Gschicht vo der Technik

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Äini vo de wichdigste Erfindige in dr Gschicht vo dr Technik: S Rad, öbbe im 4. Joorduusig vor unserer Ziträchnig erfunde

D Gschicht vo der Technik isch so alt wie d Gschicht vo der Menschheit. Vo siine Afäng aa het der Mensch versuecht, siis Läbe dur Hilfsmittel z erliechtere. D Technik isch en wichtige Beschtandteil vo der menschliche Kultur- und Zivilisations-Gschicht. Do unde sind einigi wichtigi Meileschtei vo der Technik-Entwicklig:

  • Vor öbbe 600'000 Johr, eventuell au scho früecher: D Hominide stelle Wärkzüüg us Schtei här.
  • Vor öbbe 350'000 Johr: S Füür wird in China zum erste Mol brucht.
  • 4. Johrtuusig vor Christus: S Wage-Rad isch erfunde.
  • 3. Johrtuusig v. Chr.: Papyrus zum druf schriibe z Ägypte
  • 3. Johrtuusig v. Chr.: Sägelschiff in Ägypte; dr Bau vo de Pyramide
  • 3. Johrtuusig v. Chr.: Dr eltischt Bärgbau z Europa
  • 2. Johrtuusig v. Chr.: Bronze
  • um 1600 v. Chr.: Metall- und Glasschmelze z Ägypte
  • ca. 500 v. Chr.: Aatrieb vo technische Vorrichtige (z. B. Müli) mit Göpel, wo vo Dier atrybe wärde, bi de Grieche
  • 3. Johrhundert v. Chr.: Iiseguss z China
  • um 275 v. Chr.: manuelli Cholbe-Pumpi erfunde
  • um 180 v. Chr.: Druck-Wasserleitig vo Pergamon mit öbbe 18 bar Druck
  • öbben am Afang vo unserer Ziträchnig: Wassermüli z Rom
  • 1. Johrhundert nach Chr.: Glasfänschter z Rom
  • 5. Johrhundert: Stygbügel zum Ryte, z China
  • um 1000: Uusbreitig vom Wasserrad z Europa
  • um 1050: Destillation vo Alkohol
  • 12. Johrhundert: Entdeckig vo chemische Süürine
  • ab 12. Johrhundert: Windmühlene in Europa (z Persie scho im 7. Johrhundert)
  • 1231 Schiesspulver in China, 1320 Gschütz z Europa
  • 13. Johrhundert: Brille
  • 14. Johrhundert: Turmuhr
  • um 1445: Buechdruck mit beweeglige Letter
  • um 1500: Maschine-Entwürf, vom Leonardo da Vinci
  • 1510: Taschenuhr
  • 1561: Dräibank
  • 1611: Färnrohr, vom Johannes Kepler
  • 1642: Rächnigsmaschine, vom Blaise Pascal
  • 1690: Eifachi Dampfmaschine, vom Denis Papin
  • 1776: Erschti awändbari Dampfmaschine im ene änglische Iisewärk
  • 1784: Flug vom erschte Heissluftballoon, vo de Brüeder Montgolfier
  • 1804: Erschti Tampflokomotiyv
  • 1805: Lochschtreife-programmierte Wäbstuel
  • 1816: Stethoskop, Abhörgrät vom Dokter (symbolisch für en Medizin-Fortschritt im 19. Johrhundert)
  • 1817: S erschte Welo, vom Karl Drais
  • 1826: Di erschti Fotografy vom Joseph Nicéphore Niépce
  • 1837: D Telegrafy wird bi dr Ysebaan brucht.
  • 1848: Erschti bruuchbari elektrischi Lampe
  • 1861: Telefon
  • 1866: Elektromotor
  • 1879: Elektrischi Lokomotyv mit 3 PS, vom Werner Siemens
  • 1882: Erschts Chraftwärk in New York, vom Thomas Edison
  • 1885: Erschts Automobil, vom Carl Benz
  • 1878: Patänt für en Fonograaf, em Thomas Alva Edison verlie.
  • 1903: Motorflugzüüg, vo de Brüeder Wright
  • 1912: Ärdöl-Raffinerie
  • 1920: Überträgig vom ene Konzärt z Dütschland mit em Radio
  • 1924: Erschte medizinische Dialyse-Apparat für Niere-Gschädigti, vom Georg Haas
  • 1928: Plexiglas (Kunschtstoff-Glas)
  • 1938: Erschti Chärnschpaltig, vom Otto Hahn
  • 1941: Programmgschtürte Relais-Computer
  • 1946: Autotelefon
  • 1947: Transischtor, erfunde i de Bell Laboratories
  • 1954: Afang vom Bou vo Induschtryroboter
  • 1954: Erschts zivils Chärnchraftwärk i der Sowjetunion
  • 1969: Mondlandig vo de USA
  • 1969: S Arpanet goot in Betriib.
  • 1972: E-Mail-Programm, vom Ray Tomlison
  • 1972: Mikroprozässor für chlineri Computer (anstell vo Transischtore wie vorhär)
  • 1981: D CD wird z Berlin öfentlich vorgstelt.
  • 1982: Solarzälle-Chraftwärk z Kalifornie
  • 1984: Domain Name-Syschteem für s Internet
  • 1985: Dr Iran setzt im Chrieg gägen Irak s erschte Mol Kampfdroonen y.
  • 1989: Dr Tim Berners-Lee schrybt s Information Management: A Proposal.
  • 1991: Afäng vo der breitere Awändig vom Internet
  • 1997: Landig vom mobile Roboter Sojourner uf em Mars
  • 2001: S erschte UMTS-Telefonnetz uf dr Isle of Man
  • 2001: Gründig vo dr Online-Enzyklopädy Wikipedia
  • 2005: Gründig vo YouTube

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Friedrich Klemm: Geschichte der Technik, 1983