Dr Erlacherhoof z Baasel

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Koordinate: 47° 33′ 46,7″ N, 7° 35′ 5″ O; CH1903: 610995 / 268039

Usschnitt us dr Stadtaasicht vo Basel vom Matthäus Meriaa em Eltere, 1642.[1] D Santihansvorstadt goot vom innere Santihansdoor linggs bis zum üssere Santihansdoor (Nummere 28). Dr Erlacherhoof lit uf dr lingge Site vo dr Strooss, wemm mä vom Dootedanz här chunnt.
Dialäkt: Baseldütsch

Dr Erlacherhoof isch e historischs Huus an dr Santihanns-Vorstadt 15–17 im Baasler Vorstedtkwardier. Er zellt as äis vo de Baasler Kulturgüeter, wo für d Region vo Bedütig si.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Im 15. Joorhundert si dört, wo hüt dr Erlacherhoof stoot, zwäi Liigeschafte gsi. Die äinti het bis 1414 em Wilhelm vo Wasselnheim ghöört, wo dr Abt vom Klooster Murbach im Elsass gsi isch. Spööter isch s im Bsitz vom Henman vo Ramstäi gsi und 1440 het dr Heinrich Münch dört gwoont, wo denn vili Schulde gha het, und s Huus wäägen e verloore het. D Handelsgsellschaft vom Hans Waltenheim († öbbe 1462) und Heinrich Halbisen (öbbe 1390-1451) het s Huus übernoo, und 1478 het s im Halbisen si Soon im Rootsherr Junker Rudolf vo Schlierbach († 1497) verkauft zämme mit em Noochberhuus. Vo denn aa hets e Zitli «Schlierbachs Hof» ghäisse.

Dr Schlierbach het Ussatz überchoo und isch gstorbe. Si Witwe Anna Wentikum het no bis 1498 im Huus gwoont. Iiri Dochder Brida het um 1520 dr Rootsherr Zum Schlüssel Balthasar Hiltbrand († 1538) ghürootet, wo spööter Schlossherr zu Wildestäi und 1530 Oberstzumftmäister worde isch. Denn het dr Hof «zur Hooche Schwelle» ghäisse. Bis 1599 isch er denn immer wider emol verkauft worde.

Vom Noochberhuus an dr Santihanns-Vorstadt 15 ghöört mä 1450 zum erste Mol. Vo 1515 aa häisst s «Zum gmäine Änd». Zwüsche 1517 und 1570 daucht denn dr Naame «St.Christoffel» uf. 1599 het s im Adelberg Meyer zum Pfiil (1560-1629) ghöört. Dä isch Rootsherr zu Fischer und Schifflüt gsi und het 1602 au s Huus nääbedraa kauft. 1617 het er si Amt verloore, woorschinlig wil er wäge Zauberei verurdäilt worde isch.

1650 het d Margaretha vo Erlach (1611-1655) die bäide Liigeschafte kauft. Si isch d Witwe vom Generallütnant Hans Ludwig vo Erlach (1595-1650) gsi, wo im Dienst vo Schweede und spööter vom Herzog Bernard vo Weimar (1604-1639) im Drissigjöörige Krieg kämpft het. Vo denn aa häisst d Nummere 17 «Erlacherhoof».

1694 het dr Rootsherr Philipp Dienast († 1711) dr Erlacherhoof dr Maria Sophia vo Planta (1673-1740, geboreni Vo Rose) verkauft und erst nünzig Joor spööter si si wider zämme choo. 1767 het dr Kunsthändler und Kupferstächer Christian vo Mechel (1737-1817) s Huus zum St. Christoffel kauft und het s renowiert. 1784 het dr Mechel au dr Erlacherhoof kauft, aber scho im Joor druf s chliinere St. Christoffel an dr Siidebandfabrikant Hans Franz Werthemann (1763-1816) verkauft. Dr Mechel isch 1804 in die pröissischi Hauptstadt Berlin züüglet und 1817 dört gstorbe.[2]

Im Joor 1817 het dr Bandfarbikant Lukas Preiswerk-Forcart (1788-1848) dr Erlacherhoof kauft und als Fabrik für Taffetas-Uni Siidebänder brucht und drmit e Vermööge verdient. 1894 het d Firma s Huus zum St. Christoffel kauft, zum d Fabrik z vergröössere. Si het denn dr Naame Burckhardt & Senn aagnoo und in im Joor 1899 zu Senn & Co gänderet. Vo 1945 aa het s Architekturbüro Senn si Domizil in dr Liigeschaft ghaa.

Hüte isch dr Erlacherhoof in brivatem Bsitz und isch 2004/05 vo de Archidekte Rainer Senn und Felix Schuster renowiert worde.

Kwelle[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Uf dr Aasicht vom Merian vo 1642 gseet mä d Santihansvorstadt näben em Rhii rächts uf em Bild.
  2. Lionel Gossman: Basel in the Age of Burckhardt: A Study in Unseasonable Ideas, University of Chicago Press 2002, S. 47