Arbetsrappe

Dr Innehoof vom Spiegelhoof an dr Spiegelgass 6, wo dangg em Arbetsrappe het chönne baut wärde. Archidektuurbüro Von der Mühll und Oberrauch 1938

Dialäkt: Baseldütsch

Dr Arbetsrappe isch e Stüür vo äim Brozänt uf s Iikomme gsi, wo z Baasel vo 1936 bis 1984 erhoobe worde isch.

Vorgschicht

In de 1930er Joor isch wäge dr Wältwirtschaftskriise au z Baasel d Arbetsloosikäit hooch gsi. Dr dütsch Ökonoom Edgar Salin, wo sit 1927 an dr Uniwersidäät Baasel as Brofässer gschafft het, het d Idee von ere Stüür uf s Arbetsiikomme gha, wo mä drmit d Wirtschaft chönn aakurble. Dr Bund het zu sällere Zit uf e deflazionääri Wirtschaftspolitik gsetzt bis 1936 en Abwärtig vom Franke nöötig worde isch. Z Baasel isch d Arbetsloosikäit bsundrigs hooch gsi, wil bis 1932 d Baubransche wägen eme Baubuum in dr Stadt gröösser worde isch und noch em Kollaps vom Buum mee as zwäi Driddel vo de Arbetsloose Bauarbäiter gsi si. Gwärkschaftler, Verdräter vo dr Industrii und dr Finanz si under em Salin zämmeghoggt und hän zämme e Löösig gsuecht. Si hän ghofft, ass wemm mä d Baubransche wider chönn aakurble, s Gröbste vrbii sig. Zwaar si die wirtschaftlige und politische Differänze zwüsche de Bardeie speziell z Baasel grooss gsi, aber mä het e Kompromiss gmacht. Wil s gwöönlige Büdsche sowiso scho überlastet gsi isch und dr Kantoon käi Kredit het chönne ufnee, het mä e nöiji Stüür vo äim Brozänt uf s Arbetsiikomme druf doo und drfür, nid wie s dr Bund scho gmacht het won er sine Aagstellte dr Loon um zää Brozänt kürzt het, d Löön nid aaglängt. Dere Stüür het mä dr Arbetsrappe gsäit, wil si äi Rappe uf e Franke hooch gsi isch. Mit iirem Erlöös het mä dr Zins uf d Kredit welle zaale, wo mä het chönne ufnee, wil d Zinse und d Amortisazioon eso gsicheret gsi si. Drzue het mä non e Schlichdigskommittee iigsetzt, für e Fall, ass d Zinssetz oder d Briis sich stark wurde verändere.

D Iifierig

Im Oktober 1936 isch d Vorlaag vor d Baasler Bürger choo und aagnoo worde. In de Joor druf het mä mit em Arbetsrappe e Hufe öffentligi Baubrojekt usgfiert, wie dr Bau vom Spiegelhoof und dr Usbau vo dr Gläihüniger Haafenaalaag, und so Arbet für die Arbetslose gschafft.

1984 isch dr Arbetsrappe abgschafft worde. Dr Blatz vo dere staatlige Iirichdig isch denn zum Däil vo dr «Stifdig Arbetsloserappe» übernoo worde, wo mit freiwillige Spände finanziert wird.

Litratuur

• Eugen A. Meier, Hans Bauer: Der Basler Arbeitsrappen, 1936–1984. Die Geschichte eines genialen Sozialwerks und dessen Auswirkungen auf die städtebauliche Entwicklung Basels. Birkhäuser, Basel 1984.

Weblingg

• Dr Spiegelhoof (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.photo-basel.ch uf «photo basel»