Schorsch Gruntz
Dr George Paul Gruntz (* 24. Juni 1932 z Baasel; † 10. Januar 2013[1] z Allschwil[2]) isch e Schwizer Dschääss-Pianist, Komponist, Arrangschöör und Bändliider gsi.
Lääbe und Wärk[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Schorsch Gruntz het am Konservatorium z Züüri studiert. Vo 1956 aa het er für Radio Baasel as Pianist und Arrangschöör gschafft. 1958 isch er internazional bekannt worde as Mitgliid vo dr Newport International Band am Newport Jazz Festival, won er au mit em Louis Armstrong gspiilt het.
Wääred de 1960er isch dr Gruntz (u. a. in dr Bänd vom Kurt Weil) uf e Hufe Öiropaturneä gsi und het as Pianist Stars wie dr Dexter Gordon, Roland Kirk, Donald Byrd, Lee Konitz, Chet Baker, Johnny Griffin, Gerry Mulligan und Art Farmer begläitet. 1962 isch er mit dr Sängere Helen Merrill uf Japan. 1965 het er mit em Flavio Ambrosetti gschafft und au äigeni Trio gläitet. Denn het er zwäi früeji Ethno-Jazz-Brodukzione aagstoosse, mit Baasler Drummlemuusig und die seer erfolgriichi Noon in Tunisia (1967) mit tunesischer Beduinemuusig und het „Jazz goes Baroque“-Sünthese bresentiert u. a. uf em Cembalo. 1968 und 1969 isch er mit em Phil Woods und däm sinere European Rhythm Machine uf Tuur gange.
Vo 1971 aa het er si äigeni Big Bänd, The George Gruntz Concert Jazz Band, gläitet wo Stars wie dr Alan Skidmore, d Sheila Jordan, dr Dave Bargeron oder dr Ray Anderson sini Arrangschemänt gspiilt häi und wo sithär uf alle Kontinänt usser Australie ufdrätte isch. As äinzigi öiropäischi Big Bänd isch si im wältwite „Critics Poll“ vo dr amerikanische Dschäässfachschrift Down Beat mee as zää Mol ununderbroche in de erste Räng gstande.
1974 het dr Gruntz d Piano Conclave gründet, wo bi iire Ufdritt immer säggs vo de füerende öiropäische Pianiste wie Wolfgang Dauner, Jasper van’t Hof, Joachim Kühn, Adam Makowicz, Fritz Pauer, Martial Solal, Gordon Beck oder de Gruntz zämmebrocht het. 1977 het er mit de Schlagzüüger Pierre Favre, Jack De Johnette, Fredy Studer, Dom Um Romão sowie David Friedman as Percussion Profiles uf em Monterey Jazz Festival gspiilt. Dr Gruntz het au hüfig mit em Drumbeeter Franco Ambrosetti gschafft, wo 1984 aa mit dr Uschi Brüning und 1985 mit de Musiker vom Swiss Jazz Pool, won er gründet het. Vo 1989 aa het dr Gruntz au im Trioformat mit em Mike Richmond und em Adam Nussbaum gspiilt und mit ene für Enja s Läiv-Album Serious Fun ufgnoo.
Scho in de 1960er Joor het er mit bekannte Komponiste wie em Rolf Liebermann, Earle Brown und Hans Werner Henze zämmegschafft. Dr Gruntz het meereri Büüniwärk und Oratorie komponiert. D Bariiser Opere het em 1973 dr Ufdraag gee für e World Jazz Opera, wo 1982 im LaMama-Theater z Nöi York in Däil urufgfüert worde isch. Für s Wärk het er mit em afroamerikanische Dichder Amiri Baraka (LeRoi Jones) zämmegschafft. Mit em Dichder Allen Ginsberg het er Cosmopolitan Greetings gschriibe, wo dr Reschissöör Robert Wilson 1988 z Hamburg inszeniert het. En anderi Dschäässopere, The Magic of Flute (Libretto: Peter O. Chotjewitz), isch 2003 entstande.
Dr Gruntz het Muusig für e Hufe Film gschriibe, u. a. für e Hannes Schmidhauser (Seelische Grausamkeit, 1960, won er mit em Barney Wilen, Marcel Peerers, Raymond Court, K. T. Geier, Kenny Clarke ufgnoo het), und für e Franz Peter Wirth (Ein Mann im schönsten Alter, 1963), Johannes Schaaf (Tätowierung, 1967), Peter Lilienthal (Malatesta, 1970, Die Sonne angreifen 1971), Bernhard Wicki (Karpfs Karriere, Das falsche Gewicht, 1971 und Die Eroberung der Zitadelle 1977) und Fred Haines (Der Steppenwolf, 1974).[3]
Dr Schorsch Gruntz het hüfig as Gastdirigänt vo Radio-Bigbänds und Sinfoniiorchester in ganz Öiropa gschafft. Vo 1970 bis 1984 isch er dr musikalisch Läiter vom Zürcher Schauspiilhuus gsi, vo 1972 bis 1994 dr künstlerisch Läiter vo de Berliner Jazztage.
Dr Schorsch Gruntz isch 1995 mit em Verdienstchrüz vo dr erste Klass vom Verdienstorde vo dr Bundesrepublik Dütschland uszäichnet worde.
Filmografii (Uswaal)[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- 1977: Die Eroberung der Zitadelle
Schrifte[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- George Gruntz: Als weißer Neger geboren. Ein Leben für den Jazz. Corvus, Berneck 2002, ISBN 3-9522460-1-8. Autobiografii
Litratuur[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Christian Jauslin: George Gruntz. In: Andreas Kotte (Hrsg.): Theaterlexikon der Schweiz. Band 1. Chronos, Zürich 2005, ISBN 3-0340-0715-9, S. 760 f.
- Franz-Xaver Nager: Gruntz, George. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- George Gruntz in de Internet Movie Database (änglisch)
- D Website vom George Gruntz
- eurojazz – Produktionsfirma der George Gruntz Concert Jazz Band
- Biographii und Diskographii uf dr Swiss Music Database
- Ueli Bernays: Zum Tode von George Gruntz. Künstler, Kapitän und Brückenbauer. In: Neue Zürcher Zeitung vom 12. Januar 2013
- Christoph Merki: Der Schweizer Pionier des Jazz. In: Tages-Anzeiger vom 13. Januar 2013
Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Nachruf bei SRF (Schweizer Radio und Fernsehen)
- ↑ Stefan Künzli: George Gruntz ist tot – Eine Würdigung. In: Der Sonntag vom 12. Januar 2013
- ↑ George Gruntz in de Internet Movie Database (änglisch)