Hebräisch ז'קט [ʒaket] 'Tschoppe'
Ungarisch zsa [r̪oːʒɒ] 'Rose'
Kabardinisch жыг [ʒɪɣʲ] 'Baum'
Kabylisch jeddi [ʒəddi] 'mi Grossvater'
Ladino mujer [muʒɛʀ] 'Frau'
Lettisch žāvēt [ʒaːveːt] 'Rauch'
Litauisch žmona [ʒmoːna] 'Wyb'
Livisch ž [kuːʒ] 'säggs'
Mazdonisch жаба [ʒaba] 'Chrod'
Navajo łizh [ɬiʒ] 'Urin'
Okzitanisch Auvergnat argent [aʀʒẽ] 'Gäld'
Gaskonisch argent [arʒen] 'Gäld'
Paschtunisch ? [ʒowul] 'chaue'
Portugiesisch[3] jogo [ˈʒoɡu] 'Spiil'
Serbisch kyrillisch:жут/latiinisch: žut [ʒut] 'gääl'
Sioux Lakota waŋži [wãˈʒi] 'eis'
Slowakisch muži [muʒi] 'Manne'
Türkisch jale [ʒale] 'Tau'
Turkmenisch žiraf [ʒiraf] 'Giraff'
Ukrainisch жаба [ʒaba] 'Frosch'
Urdu اژدہا [aʒdahaː] 'Drache'
Wolaytta [aʒa] 'Busch'
Jiddisch אָראַנזש [ɔʀanʒ] 'orange'
Zapotekisch Tilquiapan[4] llan [ʒaŋ] 'Wuet'

Fuessnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Fleischer, Jürg un Schmid, Stephan. (2006). Illustrations of the IPA: Zurich German. Journal of the International Phonetic Association, 36/2
  2. Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, New York: Oxford University Press
  3. Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
  4. Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquiapan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association 38 (1): 107–114
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.